Μιλώντας στο τηλέφωνο με ένα γνωστό ψυχίατρο (στο πλαίσιο ρεπορτάζ για τις υποθέσεις σεξουαλικής βίας) άκουσα για πρώτη φορά τον όρο «ηθική παρενόχληση». Ο όρος δεν έχει καθιερωθεί διεθνώς, ωστόσο γίνεται όλο και πιο έντονος στις δυτικές κοινωνίες. Κατά τη βιβλιογραφία αναφέρεται στην υπόγεια ψυχολογική βία που ασκείται συστηματικά από ενήλικες (ανώτερους σε ιεραρχία η δύναμη) προκειμένου να ταπεινώσουν ή να επιβληθούν – μεταξύ άλλων – σε άλλους ανθρώπους. Αυτό συμβαίνει συνήθως στον χώρο εργασίας.
Ο εν λόγω ψυχίατρος μου εξήγησε ότι κάποιες περιπτώσεις από αυτές που βλέπει να καταγγέλλονται για σεξουαλικά εγκλήματα (π.χ στον χώρο του θεάτρου, της πολιτικής και του αθλητισμού), φαίνεται να σχετίζονται με ανθρώπους που – πέραν από ανώμαλες σεξουαλικές ορέξεις – αρέσκονται στο να υποτάσσουν ανθρώπους. Ένα είδος κτητικότητας και υποταγής του… κατώτερου, το οποίο σε συνδυασμό με τις σεξουαλικές επιθυμίες που δεν γίνονται αποδεκτές από το θύμα, δημιουργούν ένα εξαιρετικά επικίνδυνο σκηνικό.
Ας παραδεχτούμε ότι τέτοιους ανθρώπους έχουμε γνωρίσει όλοι. Αναφέρομαι στην «Ηθική παρενόχληση». Άνθρωποι που νομίζουν πως η θέση, η… δύναμη και πολλές φορές η ανεκτικότητα, δημιουργεί τις συνθήκες για εξουσιαστικές συμπεριφορές. Άνθρωποι που ερεθίζονται (ενδεχομένως και κυριολεκτικά) όταν αντιληφθούν πως ο… σκοπός επετεύχθη. Όταν αντικρίζουν την υποταγή στα μάτια του θύτη. Μια υποταγή που δεν σχετίζεται με το ανθρώπινο θέλω. Και επειδή στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν μπορεί να γίνει καταγγελία (για διάφορους λόγους που συζητήσαμε έντονα το τελευταίο διάστημα), το θύμα το βιώνει δύσκολα. Ιδίως όταν το θύμα δεν έχει τον χαρακτήρα και την ψυχική δύναμη που χρειάζεται για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
«Ηθική παρενόχληση» λοιπόν. Μια μάστιγα για την οποία όπως φαίνεται δεν βρέθηκε ακόμη το …φάρμακο, με αποτέλεσμα να κακοποιούνται ψυχολογικά τόσοι άνθρωποι. Αρκετοί από αυτούς ανάμεσα μας. Στον βωμό των ορέξεων του κάθε κομπλεξικού που νομίζει πως οι άνθρωποι ακολουθούν ανθρώπους με την επιβολή και όχι με την θέληση.
