*Ρεπορτάζ από τη Δημοσιογραφική Ομάδα "Alpha Ενημέρωση"
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Πολλές φορές μας ζητούν να προβλέψουμε την επιτυχία μιας θεραπείας που πρόκειται να ξεκινήσουν, η αλήθεια ότι μπορούμε να προβλέψουμε με στατιστικούς όρους αλλά για εμάς δεν έχει σημασία να είναι κάποιος αισιόδοξος ή απαισιόδοξος, αλλά να είναι αποφασισμένος να παλέψει. Και αυτό είναι το μήνυμα που δίνουμε στους ασθενείς μας και στους συγγενείς τους."
Τον δικό τους πολύτιμο αγώνα για την καταπολέμηση του καρκίνου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών δίνουν οι επαγγελματίες υγείας που στελεχώνουν το Ογκολογικό Τμήμα του Νέου Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, εξετάζοντας και παρέχοντας θεραπείες σε ασθενείς από ένα υπόγειο, εκεί όπου δεν πιάνει σήμα το κινητό, πιάνει ωστόσο σήμα η ανθρωπιά, η συμπόνοια και η εμψύχωση.
Ένα Κρατικό Ογκολογικό Τμήμα που του στερείται η δυνατότητα να προσφέρει ακτινοθεραπευτικές υπηρεσίες στους καρκινοπαθείς και αυτό, όπως όλα δείχνουν εξαιτίας της πολιτειακής αναλγησίας, της πολιτικής αδιαφορίας και απραξίας των αρμοδίων. Η ιστορία πάει πίσω 15 και πλέον χρόνια…
Οι τότε αποφάσεις περιελάμβαναν τη μεταφορά ενός μηχανήματος Επιφανειακής ακτινοβολίας από το παλαιό στο νέο Γενικό νοσοκομείο.
Δρ Ρένα Ιωάννου - Διευθύντρια Τμήματος
"Αρχικά είχε λεχθεί ότι θα μεταφερθεί το μηχάνημα επιφανειακής για τα δερματικά, δεν μεταφέρθηκε ποτέ, μεταφέρθηκε η πόρτα που είναι θωρακισμένη που είναι βαριά όπως είδατε, αλλά το μηχάνημα χάθηκε στην πορεία και κανείς δεν γνωρίζει τι έγινε, το μηχάνημα της επιφανειακής που θα έκανε μόνο δερματικά."
Οι ασθενείς εξυπηρετούνται ήδη και από άλλα κέντρα, ωστόσο οι ανάγκες για παροχή ακτινοθεραπευτικών υπηρεσιών σε καρκινοπαθείς αυξάνονται συνεχώς.
Ερωτηθείς από τη δημοσιογράφο Κάτια Σάββα, τι συνέβη που το καθ ύλην αρμόδιο που είναι το τριτοβάθμιο νοσοκομείο με όλες τις ειδικότητες δεν έχει μέχρι σήμερα δικό του γραμμικό επιταχυντή, η Δρ. Ιωάννου απάντησε:
Δρ Ρένα Ιωάννου - Διευθύντρια Τμήματος
"Αυτό ήταν πολιτική απόφαση: να είναι μόνο στην Tράπεζα Κύπρου, γιατί επιχορηγούσε το κράτος την τράπεζα Κύπρου και υπήρχε μια συμφωνία που δέσμευε την κυβέρνηση να μην δημιουργήσει. Aυτό όμως έχει χρόνια που δεν υφίσταται οπότε θα μπορούσε, πιστεύω, να γίνει ακτινοθεραπευτικό, να μπορούμε να έχουμε όλο το εύρος των θεραπειών των αρρώστων μας και να μην αναγκαζόμαστε να τον στέλνουμε από το νοσοκομείο σε άλλο νοσοκομείο για να πάρει τη θεραπεία και θα ήταν πολύ πιο εύκολο και για περιστατικά που δυσκολεύονται να μετακινηθούν και πρέπει να νοσηλεύονται να μπορούν να πάρουν τη θεραπεία τους, να κατεβαίνει από το θάλαμο με το καροτσάκι ή με το κρεβάτι κάτω στο τμήμα να πάρει τη θεραπεία του και να πάει ο άρρωστος στο κρεβάτι του, για να αποφεύγουμε τον κίνδυνο κατάγματος στους αρρώστους που έχουμε, για παράδειγμα για ασθενείς με μεταστάσεις στα οστά που κινδυνεύουν να έχουν παράλυση να μειώσουμε τον κίνδυνο."
