Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, διάφορες πτυχές της Κυπριακής τραγωδίας του 1974 επανέρχονται στο φως της δημοσιότητας για να μας θυμίσουν την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της Κύπρου.
Μια από αυτές τις πτυχές, η οποία για χρόνια θεωρείτο ταμπού, είναι το φρικαλέο έγκλημα του βιασμού που υπέστησαν γυναίκες, άντρες και παιδιά, και του οποίου του κουβάρι άρχισε να ξετυλίγετε με την συμβολή της Γ.Γ. της ΠΟΓΟ, Σκεύης Κουκουμά.
Η ίδια μιλώντας στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση, με αφορμή την επέτειο 48 χρόνων από την τουρκική εισβολή, αναφέρθηκε στις τρομακτικές μαρτυρίες γυναικών που το 1974 υπέστησαν τη φρικαλεότητα του βιασμού αλλά και στις προσπάθειες που γίνονται για προσφορά βοήθειας στις επιζήσασες.
«Η προσπάθεια είχε περάσει διάφορες περιπέτειες μέχρι να καταφέρουμε.
Αναγκάστηκα να μιλήσω στην Ολομέλεια της βουλής για να καταγγείλω κάποιες πρακτικές που χρησιμοποιούνταν τότε, που είχαν ζητήσει από γυναίκες πιστοποιητικά για την κακοποίηση τους.
Αυτό είχε προκαλέσει πολλά προβλήματα. Με την συνεργασία της αείμνηστης υπουργού Εργασίας, Ζέτας Αιμιλιανίδου είχαμε διαμορφώσει μια διαδικασία. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν γυναίκες που βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν και να τύχουν της στήριξης – ψυχολογικής, οικονομικής ή οποιασδήποτε άλλης κοινωνικής στήριξης, ίσως χρειάζονται»
Όπως εξήγησε η ίδια, είναι πολύ μικρός ο αριθμός των γυναικών που έχουν μιλήσει μέχρι σήμερα για τα όσα βίωσαν, με τις πλείστες φορές να ξεσπούν σε λυγμούς, φέρνοντας ξανά στην μνήμη τους τις τραγικές εκείνες ημέρες.
«Πρέπει να είναι πολύ περισσότερες και τις καλούμε και τους υποσχόμαστε πως με όλη την διακριτικότητα θα βγούμε μπροστά να τις εκπροσωπήσουμε για να μπορέσουν να τύχουν της στήριξης που έχει ήδη εγκριθεί για άλλες γυναίκες και που θα μπορούσαν και οι ίδιες να την αξιοποιήσουν.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι γυναίκες αυτές μας τόνιζαν ότι δεν είναι με τα λεφτά που θα μπορούν να ξεπεραστούν τα προβλήματα. Όμως σε αρκετές περιπτώσεις ήταν γυναίκες που δεν κατάφεραν να εργαστούν ή όταν το έκαναν ήταν σπασματικά. Γυναίκες που είχαν οικονομικά προβλήματα και σίγουρα χρειάζονταν στήριξη και οικονομική αλλά και ψυχολογική, που στις πλείστες περιπτώσεις την έπαιρναν ήδη ή αν δεν την έπαιρναν, ακολουθούσαν δικές τους μεθόδους για αν μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στο βάσανο και στους εφιάλτες που έρχονταν στο μυαλό τους κάθε βράδυ»
Οι τραγικές μαρτυρίες
Η διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων ενέκρινε στις 21 Οκτωβρίου 1974 διάταγμα το οποίο επέτρεπε την διεξαγωγή δεκάδων εκτρώσεων στο νοσοκομείο Princess Mary στο Ακρωτήρι σε ελληνοκύπριες επιζήσασες βιασμών.
«Μου έχουν περιγράψει κάποιες από τις γυναίκες περιπτώσεις όπου όταν τους επισκεπτόταν ο Ερυθρός Σταυρός, τους παραχωρούσαν χάπια για να αποφύγουν τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Κάποιες άλλες μου είχαν περιγράψει ότι είχαν μείνει έγκυος και τις είχαν μεταφέρει με λεωφορείο στο Ακρωτήρι όπου τους έκαναν έκτρωση.
