Η περίοδος των γιορτών προκαλεί μελαγχολία και θλίψη σε πολλούς ανθρώπους. Οι προσδοκίες μας για μια ‘κινηματογραφικά’ χαρούμενη χριστουγεννιάτικη περίοδο, οδηγούν συχνά σε απογοήτευση για διάφορους λόγους. Οι άνθρωποι συγκρίνουν τα συναισθήματά τους με αυτό που υποθέτουν ότι όλοι οι άλλοι βιώνουν ή με αυτό που υποθέτουν ότι θα έπρεπε να αισθάνονται αυτές τις μέρες. Τότε θεωρούν ότι υπολείπονται κάτι, κρίνουν τον εαυτό τους για αυτό και οδηγούν τον εαυτό τους στην μελαγχολία.
Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα που προσθέτουν στην μελαγχολία των γιορτών:
Οικονομικά
Η ‘πίεση’ του γιορτινού καταναλωτισμού σε συνδυασμό με την οικονομική κατάσταση του καθενός συντείνουν στα δυσάρεστα συναισθήματα. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν ότι θα ήθελαν για τους αγαπημένους τους και κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε θλίψη, ντροπή και ενοχή. Επίσης, ο σχεδιασμός οικογενειακών γευμάτων όταν κανείς είναι ήδη υπερχειλισμένος με έξοδα μπορεί να είναι κάτι πολύ αγχωτικό.
Μοναξιά
Σε μια περίοδο που οι οικογενειακές στιγμές υπερτονίζονται και διαφημίζονται, η αίσθηση της μοναξιάς μπορεί να εντείνετε για άτομα τα οποία νιώθουν ότι δεν ανήκουν σε μια ομάδα (π.χ. μια οικογένεια, μια σχέση, μια φιλία) ή για άτομα τα οποία για διάφορους λόγους δεν μπορούν να είναι με αγαπημένα τους πρόσωπα.
Πένθος
Οι γιορτές μπορεί να είναι μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδος αν σας λείπει ένα αγαπημένο πρόσωπο που έχετε χάσει.
Οικογενειακά θέματα
Όταν δεν μιλάτε σε κάποιον συγγενή οι οικογενειακές συγκεντρώσεις μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια συναισθήματα θλίψης, ενοχής, δυσαρέσκειας ή εσωτερικής διαμάχης για το αν θα μιλήσετε ή όχι σε αυτό το άτομο και προβληματισμό για το πώς αυτή η συμπεριφορά σας θα επηρεάσει την υπόλοιπη οικογένεια/ομάδα.
Διαζύγιο
Εάν είστε διαζευγμένος/η, οι γιορτές μπορεί να σας υπενθυμίσουν πιο ευτυχισμένους χρόνους του παρελθόντος και να τονίσουν τη θλίψη σας. Οι γιορτές μπορεί να είναι επίσης ιδιαίτερα δύσκολες για τα παιδιά διαζευγμένων γονιών τα οποία πρέπει να εξισορροπήσουν τον χρόνο τους βλέποντας και τους δύο γονείς. Το στρες μπορεί να πολλαπλασιάζεται για τα παντρεμένα παιδιά που έχουν τρεις ή ακόμα και τέσσερις ομάδες γονέων για επίσκεψη.
‘Να τους ευχαριστήσω όλους’. Προσπαθώντας να ευχαριστήσετε όλους τους συγγενείς σας ή τα αγαπημένα σας πρόσωπα - να αποφασίσετε τί να τους πάρετε και ποιον να δείτε - μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε πίεση, άγχος και ενοχή.
Φυλετικά στερεότυπα και προσδοκίες
Η πίεση να ανταποκριθείτε σε ότι πιστεύετε ότι αναμένεται από εσάς αναλόγως του φύλου σας. Για παράδειγμα, μεγάλο μέρος του σχεδιασμού, των αγορών και του μαγειρέματος σε κάποια νοικοκυριά πιθανώς να γίνεται από τις γυναίκες, συνεπώς φέρουν το μεγαλύτερο βάρος στην προετοιμασία των οικογενειακών συγκεντρώσεων. Από την άλλη, σε πολλά νοικοκυριά ο άντρας θεωρεί ότι αναμένεται να είναι ο ‘κουβαλητής’ και υπεύθυνος να προσφέρει τα λεφτά για να γίνουν οι αγορές. Τέτοιες προσδοκίες μπορεί να προσθέσουν πίεση και άγχος.
Ηλικία
Η τρίτη ηλικία είναι συχνά πιο ευάλωτη σε αισθήματα μελαγχολίας. Πολλοί έχουν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα ή δεν έχουν την δυνατότητα να κάνουν όσα ήταν συνηθισμένοι αυτή την περίοδο. Επομένως η σύγκριση με προηγούμενες πιο χαρούμενες γιορτές είναι συχνά αναπόφευκτη.
