Η Κύπρος μπορεί να λάβει λιγότερο σκληρά μέτρα σχέση με αυτά που ανακοινώθηκαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε η ρωσική εισβολής στην Ουκρανία.
Όπως εξήγησε στο Alphanews.Live η Δρ Στέλλα Χατζηγιαννακού υπεύθυνη για θέματα Ενέργειας και λειτουργός βιομηχανικών εφαρμογών Α’ του Υπουργείου Ενέργειας, η Ευρώπη, σε αντίθεση με την Κύπρο, δέχεται έντονες πιέσεις, πέρα από τις ανατιμήσεις στον ηλεκτρισμό, και από την έλλειψη φυσικού αερίου λόγω της απώλειας των ρωσικών πηγών.
H Κύπρος δεν παρουσιάζει εξάρτηση από ρωσικά καύσιμα, καθώς παραδοσιακά τα τελευταία χρόνια, εισάγει καύσιμα κυρίως από Ελλάδα και Ισραήλ. Επίσης, τα καύσιμα ηλεκτροπαραγωγής, εισάγονται από διάφορες χώρες, συνήθως ευρωπαϊκές.
Η Δρ Χατζηγιαννακού, πρόσθεσε ακόμη πως το νέο μέτρο επιδότησης του κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο τέλη Ιουλίου και ήδη εφαρμόζεται στους λογαριασμούς ρεύματος, βασίζεται στην κλιμακωτή στήριξη ενθαρρύνοντας με αυτό τον τρόπο και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Την ίδια ώρα το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, αντιλαμβανόμενο τη δεινή θέση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την ενεργειακή κρίση, επισπεύδει την υλοποίηση της Στρατηγικής μας για ταχεία μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Στόχος του Υπουργείο είναι η προσφορά κινήτρων για επενδύσεις, όπως η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, η θερμομόνωση οροφής και η συνολική ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και υποδομών, που θα μειώσουν σημαντικά το κόστος του ηλεκτρισμού και εν γένει της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Η τιμή ηλεκτρισμού αυξήθηκε κατά 86,7%
Πέραν όμως από τα πιο πάνω μια ανοικτή οικονομία όπως η κυπριακή, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές συμβατικών καυσίμων, δεν θα ήταν δυνατόν να μην επηρεαστεί από την ενεργειακή κρίση και τις πληθωριστικές πιέσεις που την ακολουθούν και οι οποίες έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην αγορά.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η Δρ Χατζηγιαννακού, οι διεθνείς τιμές του μαζούτ από το οποίο παράγουμε ηλεκτρισμό αυξήθηκαν κατά 64% το πρώτο οκτάμηνο του 2022 σε σχέση με το πρώτο οκτάμηνο του έτους 2021, ενώ οι τιμές του ντίζελ κινήθηκαν αυξητικά, με αντίστοιχη μέση αύξηση 115%.
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω οι τιμές στον ηλεκτρισμό παρουσιάζουν μέση αύξηση οκταμήνου 86,7% (χονδρική διατίμηση της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου).
Είναι για αυτόν τον λόγο που από τον Σεπτέμβριο του 2021, η Κυπριακή Κυβέρνηση, για να μετριάσει τον αντίκτυπο από τις ανατιμήσεις στο κόστος της ενέργειας και του ηλεκτρισμού στα νοικοκυριά, ειδικά τα ευάλωτα νοικοκυριά, και τις επιχειρήσεις, προχώρησε στη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων, τα οποία μέχρι σήμερα κοστολογούνται στα €350 εκατ.
Επιπλέον, άλλα €160 εκατ. θα παραχωρηθούν υπό μορφή κινήτρων μέχρι το τέλος του 2022 σε Σχέδια Χορηγιών από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, με στόχο την ενθάρρυνση της εγκατάστασης ΑΠΕ και της λήψης μέτρων από νοικοκυριά και επιχειρήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας. Ταυτόχρονα προχωρήσαμε στην ενίσχυση των μηχανισμών που έχουμε για παρεμπόδιση της αισχροκέρδειας στην αγορά.
7.404 αιτήσεις για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μέσα σε οκτώ μήνες
Σε σχέση με τα φωτοβολταϊκά η Δρ Χατζηγιαννακού τόνισε πως από κάθε κρίση προκύπτουν και ευκαιρίες. Οι καταναλωτές έχουν πλέον αντιληφθεί ότι η αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά μπορεί να μειώσει δραστικά το κόστος του ηλεκτρισμού που πληρώνουν.
Ένα σύστημα 4kw μπορεί να επιφέρει μείωση έως και €1500 στον ετήσιο λογαριασμό, ενώ η απόσβεση της επένδυσης μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε 3-4 χρόνια.
