Τις ανησυχίες του για την δραματική μείωση στον αριθμό οστών Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων που εντοπίζονται στις κατεχόμενες περιοχές, στο πλαίσιο του προγράμματος της ΔΕΑ, εξέφρασε εκ νέου ο Επίτροπος Προεδρίας Φώτης Φωτίου μετά την συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων.
Μετά από συνάντηση με την Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, ο Φώτης Φωτίου αναφέρθηκε στα στοιχεία των οστών που έχουν εντοπιστεί τα τελευταία τρία χρόνια.
"Το 2016 εντοπίστηκαν τα οστά 114 αγνοουμένων ενώ το 2017 εντοπίστηκαν 49. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2018 εντοπίστηκαν οστά 8 αγνοουμένων. Αυτά τα στοιχεία μας ανησυχούν και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αν συνεχιστεί αυτό, το πρόγραμμα της ΔΕΑ θα βρεθεί σε μεγάλο κίνδυνο.
Ο Επίτροπος Προεδρίας για ανθρωπιστικά Θέματα ανέφερε πως συζητήθηκε και το θέμα μετακίνησης οστών Ασσιωτών αγνοουμένων από το κατεχόμενο Ορνίθι σε σκουπιδότοπο στο Δίκωμο, σημειώνοντας πως πρόκειται για άλλο ένα μεγάλο έγκλημα της Τουρκίας, με τραγική πτυχή.
Ο κ. Φωτίου ανέφερε πως υπάρχουν δυο διαστάσεις στο θέμα των Ασσιωτών.
"Το πρώτο είναι το ερευνητικό και εδώ θα στηρίξουμε τη ΔΕΑ για να προχωρήσει στη διερεύνηση. Πρώτα πρέπει να αξιολογηθεί η αξιοπιστία των μαρτύρων και να δούμε τι χρειάζεται για να γίνει αυτή η εκταφή, εάν πραγματικά ευσταθούν οι μαρτυρίες. Υπάρχει και η πολιτική διάσταση, και δεν θα δεχθούμε να κλείσει των μετακινήσεων με την δικαιολογία ότι υπάρχουν προβλήματα ή ότι δεν είναι σωστές οι πληροφορίες. Αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Το θέμα των μετακινήσεων για μας είναι το δεύτερο μεγάλο έγκλημα που έχει διαπράξει η Τουρκία".
Ο Φώτης Φωτίου ανέφερε επίσης πως εισηγήθηκε κοινή σύσκεψη κυβέρνησης και Βουλής, σε συνεννόηση με την Ελλάδα, για περαιτέρω ενέργειές που θα ενισχύσουν τις προσπάθειες σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο για το θέμα των αγνοουμένων.
"Ο μεγαλύτερος εχθρός αυτού του ανθρωπιστικού προβλήματος, είναι ο χρόνος".
Από την πλευρά του το Ε/κ μέλος της ΔΕΑ Νέστορας Νέστορος ενημέρωσε την Επιτροπή για τις εξελίξεις αναφορικά με το έργο της ΔΕΑ και σε σχέση με την πρόσβαση που έχει δοθεί σε αρχεία του ΟΗΕ, αλλά και κρατών, τα οποία διατηρούσαν αποσπάσματα στην Κύπρο την εποχή του 1974.
Ανέφερε ότι υπήρξε ανταπόκριση από τα Ηνωμένα Έθνη και ότι επισκέφθηκε τη Νέα Υόρκη δύο φορές κλιμάκιο της ΔΕΑ και μελέτησε φακέλους. Πρόσβαση δόθηκε και σε βρετανικά αρχεία και αρχεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Ανταποκρίθηκαν επίσης χώρες όπως η Φινλανδία, ο Καναδάς και η Σουηδία.
Εμπιστευτικά έγγραφα αξιολογούνται από συγκεκριμένο εμπειρογνώμονα ερευνητή αρχείων, ο οποίος έχει προσληφθεί για αυτό το σκοπό και ζητάει την αποχαρακτήρισή τους αν κρίνει ότι είναι σχετικά.
Ενδεικτικά, ο κ. Νέστορος ανέφερε ότι από την έρευνα που έγινε στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, από 4.200 φακέλους, 988 φάκελοι κρίθηκαν σχετικοί και από αυτούς έχουν μελετηθεί οι 410. Σε σχέση με τα αρχεία της Αγγλίας από όγκο 4.00 φακέλων, ενδιαφέρουν τη ΔΕΑ 490 και έχουν μελετηθεί μέχρι στιγμής οι 281.
Αναφορικά με τα επόμενα βήματα στο Δίκωμο, ανέφερε ότι η αποκατάσταση του χώρου έγινε με χρηματοδότηση της ΕΕ και έγκριση που δόθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία και ότι το 2006 πριν γίνει αποκατάσταση του χώρου μετακινήθηκαν και πάλι σκουπίδια. Την ίδια ώρα, είπε ο κ. Νέστορος, παλαιότερο έγγραφο που υπήρχε αναφερόταν σε μετακίνηση οστών από την Κερύνεια στον χώρο Δικώμου.
"δεν μπορεί να υπάρξει με τα σημερινά δεδομένα απόφαση για το ποιο θα είναι το επόμενο βήμα. Το ζητούμενο για μένα είναι να αποφασίσουμε πού θα σκάψουμε», είπε, σημειώνοντας ότι δεν θα ήταν σωστό να μην γίνουν οι σωστές ενέργειες για να δοθούν απαντήσεις στους συγγενείς.
Ενημέρωσε επίσης την Επιτροπή ότι έχει ζητηθεί σε 334 περιπτώσεις αγνοουμένων να γίνει εκ νέου έλεγχος, προσθέτοντας ότι μέχρι στιγμής έχουν δοθεί 246 απαντήσεις.
Την ίδια ώρα, σημείωσε ότι φαίνεται ότι δεν είναι αποτελεσματική η αμνηστία που έχει δοθεί για μαρτυρίες.
«Δεν δουλεύει η αμνηστία. Δεν πείθονται οι μάρτυρες».