Στο σημείο αυτό δέον να υπενθυμιστεί πως με βάση μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2015 από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό υπό τη Dr. Liz Kenny, Ανώτερη Ακτινοθεραπεύτρια-Ογκολόγο, διαφάνηκε η επιτακτική ανάγκη παροχής δυο επιπλέον γραμμικών επιταχυντών στη χώρα μας μέχρι το 2018. Γεγονός που εκτιμήθηκε πως θα αυξήσει τον αριθμό των ασθενών που τυγχάνουν ακτινοθεραπείας. Σημειώνεται δε ότι η μελέτη είχε θέσει ως στόχο την κάλυψη των αναγκών με 7 γραμμικούς επιταχυντές μέχρι το 2020. Έξι χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα το 2009 στην Εθνική Στρατηγική Αντιμετώπισης του Καρκίνου που ψηφίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και τη Βουλή ομόφωνα σημειωνόταν ότι θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των γραμμικών επιταχυντών οι οποίοι ενδεικνυόταν μάλιστα να τοποθετηθούν στο Γ Ν Λευκωσίας. Η οικονομική κρίση του 2013 φαίνεται να ήταν η αιτία να μην προχωρήσει η απόφαση για δημιουργία κρατικών ακτινοθεραπευτικών σε Λεμεσό και Λευκωσία παρότι η έγκριση τους χρονολογείται από το 2011.
Δρ Ρένα Ιωάννου - Διευθύντρια Τμήματος
"Θα έπρεπε η Κύπρος να έχει το 2020, όπως είχαν φέρει την ειδική από την Αυστραλία την Λις Κέννυ που είχε πει ότι το 2020 η Κύπρος θα έπρεπε να είχε 7 με 8 γραμμικούς αυτή τη στιγμή έχει μόνο 5 άρα χρειαζόμαστε άλλους 2 γραμμικούς."
Αδιαμφισβήτητα, οι υποδομές και οι ελεύθεροι χώροι για την τοποθέτηση των γραμμικών επιταχυντών για ακτινοθεραπεία υπάρχουν. Στο υπόγειο του ΓΝ Λευκωσίας που έχει καταλήξει αποθήκη με σκόνες και αράχνες. Αντί επιταχυντών ωστόσο συναντά κανείς παλαιά κρεβάτια, παρωχημένο ιατρικό και γραφειακό εξοπλισμό. Συσκευές που χρίζουν επιδιόρθωσης, καταστροφής ή ανακύκλωσης.
Σύμφωνα με τις πολιτικές αποφάσεις η αποθήκη αυτή θα έπρεπε να μετατραπεί σε ιατρείο πόνου καθώς επίσης και σε ακτινοθεραπευτικό τμήμα.
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΙ
Παρά την απουσία ακτινοθεραπευτικών υπηρεσιών, το Ογκολογικό τμήμα που στεγάζεται στη νότια πτέρυγα του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας στελεχώνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Οι αποφάσεις για την θεραπεία του κάθε ασθενή λαμβάνονται συλλογικά από ογκολογικό συμβούλιο που απαρτίζεται από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
'Αυτή τη στιγμή είμαστε 4 γιατροί συμπεριλαμβανομένης και της διευθύντριας, και υπάρχει και μια 5η κενή θέση άρα υπό ιδανικές συνθήκες. Ένας ογκολόγος πρέπει να έχει ως ειδικό ενδιαφέρον 1 ή 2 τύπους καρκίνου ή ομάδες καρκίνων και αυτό επιδιώκουμε, και στα ογκολογικά συμβούλια συμμετέχει ένας από εμάς στα αντίστοιχα συμβούλια στο αντίστοιχο τύπο καρκίνου. Πέραν της ιστοπαθολογικής εξέτασης, έχουμε τη δυνατότητα ανίχνευσης γονιδιακών μεταλλάξεων στην όγκο που μπορεί να μας κατευθύνουν το πως θα αντιμετωπίσουμε τον ασθενή, τι θεραπεία θα δώσουμε."