Στο πλαίσιο αυτό, τα Σχέδια Χορηγιών του Υπουργείου, τα οποία παρέχουν αυξημένες χορηγίες σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, έχουν τεράστια απήχηση. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από την ΑΗΚ από την 1/2/2022 μέχρι τις 8/9/2022 υποβλήθηκαν συνολικά 7.404 αιτήσεις για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων net metering ισχύος 35,45MW. Σήμερα υπάρχουν εγκατεστημένα 147 MW που αντιστοιχούν σε 28.963 φωτοβολταϊκά συστήματα για ιδίαν κατανάλωση κυρίως σε οικίες.
Ήδη βρίσκονται σε ισχύ μέχρι τα τέλη του 2023 και μάλιστα με τετραπλάσιο προϋπολογισμό, το Σχέδιο Χορηγιών του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ για θερμομόνωση οροφής και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικίες.
Ο προϋπολογισμός του Σχεδίου ανέρχεται στα €70 εκατ. με τις χορηγίες να είναι αυξημένες κατά 50%, ενώ στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής της Κυβέρνησης, για τα ευάλωτα νοικοκυριά και αυτά που βρίσκονται στις ορεινές περιοχές να απολαμβάνουν ακόμη υψηλότερη χορηγία.
Στο μεταξύ, πρόσφατα έχει διευρυνθεί ο κατάλογος των δικαιούχων αυξημένης χορηγίας των πιο πάνω σχεδίων κατά 30 χιλ. και πλέον 80 χιλ. ευάλωτα νοικοκυριά είναι δικαιούχοι.
Σε ισχύ βρίσκονται επίσης Σχέδια Χορηγιών για την ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων, ΜΚΟ και τοπικών αρχών με συνολικό προϋπολογισμό €49 εκατ.
Παράλληλα, μέχρι το τέλος του 2022 αναμένεται να προκηρυχθεί εκ νέου το Σχέδιο Χορηγιών που εφαρμόστηκε με επιτυχία το 2021 για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, με προϋπολογισμό €35εκατ.
Αυξάνεται η ζήτηση πετρελαίου, μειώνεται η παραγωγή
Από την πλευρά του ο Δρ Χαράλαμπος Έλληνας, ειδικός σε θέματα Υδρογονανθράκων, υποστήριξε πως η Κύπρος χρειάζεται να εφαρμόσει σοβαρά μέτρα προκειμένου να μειωθεί η χρήση ενέργειας, καθώς οι τιμές πετρελαίου θα αυξηθούν και άλλο. Αναμένεται όπως είπε να υπάρξει μεγάλη περικοπή στην παραγωγή πετρελαίου, γεγονός που θα ανεβάσει τις τιμές.
Η Ευρώπη, μέχρι το τέλος του 2022 θα επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου πάνω από δύο εκατομμύρια βαρέλια φυσικού πετρελαίου θα χαθεί από τις αγορές σε μια περίοδο που η ζήτηση πετρελαίου αυξάνεται.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΠΕΚ το 2023 η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθείς τα 102 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Συνεπώς, πρόσθεσε η ζήτηση αυξάνεται και η παροχή πετρελαίου μειώνεται.
Ποια μέτρα θα πρέπει να λάβει η Κύπρος;
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω η τιμή του πετρελαίου θα αυξηθεί και η επιπτώσεις στην Κύπρο θα είναι τεράστιες, τόσο στη τιμή των καυσίμων, όσο και στην τιμή του ηλεκτρισμού. Στο πλαίσιο αυτό ο Δρ Έλληνας αναφέρθηκε σε μέτρα που θα πρέπει να παρθούν στο εγγύς μέλλον αλλά και σε βάθος χρόνου.
Θα πρέπει είπε να γινεί διαφώτιση για την μείωση κατανάλωσης ενέργειας. Επιπλέον θα πρέπει, όπως είπε, να φορολογηθούν τα υπερκέρδη εταιρειών παραγωγής ΑΠΕ και να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα αυτά για να βοηθηθούν οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Επιπλέον μπορούν να αξιοποιηθούν τα έσοδα από τα δικαιώματα ρίπων και την αυξανόμενη φορολογία των καύσιμων και του ηλεκτρισμού, να μειωθεί σε ένα βαθμό το κόστος ενέργειας. Την ίδια ώρα η Κύπρος θα πρέπει επίσης να προωθήσει την χρήση μπαταριών.
Όσον αφορά τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να εφαρμοστούν σε βάθος χρόνου, ο Δρ Έλληνας είπε πως τα επόμενα 2 – 3 χρόνια θα πρέπει να δοθεί ώθηση στις ΑΠΕ. Να αναβαθμιστεί το δίκτυο των ΑΠΕ σε «έξυπνο» έτσι ώστε να μπορεί να δεχθεί περισσότερες ποσότητες ΑΠΕ.
Εξάλλου, σημείωσε πως φέτος η κυβέρνηση ενδεχομένως να πάρει μέχρι και 300εκ. ευρώ από τα δικαιώματα ρίπων τα οποία βάση των ευρωπαϊκών οδηγιών θα πρέπει να αξιοποιηθεί τουλάχιστον το 50% των χρημάτων αυτών για τη δημιουργία πράσινων έργων.
