«Τα σκουπίδια μιλούν», τονίζει η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ, Δρ. Ξένια Ι. Λοϊζίδου, «Είναι εμφανές ότι οι υποδομές που σχεδιάζονται με όρους αειφόρου λειτουργίας, δουλεύουν ακόμη και σε ακραίες συνθήκες όπως της πανδημίας. Mε τα πάντα κλειστά, οι 50 κάδοι που τοποθετήσαμε σε 5 χλμ. παραλιακών πεζοδρόμων, στον Δήμο Γεροσκήπου και στην Κοινότητα Κισσόνεργας στην Πάφο, «μάζεψαν» 21 τόνους σκουπίδια, εκ των οποίων οι 15 τόνοι ήταν ανακυκλώσιμα υλικά, που αλλιώς θα πήγαιναν στα μικτά σκουπίδια, στις χωματερές δηλαδή ή θα απορρίπτονταν στο περιβάλλον για να καταλήξουν στη θάλασσα. Η επιμονή μας για τη συστηματική παρακολούθηση των δεδομένων, μας δίνει πολύτιμα στοιχεία, για να αξιολογήσουμε τις υφιστάμενες πολιτικές και υποδομές και να σχεδιαστούν σωστά στοχευμένες μελλοντικές πολιτικές και δράσεις».
Σα πλαίσια των δράσεων του προγράμματος Zero Waste Beach, τον Αύγουστο του 2019 τοποθετήθηκαν οι 50 αυτοί κάδοι, για συλλογή υλικών PMD (πλαστικό – μέταλλο- ΤetraPak). Το πρόγραμμα υλοποιείτε από το Κέντρο Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ σε συνεργασία με την Coca-Cola Κύπρου και την υποστήριξη του Ιδρύματος The Coca-Cola Foundation. Οι δύο τοπικές αρχές συνεργάστηκαν με ενθουσιασμό αναλαμβάνοντας τη συλλογή των σκουπιδιών και υποστηρίζοντας το επιστημονικό προσωπικό της ΑΚΤΗΣ στην εργασία του συστηματικού χαρακτηρισμού των σκουπιδιών, του διαχωρισμού στις πηγές, του ζυγίσματος.
Τα δεδομένα για τα σκουπίδια που συλλέγονται στους κάδους On-the-Go Recycling πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας και η συγκριτική ανάλυσή τους δίνει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Γραφική παράσταση 1: Συγκριτικά στοιχεία ποσοστιαίας κατανομής των σκουπιδιών (κατά βάρος) την περίοδο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου 2019 (πριν την πανδημία) και 2020 (κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σε συνθήκες lockdown η Πάφος).
Την περίοδο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου 2019 (πριν την πανδημία) και Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου 2020 (κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σε συνθήκες lockdown η Πάφος), καταγράφηκε σημαντική διαφοροποίηση των ρευμάτων των σκουπιδιών ανάμεσα στις δύο περιόδους με σημαντική μείωση του ρεύματος των πλαστικών κατά 14% και αύξηση του ρεύματος του μετάλλου/αλουμινίου και TetraPak κατά 10%.
Γραφική παράσταση 2: Συγκριτικά στοιχεία ποσοστιαίας κατανομής των σκουπιδιών (κατά βάρος) την περίοδο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου 2019 (πριν την πανδημία) και 2020 (κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σε συνθήκες lockdown η Πάφος).
Ενώ τα συγκριτικά αποτελέσματα της περιόδου Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου 2019 (πριν την πανδημία) και 2020 (κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σε συνθήκες lockdown), καταγράφουν σημαντική αύξηση των ποσοτήτων των σκουπιδιών στους κάδους (Γρ.2) κατά 57% , με μείωση του ρεύματος των πλαστικών κατά 10% και μείωση των ρευμάτων του μετάλλου/αλουμινίου και TetraPak κατά 20%. Σημειώνεται η σημαντική αύξηση της κατηγορίας «άλλων» (μη-PMD σκουπίδια) κατά 55%: πολλά φλούδια από φρούτα και υπολείμματα τροφών στους κάδους ανακύκλωσης καθώς και χάρτινα κυπελάκια καφέ.
Το γεγονός της σημαντικής μείωσης του πλαστικού οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο ότι έχει ψηφιστεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη μείωση των πλαστικών μιας χρήσεως και αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στην Κύπρο τον Ιούλιο του 2021. Οπότε πολλές επιχειρήσεις που προσφέρουν καφέ ή ποτά αντικατέστησαν τα πλαστικά ποτήρια με χάρτινα. Η αύξηση στα μη-PMD οφείλεται στα χάρτινα ποτηράκια των take-away ποτών που αντικατέστησαν τα πλαστικά, αλλά κυρίως στην έλλειψη ενημέρωσης ή ενδιαφέροντος από τους Κύπριους για την ανακύκλωση.
Παρόλο που η πανδημία μας έμαθε να περπατάμε και να αθλούμαστε περισσότερο, δυστυχώς στην Κύπρο δεν ξέρουμε να ανακυκλώνουμε σωστά ή αδιαφορούμε. Οι κάδοι που τοποθετήθηκαν για ανακύκλωση, στην περίοδο lockdown λόγω πανδημίας γέμιζαν με υπολείμματα τροφών και φρούτων. Τα μη-ανακυκλώσιμα σκουπίδια αυξήθηκαν κατά 55% σε σύγκριση με την πριν την πανδημίας εποχή, όπου κυρίως τουρίστες χρησιμοποιούσαν τους παραλιακούς πεζοδρόμους. Φαίνεται ότι οι τουρίστες έχουν καλύτερη ενημέρωση για το πώς ανακυκλώνουν τα σκουπίδια τους ή/και πιθανόν να νοιάζονται και περισσότερο! Τα συμπεράσματα δικά σας. Σίγουρα πάντως η συμπεριφορά που ανέδειξαν τα σκουπίδια στους κάδους μας, αντικατοπτρίζει και βασικές αιτίες της ανεξέλεγκτης πλέον απόρριψης σκουπιδιών παντού. Χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση, αλλά και μέτρα.