Η χωροταξική και λειτουργική ενσωμάτωση του τμήματος σε νοσοκομείο τριτοβάθμιας φροντίδας αποτελεί ένα τεράστιο πλεονέκτημα για τους ασθενείς και τη θεραπεία τους. Αρκεί αυτό να γίνει αντιληπτό και αρμοδίως.
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Αυτό τι σημαίνει για τους ασθενείς μας, ότι από τη στιγμή που τίθεται διάγνωση και σε όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης τους έχουν στη διάθεση τους και άμεση πρόσβαση σε οποιαδήποτε υπηρεσία υγείας χρειαστούν , ενδεχομένως να χρειαστούν λόγω του νοσήματος τους. Αν σκεφτούμε ότι πολλοί ασθενείς έχουν σύνθετα προβλήματα υγείας πέραν του ογκολογικού είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μια στενή συνεργασία του ογκολόγου με τις άλλες ειδικότητες , και παθολογικές και χειρουργικές με τα εργαστήρια, με τα διαγνωστικά τμήματα."Δρ Ρένα Ιωάννου - Διευθύντρια Τμήματος
"Εδώ είμαστε στο τμήμα της ημερήσιας φροντίδας δηλαδή της χημειοθεραπείας του Ογκολογικού του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας όπου προσέρχονται οι ασθενείς για ημερήσια , που είναι σε εξωτερική βάση να πάρουν τη χημειοθεραπεία τους και να παν στο σπίτι τους τα περιστατικά που είναι για περισσότερα από μια μέρα νοσηλεύονται στο θάλαμο και παίρνουν εκεί."
Η πανδημία δεν άφησε ανεπηρέαστο ούτε αυτόν τον θάλαμο, αφού από από τις 18 κλίνες που διαθέτει μόνο 14 παραμένουν ενεργές αυτή την περίοδο.
Δρ. Αριστίδης Χωρατάς - Νοσηλευτικός λειτουργός Α’/ Προϊστάμενος Ογκολογικού Τμήματος στο ΓΝ Λευκωσίας
"Κάνουμε εσωτερική νοσηλεία ασθενών, χορήγηση χημειοθεραπείας και υποστηρικτική αγωγή των ασθενών μας . Αν ο ασθενής πρέπει να κάνει μια χημειοθεραπεία πέραν κάποιων ωρών μπορεί να είναι από ένα μέχρι και πέντε 24ωρα θα μπορεί να μείνει εδώ να παρακολουθείται καθ΄ όλη την διάρκεια του 24ωρου, να χορηγούνται τα φάρμακα. Εδώ γίνεται και η διάλυση των κυτταροστατικών φαρμάκων και η χορήγηση τους επίσης αν κάποιος ασθενείς παρουσιάσει κάποια επιπλοκή από τη χορήγησης χημειοθεραπειών θα γίνει εισαγωγή για παρακολούθηση για να προλάβουμε οποιαδήποτε άλλα προβλήματα μπορεί να προκύψουν από τη χορήγηση της θεραπείας."
Εκτός από τον θάλαμο νοσηλείας που βρίσκεται στον πρώτο όροφο, στην ίδια πτέρυγα με τα εξωτερικά ιατρεία και την Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας, υπάρχουν και οι υποστηρικτικές δομές για τους ασθενεί
Δρ. Αριστίδης Χωρατάς - Νοσηλευτικός λειτουργός Α’/ Προϊστάμενος Ογκολογικού Τμήματος στο ΓΝ Λευκωσίας
"Οπως η βεράντα που κάθονται οι ασθενείς είναι ο μοναδικός χώρος στο νοσοκομείο που έχει βεράντες για τους ασθενείς, γίνεται φροντίδα των φυτών από εθελοντές, υπάρχει το σαλόνι για τους επισκέπτες."
