Πρωτάθλημα 12 ή 14 ομάδων;Ποιο είναι το πιο ανταγωνιστικό;Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολλή φασαρία για τον αριθμό των ομάδων που πρέπει να αγωνίζονται στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Α’ κατηγορίας. Παρόλο που υπάρχουν αρκετά δεδομένα που πρέπει να ληφθούν υπόψιν, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες είναι η ανταγωνιστικότητα ενός πρωταθλήματος με 14 ή 12 ομάδες. Πως όμως μπορούμε να μετρήσουμε την ανταγωνιστικότητα του πρωταθλήματος;Η ανταγωνιστικότητα ενός πρωταθλήματος μπορεί να υπολογιστεί με διάφορους τρόπους,ένας από αυτούς είναι ομάδες“αδύναμοι κρίκοι”.
Αδύναμοι κρίκοι είναι οι ομάδες που είτε μαζεύουν σχεδόν όλους τους διαθέσιμους βαθμούς ή δεν μαζεύουν καθόλου βαθμούς. Και στις δυο περιπτώσεις το πρωτάθλημα χάνει από την ανταγωνιστικότητα και το ενδιαφέρον του, αφού είτε για τηνδιαβάθμιση είτε για το πρωτάθλημα χάνεται ο ανταγωνισμός. Ένας δείκτης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μετρήσει την ανταγωνιστικότητα είναι ο δείκτης “πρώτου-τελευταίου”. Για να υπολογίσουμε τον δείκτη αυτό, παίρνουμε το ποσοστό των βαθμών που μάζεψε ο πρώτος (Rπρώτος)και τον ποσοστό των βαθμών που μάζεψε οτελευταίος (Rτελευταίος).
Στη συνέχεια αφαιρούμε τα δυο νούμερα,δηλαδή ?=???ώ???−????????ί??.
Για παράδειγμα, σε πρωτάθλημα 14 ομάδων υπάρχουν στην κανονική διάρκεια 78 διαθέσιμοι βαθμοί. Αν ο πρώτος μαζέψει 60 βαθμούς τότεRπρώτος=60/78 = 0.77.Αν ο τελευταίος μαζέψει 7 βαθμούς τότε Rτελευταίος= 7/78 = 0.09. Η διαφορά τους θα δώσει το δ = 0.77 –0.09 = 0.68. Παρόμοια και για πρωτάθλημα 12 ομάδων όπου υπάρχουν 66 διαθέσιμοι βαθμοί.Όσο πιο μικρός είναι ο δείκτης αυτός, τόσο πιο ενδιαφέρον είναι το πρωτάθλημα, αφού η διαφορά στους βαθμούς μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου είναι μικρότερη. Το μέγιστο δ που μπορούμε να έχουμε είναι 1, όταν ο πρώτος δεν χάσει ούτε ένα βαθμό και ο τελευταίος πάρει μηδέν βαθμούς.Το πρωτάθλημα θα είναι τότε το λιγότερο ανταγωνιστικό. Στην (εξωπραγματική) περίπτωση που όλα τα παιχνίδια τελειώσουν στην ισοπαλία, τότε ο δείκτης δ θα είναι μηδέν και θα έχουμε το πιο ενδιαφέρον πρωτάθλημα, αφού όλες οι ομάδες θα είναι ισοδύναμες. Παρόμοιοι δείκτες έχουν χρησιμοποιηθεί στην παγκόσμια βιβλιογραφία για να υπολογίσουν την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων (για παράδειγμα στο βιβλίο Moving the goalpostsτουRob Jovanovic).Για να υπολογίσουμε τον δείκτη πρώτου-τελευταίου, παίρνουμε τα πρωταθλήματα από το 2001και μετά.
Για τις σεζόν με 14 ομάδες,υπολογίζουμε πρώτα τον δείκτη πρώτου-τελευταίου για 14 ομάδες και κατόπιν τον δείκτη με 12 ομάδες οπού αφαιρέσουμε τις δυο τελευταίες ομάδες και ξαναγράψαμε την βαθμολογία αφαιρώντας τα παιχνίδια των ομάδων αυτών.Οι δείκτες υπολογίζονται για την κανονική διάρκεια της σεζόν, τα play-off δεν υπολογίζονται.Ο πίνακας πιο κάτω δείχνει τους δείκτες για 14 και 12 ομάδες, για τρεις χρονιές που οι ομάδες ήταν 12 δεν έχουμε τον δείκτη για 14 ομάδες. Υπενθυμίζεται ότι όσο πιο χαμηλός είναι ο δείκτης δ, τόσο πιο ανταγωνιστικό είναι το πρωτάθλημα.
Από τον πιο πάνω πίνακα παρατηρούμε ότι ο δείκτης δ12 είναι σχεδόν πάντα μικρότερος από τον δ14, με εξαίρεση το 2007, 2010και 2021 οπού είναι παρόμοιοι.Ο μέσος δ14 είναι 0.69, ενώ ο μέσος δ12 είναι 0.57, κατά πολύ μικρότερος από τον δ14. Ο μεγάλος δ14 οφείλεται κυρίως στο ότι μια ή δυο ομάδες μένουν συνήθως πολύ πίσω σε πρωτάθλημα 14 ομάδων. Ως αποτέλεσμα αυτές οι ομάδες μαζεύουν πολύ λίγους βαθμούς, είναι δηλαδή οι αδύναμοι κρίκοι. Αυτό μπορούμε να το δούμε και από το γράφημα πιο κάτω που δείχνει την μέση διαφορά βαθμών μεταξύ δυο διαδοχικών θέσεων στην βαθμολογία 14 ομάδων από το 2001 -2021(με άλλα λόγια την μέση διαφορά των βαθμών που μαζεύει ο 1ος από τον 2ο, ο 2ος από τον 3ο, ο 3ος από τον 4οκ.ο.κ.). Παρατηρούμε ότι η μέση διαφορά σε βαθμούς από τον 1ο με τον 2ο είναι 4 βαθμοί, από τον 2ο στον 3ο επίσης 4 βαθμοί και από τον 3ο μέχρι τον 6ο γύρω στους 5 βαθμούς. Στο μέσο της βαθμολογίας οι διαφορές είναι μικρότερες γύρω στους 2 –3 βαθμούς. Αυτό υποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές για τις ομάδες που τερματίζουν στις θέσεις 7 –12. Η εξαίρεση είναι οι δυο τελευταίες ομάδες στην βαθμολογία όπου η μέση διαφορά είναι πολύ μεγαλύτερη.Αυτές οι ομάδες αποτελούν τους αδύναμους κρίκους.
Με βάση τον δείκτη ανταγωνιστικότητας, είναι ξεκάθαρο πως ένα πρωτάθλημα 12 ομάδων είναι πολύ πιο ανταγωνιστικό από ένα πρωτάθλημα 14 ομάδων. Άλλοι παράγοντες όπως το οικονομικό, το πρεστίζ, κτλ., μπορεί να παίξουν κάποιο ρόλο στον καθορισμό των ομάδων σε 14 ή 12, παρόλα αυτά η ανταγωνιστικότητα ενός πρωταθλήματος θα πρέπει να είναι ίσως ο πιο καθοριστικός παράγοντας.