Κατά την άποψη μου ενδεχομένως να έχουν γεννηθεί και παιδιά από αυτούς τους βιασμούς. Κάποια έχω υπόψη μου ότι δόθηκαν για υιοθεσία»
Η ίδια συνεχίζοντας, ανέφερε ότι ένα από τα παράπονα που είχαν πολλές από τις γυναίκες, ήταν το ότι ενώ είχαν γεννήσει τα παιδιά του αρκετό χρονικό διάστημα μετά την εισβολή, μέλη της κοινότητας τους, έλεγαν ότι ήταν αποτέλεσμα βιασμού από τους Τούρκους.
«Αντιλαμβάνεστε τα ταμπού και τον στιγματισμό της τότε εποχής.
Τρομακτικές διηγήσεις για το πως μπόρεσαν να ανταπεξέλθουν στην συμπεριφορά ακόμα και της οικογένειας, των πεθερικών, της ίδιας της κοινωνίας – όπου πήγαιναν δακτυλοδείχνονταν, στην δουλειά – είχα περίπτωση που δεν κατάφερε να μου πει την ιστορία γιατί για εκείνη το μεγαλύτερο της πρόβλημα ήταν το ότι στην δουλειά της γινόταν συνεχώς αντικείμενο χλευασμού γιατί ήταν θύμα βιασμού το 1974
Γυναίκες είχαν ξενιτευτεί, άλλες είχαν προσποιηθεί διάφορα γιατί δεν ήταν παρθένες, άλλες τις είχαν πάρει οι δικοί τους για να τις ράψουν.
Πόσα είχαν περάσει εκείνες οι γυναίκες πέραν από το ίδιο το μαρτύριο του βιασμού, του στιγματισμού, του χλευασμού της κοινωνίας»
Κάλεσμα να μιλήσουν κι άλλες
Το θέμα, σύμφωνα με την κ. Κουκουμά, παραμένει ανοιχτό και καλεί κι τις άλλες γυναίκες να επικοινωνήσουν μαζί τους για να τις στηρίξουν με κάθε δυνατό τρόπο.
«Το θέμα των βιασμών σε διεθνές επίπεδο, έχει απασχολήσει την διεθνή κοινότητα και τα Ηνωμένα Έθνη, έχουν εγκριθεί διάφορα ψηφίσματα.
Το πιο σημαντικό που πρέπει να κατανοήσουμε όλοι είναι το ότι πρέπει να αρχίσουν να τιμωρούνται, να υπάρχουν ποινές, καταγγελίες και για τους δράστες αλλά και για τους ηγέτες που τους ανέχονται.
Ο βιασμός είναι ένα εργαλείο πολέμου που χρησιμοποιείται για να προσβάλουν, να εξευτελίσουν τον αντίπαλο. Όταν ο ηγέτης ανέχεται αυτές τις πρακτικές, αντιλαμβάνεστε ότι θα συνεχίσει.
Ευθύνη όλων, και εμάς των γυναικείων οργανώσεων και όσων ασχολούνται με τα θέματα ειρήνης, θα πρέπει να είναι και αυτή η πτυχή, η καταγγελία και η απόδοση ευθυνών. Δεν μπορούν να παραμένουν ούτε ψηφίσματα ούτε χαρτιά στα συρτάρια και να εκφράζουμε την ικανοποίηση μας γιατί έχουμε πετύχει ακόμα κάτι.
Στην Κύπρο θα μπορούσαμε να είχαμε προχωρήσει σε περαιτέρω καταγγελίες έστω και 48 χρόνια μετά.
Να τους αναγνωριστεί το ότι είναι και εκείνες ηρωίδες του 1974 και είναι διπλά, γιατί πέρασαν και το μαρτύριο του βιασμού αλλά και μετά του στιγματισμού και του ταμπού που έπρεπε να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα χρόνια»