Το ογκολογικό τμήμα συνεργάζεται στενά με το ιατρείο ανακούφισης πόνου το οποίο στελεχώνεται με ένα αναισθησιολόγο με εξειδίκευση στο εν λόγω πεδίο, καθώς επίσης με τα τμήματα κλινικής διαιτολογίας και φυσιοθεραπείας για την αποκατάσταση των ασθενών.
Δρ. Αριστίδης Χωρατάς - Νοσηλευτικός λειτουργός Α’/ Προϊστάμενος Ογκολογικού Τμήματος στο ΓΝ Λευκωσίας
"Το προσωπικό γνωρίζει πως μπορεί να διαχειριστεί τους ογκολογικούς ασθενείς σίγουρα ένας ψυχοφθόρος χώρος σίγουρα για τους ασθενείς άλλα΄ και για το προσωπικό χρειάζονται στήριξη οι ασθενείς για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν το πρόβλημα και σίγουρα θες ένα νοσηλευτεί που να είναι θετικός προς τον ασθενή για να μπορέσει και ο ασθενής να βρει αυτά τα θετικά στη ζωή του για αν μπορέσει να καταπολεμήσει το καρκίνο."Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Εμείς με όλα τα μέσα που διαθέτουμε και με όλες τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουμε λόγω της πανδημίας παρ’ όλο το ανταγωνιστικό περιβάλλον του γεσυ το παλεύουμε και πιστεύω έχουμε φτάσει σε πολύ ψηλά επίπεδα και δεν θα ήθελα να περιαυτολογούμε θα προτιμούσα οι ασθενείς να εκφράσουν την άποψη τους. // Είμαστε πολύ συνδεδεμένοι και με τους ασθενείς και με το προσωπικό, νομίζω νιώθουν πολύ ζεστά, δεν υπάρχει αυτό το απρόσωπο που ενδεχομένως υπάρχει σε άλλα τμήματα, μια ασθενείς μου έλεγε χαρακτηριστικά “νιώθω λίγο prive” γιατί οι ασθενείς έρχονται συγκεκριμένα στην ώρα τους δεν υπάρχουν καθυστερήσεις στη θεραπεία φεύγουν στην ώρα τους και προσπαθούμε και εμείς να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών."
ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Ο Δρ Ιωαννίδης καταρρίπτει το μύθο που διαδίδεται πως οι ασθενείς του τμήματος δεν έχουν πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα για την θεραπεία τους φάρμακα.
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Μιλώντας επομένως για τις νεότερες θεραπείες που έχουν πρόσβαση οι ασθενείς σίγουρα η χημειοθεραπεία παραμένει η ραχοκοκαλιά για πολλούς τύπους καρκίνου αλλά τα τελευταία χρόνια η πρόγνωση των ασθενών μας έχει βελτιωθεί σημαντικά και για πολύ συγκεκριμένους τύπους καρκίνους ακόμα πιο εντυπωσιακά χάρη στις νεότερες θεραπείες και αναφέρομαι συγκεκριμένα στις ανοσοθεραπείες, είναι φάρμακα τα οποία ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενή έναντι του καρκίνου του όπως επίσης και κάποιες θεραπείες τις οποίες ονομάζουμε στοχεύσουσες, στοχεύουν δηλαδή σε συγκεκριμένα μόρια του όγκου τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του και την επιβίωση του."
Το τμήμα δεν παραμένει μόνο στο θεραπευτικό κομμάτι των ασθενών καθώς συμμετέχει και σε κλινικές μελέτες με αντικείμενο την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Είναι μια παράμετρος που συνήθως παραβλέπεται στη καθημερινή κλινική πράξη ενώ ξέρουμε ότι η νόσος και τα φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής , επίσης επιδιώκουμε να συμμετέχουμε σε μελέτες καταγραφής της αποτελεσματικότητας και την τοξικότητας φαρμάκων που έχουν πάρει έγκριση αλλά θέλουμε να μάθουμε ποια είναι η ωφελιμότητα τους στον λεγόμενο πραγματικό κόσμος."
