Οικονομικές ατασθαλείες, "ψέγματα" αναξιοκρατίας, κενά, λάθη και παραλείψεις σε διαδικασίες εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς, κατά τη διενέργεια του νενομισμένου ελέγχου που διενήργησε επί των οικονομικών καταστάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του οποίου ελέγχθηκε δείγμα συναλλαγών εισπράξεων και πληρωμών του Υπουργείου Άμυνας για τα έτη 2019–2020. Επίσης, διενεργήθηκε έλεγχος συμμόρφωσης για τα έτη 2017-2020, κυρίως σε σχέση με τα ευρήματα και συστάσεις που προέκυψαν από προηγούμενους ελέγχους της Υπηρεσίας μας.
- Ο θεσμός των Συμβασιούχων Οπλιτών (ΣΥΟΠ) έχει βελτιωθεί σε πολύ σημαντικό βαθμό στον τομέα της στρατολόγησης, επιφέροντας παράλληλα ανάλογα οφέλη στη λειτουργία της ΕΦ.
- Η πιο πάνω εικόνα, ωστόσο, δεν αντικατοπτρίζεται και στον τομέα της οικονομικής διαχείρισης, αφού το συνολικό ποσό των υπερπληρωμών στη μισθοδοσία τους παρουσιάζει ανοδική πορεία από το 2018 και το ποσοστό ανακτησιμότητας των εν λόγω οφειλών παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Επίσης, υφίστανται πρόσθετες οφειλές προς το Δημόσιο, λόγω της μη καταβολής αποζημίωσης από μέρους των ΣΥΟΠ, οι οποίοι τερματίζουν την υπηρεσία τους στην ΕΦ πριν από τη λήξη της σύμβασης απασχόλησής τους.
- Εξακολουθεί, κατά παράβαση της υφιστάμενης νομοθεσίας, να παρέχεται, με κάποιους χιλιομετρικούς περιορισμούς, η δυνατότητα μεταφοράς του προσωπικού της ΕΦ, προς και από τους χώρους εργασίας τους, επί καθημερινής βάσης, με τη χρήση στρατιωτικών οχημάτων, με την πρόφαση ότι αυτό κρίνεται επιβεβλημένο για επιχειρησιακούς λόγους.
- Αποφασίστηκε η δυνατότητα δωρεάν διακίνησης των ΣΥΟΠ από και προς τους χώρους εργασίας και τα αστικά κέντρα όπου διαμένουν, μέσω της χρήσης του σχεδίου δωρεάν διακίνησης των εθνοφρουρών και οπλιτών ΕΛΔΥΚ, χωρίς να ληφθεί η απαραίτητη έγκριση για ανάλογη τροποποίηση της σχετικής σύμβασης από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων. Εντοπίσθηκαν ακόμη περιπτώσεις που αφορούσαν στη χρήση ιδιωτικών ταξί, για την εξυπηρέτηση μέχρι και ενός ατόμου ανά δρομολόγιο.
- Ανώτερος Αξιωματικός προήχθη, παρά τη δυσμενή αξιολόγησή του και ακολούθως συνελήφθη για κατοχή παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών, οπόταν του ασκήθηκε ποινική δίωξη. Ενώ αρχικά αποφασίστηκε να τεθεί σε διαθεσιμότητα, η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας ανέστειλε την ποινική δίωξη, κατόπιν αιτήματος του δικηγόρου του, αποκλείοντας έτσι τη δυνατότητα, σε περίπτωση καταδίκης του από το Δικαστήριο, επιβολής από το Πειθαρχικό Συμβούλιο, πρόσθετης ποινής. Αντί αυτού, του επετράπη να παραιτηθεί οικειοθελώς, απονέμοντάς του και επιπρόσθετο τιμητικό βαθμό.
- Υπότροφος της Κυπριακής Δημοκρατίας διένυσε σχεδόν διπλάσιο χρόνο από τον καθορισμένο για την ολοκλήρωση των σπουδών του στο ιατρικό τμήμα της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ), χωρίς αυτό να αποδίδεται σε ιατρικούς λόγους ή σε εξωγενείς παράγοντες. Παρόλο που ο αρμόδιος λειτουργός του ΥΠΑΜ εισηγήθηκε επανειλημμένα τον άμεσο τερματισμό της φοίτησής του και την απαίτηση καταβολής της προβλεπόμενης αποζημίωσης, ύψους €56.948, εντούτοις ο τότε Υπουργός Άμυνας αποφάσισε την παραχώρηση διαδοχικών παρατάσεων.
- Στέλεχος του Υγειονομικού Σώματος της ΕΦ λάμβανε εκτεταμένη αναρρωτική άδεια, ωστόσο η μη έγκαιρη παραπομπή του στο αρμόδιο Ιατροσυμβούλιο, για επανεξέταση κατά τον ουσιώδη χρόνο της πάθησής του, είχε ως αποτέλεσμα την αποστέρηση της δυνατότητας αιτιολόγησης των αδειών ασθενείας, στη βάση της πραγματικής κατάστασης της υγείας του.