Καιρός
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν μια γενική μελαγχολία κατά τη διάρκεια του χειμωνιάτικου καιρού λόγω του μειωμένου ηλιακού φωτός, κάτι που περιγράφεται ως εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD).
Ορισμένες εισηγήσεις για να αντιμετωπίσετε την μελαγχολία των γιορτών:
Κάντε σχέδια εκ των προτέρων ώστε να ξέρετε πώς και με ποιόν θα περάσετε τις διακοπές σας. Η αβεβαιότητα και η αναβολή της λήψης αποφάσεων προσθέτουν άγχος.
Συμβιβαστείτε με τα οικονομικά σας
Κάντε τα ψώνια σας εκ των προτέρων αγοράζοντας αρχικά τα απαραίτητα και έπειτα μόνο όσα μπορείτε για δώρα. Κανένας δεν θα σας κρίνει αν δεν έχετε την οικονομική άνεση να σχεδιάσετε το τέλειο υπέρλαμπρο γιορτινό τραπέζι, να κάνετε τον τέλειο στολισμό ή να πάρετε ένα ακριβό δώρο στα παιδιά σας. Αγοράζοντας/φτιάχνοντας κάτι μικρό στα παιδιά σας, τα μάθαινετε να βλέπουν τα δώρα σαν μια συμβολική ένδειξη αγάπης και όχι να εξαρτάται η ευτυχία τους από αυτά. Μην ξεχνάτε ότι καμιά φορά μια κάρτα με ειλικρινή λόγια αγάπης και ποιοτικός χρόνος με όσους αγαπάτε μπορεί να είναι πολύ πιο πολύτιμα και από το πιο ακριβό δώρο.
Η απώθηση των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη θλίψη και μπέρδεμα. Αναγνωρίστε τα συναισθήματα σας. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να προβληματιστείτε και να θρηνήσετε, εάν είναι απαραίτητο. Αναγνωρίστε με ειλικρίνεια τί είναι αυτό που προκαλεί την θλίψη σας και προσπαθήστε να μην το κρίνετε. Αναγνωρίζοντας το μπορείτε έπειτα να δουλέψετε στο να βρείτε λύσεις για αυτό.
Δεν είναι ανάγκη να λέτε ‘ναι’ σε όλους και όλα. Κάτι τέτοιο θα σας προσθέσει πίεση και άγχος. Να είστε ρεαλιστές σε σχέση με τον χρόνο σας και τί μπορείτε να προσφέρετε.
Ζητήστε βοήθεια από την οικογένεια και τα παιδιά σας. Μια ομαδική προσπάθεια μπορεί να είναι πιο διασκεδαστική και να δημιουργήσει μια όμορφη οικογενειακή ανάμνηση (π.χ. μαγείρεμα, στόλισμα κλπ.).
Μην επιτρέπετε στην τελειομανία να σας κυριεύσει. Θυμηθείτε ότι η καλή θέληση έχει σημασία.
Κάντε χρόνο για να ξεκουραστείτε και να ανανεωθείτε ακόμα και υπό την πίεση να γίνουν πράγματα. Αυτό θα σας δώσει περισσότερη ενέργεια.
Κοινωνικοποιηθείτε
Η κοινωνικοποίηση ή ακόμα και ο εθελοντισμός μπορεί να είναι κάτι πολύ αναζωογονητικό και ευχάριστο.
Αυτό-φροντίδα. Φροντίστε τον εαυτό σας κάνοντας κάτι που αγαπάτε (βόλτα, μουσική, φίλοι).
Ελέγξτε την κατανάλωση ποτού
Η κατανάλωση ποτού μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα άγχους και στενοχώριας.
Σε ότι αφορά το πένθος, προσπαθήστε να αναζητήσετε κοινωνική υποστήριξη, να κάνετε ότι έχετε ανάγκη σε ότι αφορά το πένθος σας (π.χ. να πείτε όχι σε οικογενειακά πάρτυ αν αισθάνεστε ότι θα είναι αποπνικτικά, να κάνετε κάτι που να σας φέρει πιο κοντά με τον αποθανόντα – π.χ. επίσκεψη στον τάφο ή σε ένα αγαπημένο του χώρο κλπ). Όσο δελεαστικό και αν είναι να αποξενωθείτε από όλους κάτι τέτοιο είναι πιθανόν να εντείνει την μελαγχολία σας.
Ζητήστε βοήθεια. Αν συνεχίσετε να αισθάνεστε έντονα συναισθήματα (όπως θλίψη, ενοχή, απελπισία, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση και αλλαγές στον ύπνο, το βάρος ή την όρεξη) θα ήταν καλό να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Η ψυχολογική θεραπεία θα σας βοηθήσει να ξεκαθαρίσετε τί νιώθετε, γιατί το νιώθετε και πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε.
Εύχομαι σε όλους καλές γιορτές.
Χριστίνα