Ο αγώνας των ιατρών για τα δικαιώματα των ασθενών είναι συνεχής και καλούν την πολιτεία να πράξει τα δέοντα για την εξέλιξη του τμήματος με την απόκτηση ακτινοθεραπευτικών μηχανημάτων, ακόμη και pet scan με στόχο την καλύτερη παροχή υπηρεσιών της ευαίσθητης αυτής ομάδας ασθενών. Περαιτέρω να δοθούν κίνητρα και διαβεβαιώσεις σε γιατρούς να στελεχώσουν το τμήμα έτσι ώστε να βοηθηθούν και οι παραμελημένες επαρχίες.
Δρ. Γιώργος Ιωαννίδης - Βοηθός Διευθυντής Τμήματος
"Να επαναλειτουργήσουν τα ιατρεία, τα εξωτερικά ιατρεία ογκολογίας στις 2 επαρχίες της Αμμοχώστου και της Λάρνακας που δεν υπάρχουν ογκολογικά τμήματα. Μέχρι πριν κάποια χρόνια είχαμε την δυνατότητα γιατρός του τμήματος μετέβαινε μια φορά την εβδομάδα και στα 2 νοσοκομεία αυτό θα θέλαμε πολύ να ξαναγίνει και γιατί όχι σε απώτερο στόχο να γίνουν μικρές μονάδες ογκολογίας που να χορηγούνται μικρά μη απαιτητικά σχήματα , ώστε να μην ταλαιπωρούνται ασθενείς για όλη αυτή την απόσταση, θα θέλαμε πάρα πολύ να γίνου αυτά."
Η διευθύντρια του τμήματος σε λίγο καιρό συνταξιοδοτείται, ωστόσο δεν εφησυχάζει. Συγκινημένη μας εξομολογείται:
Δρ Ρένα Ιωάννου - Διευθύντρια Τμήματος
"Θα ήθελα αυτό το τμήμα να συνεχίσει να υπάρχει να εξελίσσεται και ευελπιστώ ότι ο ΟΚΥΠΥ φαίνεται ότι έχει πρόθεση να εξελίξει και να αναβαθμίσει το τμήμα , και για το ακτινοθεραπευτικό εύχομαι και ελπίζω ότι θα δω μια μέρα, να είμαι ζωντανή να το δω, ότι πράγματι έγινε ακτινοθεραπευτικό."
Πρωτοστάτες του πρώτου Ακτινοθεραπευτικού τμήματος που δημιουργήθηκε στην Κύπρο το 1965 στο παλαιό νοσοκομείο της πρωτεύουσας ήταν ο ακτινοθεραπευτής Δρ Δημήτρης Σουλιώτης ο οποίος ήταν ο γιατρός της γνωστής σε όλους μας Χριστοδούλας, της καρκινοπαθούς που πέθανε στην προσφυγιά του ‘74 και στην οποία είναι αφιερωμένη η γνωστή πορεία που γίνεται κάθε χρόνο. Στην πρώτη γραμμή ήταν και η Δρ Χέλεν Σωτηρίου η πρώτη γυναίκα ακτινοθεραπεύτρια η οποία πρωτοστάτησε και σε άλλες πρωτοβουλίες, όπως στο αντικατοχικό κίνημα «Οι γυναίκες επιστρέφουν».
Οι σφραγίδες που φυλασσονται θυμίζουν τους πρωτοστάτες και τα μέσα που είχαν στη διάθεση τους για την καταπολέμηση του καρκίνου 55 χρόνια πριν
Ευχή και μέλημα των γιατρών που μένουν να φυλάνε θερμοπήλες σε ένα τμήμα που έπρεπε να ήταν η πρωμετωπίδα του ΓΝ Λευκωσίας οι ειλημμένες αποφάσεις να μετουσιωθούν σε πράξεις. Για την αξιοπρέπεια των ασθενών, για την αξιοπρέπεια του συστήματος υγείας της χώρας μας. Για την αξιοπιστία της Πολιτείας.
