Πρωτομαγιά...
Για ένα μέρος του πλανήτη, είναι η ημέρα εορτασμού της άνοιξης και των λουλουδιών.
Μια ημέρα όμως η οποία το 1886 βάφτηκε κόκκινη, όταν ο ιδρώτας των εργατών μετατράπηκε σε αίμα, στην προσπάθειά τους να κερδίσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Ήταν αρχές Μαΐου του 1886 όταν οι εργάτες στο Σικάγο εξεγέρθηκαν γράφοντας το όνομά τους στην ιστορία και αλλάζοντας τα δεδομένα της εποχής.
Αποτέλεσμα η μείωση των ωρών εργασίας στις οκτώ και οι καλύτερες συνθήκες. Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές.
Το χρονικό
Οι εργάτες δουλεύουν πολύ σκληρά, με τους όρους της βιομηχανικής επανάστασεις, σε συνθήκες δουλείας. 16 ώρες την ημέρα. Λίγα λεφτά, πολλή δουλειά, καθόλου ζωή...
Πρωτομαγιά 1886, μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους σε μεγάλες και μικρές πόλεις της Αμερικής για να διαδηλώσουν. Οι βιομήχανοι και οι εργοδότες σαστισμένοι από τη μαζική αντίδραση των εργαζομένων, ικανοποίησαν τα αιτήματα σε ορισμένους κλάδους.
Παραχωρήθηκε το οκτάωρο σε 185 χιλιάδες εργαζόμενους και σε άλλες 200 χιλιάδες το δωδεκάωρο. Η απεργία συνεχίστηκε με επίκεντρο το Σικάγο.
Αγανακτισμένοι εργάτες συγκεντρώθηκαν γύρω από την πλατεία Haymarket. Η αστυνομία αντέδρασε και εξαπέλυσε πυρ κατά των διαδηλωτών. Τότε τα πράγματα παρεκτράπηκαν.
Άγνωστο χέρι έριξε βόμβα σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας 70 άτομα, εκ των οποίων υπέκυψαν άλλοι έξι αστυνομικοί και ένας εργάτης.
Εκατό άτομα συνελήφθησαν. Οκτώ όμως από αυτούς δικάστηκαν, με τους τέσσερις από αυτούς να καταδικάζονται σε θάνατο και έναν να θέτει τέλος στη ζωή του στη φυλακή. "Κρεμάστε τους και μετά δικάστε τους" έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής.
Ελλάδα 1936
Ο Γιάννης Ρίτσος γράφει τον Επιτάφιο, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Το ερέθισμα δεν είναι άλλο από την τραγική Πρωτομαγιά του 1936 στη Θεσσαλονίκη.
Ο Επιτάφιος γράφτηκε σε μια μόλις νύχτα, όταν ο Γιάννης Ρίτσος είδε αυτή τη φωτογραφία:
Είναι η στιγμή που η μητέρα του Τάσου Τούση, του πρώτου νεκρού των γεγονότων του '36, γονατίζει και κλαίει το γιο της.
Καπνεργάτες και καπνεργάτριες από όλη τη Βόρειο Ελλάδα απεργούν. Εργάζονται σε άθλιες συνθήκες, ατέλειωτες ώρες και μεροκάματα πείνας.
Πρωτομαγιά του 1936. 20 χιλιάδες εργάτες συγκεντρώνονται στη Θεσσαλονίκη. Την επόμενη ημέρα γίνονται 35 χιλιάδες. Η απεργία κρατά μέχρι και της 8 Μαΐου βάζοντας σε αδιέξοδο την κυβέρνηση Μεταξά.
9 Μαΐου. Επεμβαίνει η αστυνομία και ο στρατός, μετατρέποντας τη διαδήλωση σε "πόλεμο". Δέκα νεκροί διαδηλωτές και δεκάδες τραυματίες.
Τα αιτήματα των απεργών ικανοποιούνται, υπό το φόβο γενικευμένης εξέγερσης.
