Για πολλά χρόνια νόμιζα ότι η έκδοση δανείου μέσα από διαδικασία πέντε λεπτών ήταν το λογικό και το φυσιολογικό. Δεν κάνω πλάκα. Μεγάλωσα σε οικογένεια που κατάγεται από ορεινό χωριό. Όπως και οι υπόλοιπες, έτσι και η δική μου οικογένεια είχε τα πάρε-δώσε της με το Συνεργατικό του χωριού. Μπορεί να αποπλήρωσε τα δάνειά της μέχρι το τελευταίο σεντ, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Σε εποχές κατά τις οποίες στην Κύπρο πρέπει να είχε – χωρίς υπερβολή – πάνω από 100 διαφορετικά συνεργατικά ιδρύματα. Πιο εύκολα λάμβανες δάνειο από την ΣΠΕ του χωριού, παρά χρήματα από την ATM. Μπορεί ο αγρότης, ο απλός οικογενειάρχης, ο μικροεπιχειρηματίες να ήταν τυπικοί στην αποπληρωμή των δανείων, για να φτάσουμε, όμως, σε τέτοιους αριθμούς μη εξυπηρετουμένων, μάλλον κάποιοι κατάλαβαν ότι η λογική του «δεν πληρώνω» δεν έχει κόστος.
Η ΜΕΓΑΛΗ αλήθεια για τον Συνεργατισμό είναι ότι για να έρθουμε εδώ που είμαστε σήμερα, έχουν όλοι τις ευθύνες τους. Καλές οι πολιτικές ευθύνες, αλλά την δική του ευθύνη έχει και ο απλός κόσμος. Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του Συνεργατισμού, έτυχε εκμετάλλευσης από πολλούς. Τα προβλήματα ήταν διαχρονικά και λίγο πολύ όλοι τα γνωρίζαμε. Έχουμε όμως την κακιά συνήθεια, να μην αγγίζουμε ποτέ το πρόβλημα, πριν αυτό έρθει να μας βρει από μόνο του. Το πρόβλημα ήρθε, μας βρήκε και είναι τεράστιο. Πλέον, κάποιος πρέπει να πληρώσει τον λογαριασμό. Τον λογαριασμό θα τον πληρώσουμε όλοι, από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο και καλά να πάθουμε.
ΚΑΙ ΟΣΟΙ αρέσκονται να βγάζουν την ουρά τους απέξω, καλά κάνουν να αναγνωρίσουν τις δικές τους ευθύνες, γιατί ευθύνες έχουμε όλοι. Ευθύνες έχουν και οι πολιτικοί, και οι τραπεζίτες και ο λαός. Οι πολιτικοί έχουν ευθύνη γιατί δεν απέτρεψαν γρηγορότερα το προδιαγραφόμενο κακό. Από το 2013 ήξεραν ότι η κατάσταση στον Συνεργατισμό δεν ήταν βιώσιμη. Η διαδικασία πώλησης θα μπορούσε να γίνει πριν από ένα ή δύο χρόνια. Δεν έγινε όμως, με αποτέλεσμα να διατηρήσουμε εν ζωή μια δεύτερη Λαϊκή Τράπεζα. Επίσης, ποιος ξέρει πόσα πολιτικά πρόσωπα έχουν επιχειρηματικά δάνεια εκατομμυρίων και σήμερα δεν τα πληρώνουν.
ΦΤΑΙΝΕ ΟΜΩΣ και οι τραπεζίτες. Νομίζετε ότι είναι λίγοι αυτοί που έβαλαν το χέρι στο μέλι; Ακόμη και αν δεν το έβαλαν, είναι λίγοι αυτοί που έκαναν τα στραβά μάτια για να εγκριθούν δάνεια εκατομμυρίων σε εταιρείες που σχετίζονται είτε με πολιτικά πρόσωπα είτε με επιχειρηματίες; Όλα αυτά βεβαίως θα καταδειχτούν μέσα από το πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής που διόρισε ο Γενικός Εισαγγελέας. Ελπίζω τουλάχιστον.
ΕΧΕΙ ΕΥΘΥΝΕΣ, όμως, και ο κόσμος. Για πολλούς και διάφορους λόγους. Επειδή ο καθένας εξασφάλιζε δάνεια εύκολα και γρήγορα, χωρίς πολλές εξασφαλίσεις. Επειδή ο καθένας είχε και ένα δύο στενούς συγγενείς στο υπαλληλικό προσωπικό της Συνεργατικής της περιοχής του. Επειδή ο καθένας πίστευε και χειροκροτούσε πολιτικούς, που προεκλογικά έλεγαν ψέματα. Επειδή, τέλος πάντων, ο κάθε πολίτης έχει το δικό του πάρε – δώσε με το σύστημα που κατέστρεψε τις Λαϊκές Τράπεζες, τις Συνεργατικές, τις Κυπριακές Αερογραμμές και πολλά άλλα. Όλοι μαζί τα φάγαμε, λοιπόν. Ας μην προσπαθεί ο καθένας τώρα να βγάλει την ουρά του απ’ έξω.