- Δεν έχει επιτευχθεί, μέχρι στιγμής, η επιδιωκόμενη μείωση, τόσο στον συνολικό αριθμό του στρατιωτικού προσωπικού που μετατίθεται στο ΥΠΑΜ, όσο και των Τμημάτων/Υπηρεσιών του Υπουργείου και του ΓΕΕΦ διαμέσου της συγχώνευσής τους, παρόλο που η συστέγαση του ΥΠΑΜ και ΓΕΕΦ στις νέες κτηριακές εγκαταστάσεις ολοκληρώθηκε από τον Απρίλιο του 2019.
- Παρά τις διαβεβαιώσεις του ΥΠΑΜ για θέσπιση συγκεκριμένων-μετρήσιμων κριτηρίων, στη βάση των οποίων το αρμόδιο Συμβούλιο Κρίσεων έχει τη δυνατότητα να κρίνει τους Αξιωματικούς ως ευδοκίμως τερματίσαντες την υπηρεσία τους, συνεχίζει να παρατηρείται η ακύρωση των αποφάσεων του Συμβουλίου από το Δικαστήριο, με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στη Δημοκρατία.
- Παρόλο που η δαπάνη για την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στην ΕΦ, ανήλθε το 2019 στα €3.259.930, εντούτοις παραμένει στάσιμη επί σειρά ετών η έγκριση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, με αποτέλεσμα να καταβάλλονται δυσανάλογα χρηματικά ποσά για τις παρεχόμενες υπηρεσίες-υποδομές.
- Έπειτα από υποδείξεις μας κατά το 2009, για μείωση των τελών υδροδότησης που επιβάλλονταν σε Στρατόπεδο της ΕΦ, στη βάση Κανονισμών που διέπουν τον καθορισμό τελών ύδατος, το Κοινοτικό Συμβούλιο Λιοπετρίου, μετά από παρέλευση 11 ετών, προέβη στην απαιτούμενη μείωση, η οποία υπολογίζεται στο 35%.
- Μη συμμόρφωση του ΥΠΑΜ, από το 2012, με την υποχρέωση ετοιμασίας ενός συνολικού Σχεδίου Δράσεως, τόσο για την εξοικονόμηση ενέργειας στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, όσο και για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στη βάση σχετικής Οδηγίας της ΕΕ προς τα Κράτη-Μέλη και μετέπειτα Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, με ότι αυτό συνεπάγεται στην επιβάρυνση του κρατικού Προϋπολογισμού, λόγω αυξημένων δαπανών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στη δυνατότητα εξασφάλισης συγχρηματοδότησης από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΈ.
- Για αρκετά ιδιωτικά τεμάχια γης που χρησιμοποιούνται από την ΕΦ, δεν έχουν εκδοθεί τα απαιτούμενα Διατάγματα Επίταξης και συνεπώς δεν καταβάλλονται στους ιδιοκτήτες τους οποιαδήποτε ενοίκια ως αντιστάθμισμα. Προς επίλυση των διαχρονικών προβλημάτων σχεδιάστηκε κατάλληλο μηχανογραφικό πρόγραμμα, ωστόσο το ΥΠΑΜ δεν προέβη στην έμπρακτη αξιοποίησή του.
Τα σημαντικότερα ευρήματα του οικονομικού ελέγχου είναι τα ακόλουθα:
- Διενεργήθηκε πληρωμή προς συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο, το οποίο είχε οφειλή προς το Δημόσιο, χωρίς να προηγηθεί η απαιτούμενη ισόποση αποκοπή πριν από την εξόφλησή του, κατά παράβαση των Κανονισμών που αφορούν στον συμψηφισμό των εσόδων και εξόδων της Δημοκρατίας.
- Η αναθέτουσα αρχή προέβη σε απευθείας ανάθεση δαπάνης ύψους €7.787 πλέον Φ.Π.Α., χωρίς να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία σύναψης σύμβασης, κατά παράβαση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Το σχετικό δελτίο πληρωμής, δεν συνοδευόταν από το απαιτούμενο δικαιολογητικό παραλαβής-χορηγήσεως εφοδίων/υλικών (ΕΦ1) και τη σχετική βεβαίωση χρησιμοποίησής τους για συγκεκριμένη υπηρεσιακή ανάγκη. Επίσης, διαπιστώσαμε ότι το τιμολόγιο που προσκομίσθηκε και ακολούθως εξοφλήθηκε από το Λογιστήριο του ΥΠΑΜ, εκδόθηκε από διαφορετικό νομικό πρόσωπο από εκείνο στο οποίο κατακυρώθηκε η συγκεκριμένη προσφορά.
- Καταβλήθηκε προκαταβολικά στην εκκλησιαστική Επιτροπή του Ιερού Ναού Φανερωμένης, αποζημίωση ύψους €47.837, για την αποκατάσταση ζημιών που προκλήθηκαν σε διαμέρισμα και κατοικίες Ιερέων. Την ευθύνη για εκτίμηση και αποκατάσταση των ζημιών ανάλαβε η εκκλησιαστική Επιτροπή, η οποία ανέθεσε την ετοιμασία της εκτίμησης σε συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό γραφείο, ωστόσο δεν ανευρέθηκε στα αρχεία του Υπουργείου το σχετικό τιμολόγιο για την εργασία που εκτελέστηκε.
- Σε συμφωνητικό έγγραφο, που αφορούσε στην εκτέλεση διαφόρων έργων, δεν αναγράφονταν όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται ο έλεγχος και παρακολούθηση της προόδου του έργου. Επίσης, δεν τηρείται το προβλεπόμενο Μητρώο Συμβολαίων.
