Του Γιώργου Γεωργίου - Δημοσιογράφος Οικονομικών θεμάτων
Σε «κανονικές» εποχές, τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας για ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ στο 6.1% για το πρώτο εξάμηνο του χρόνου και 5.8% για το δεύτερο τρίμηνο του έτους, θα ήταν λόγος για πανηγυρισμούς. Ωστόσο και δικαίως θα μπορούσε να πει κανείς, αυτή τη φορά πέρασαν απαρατήρητα καθώς δεν αντικατοπτρίζουν τη σημερινή πραγματικότητα και σίγουρα δεν λένε τίποτα για το μέλλον. Αντίθετα, ήταν μάλλον αναμενόμενα σε όσους θυμούνται πως ήταν η χρονιά που προηγήθηκε.
Ότι δηλαδή, το αντίστοιχο εξάμηνο του 2021, ήταν ακόμη περίοδος με ισχυρούς περιορισμούς λόγω της πανδημίας κορονοϊού. Σημαντικές αγορές για τον τουρισμό όπως η βρετανική και η ισραηλινή, παρέμεναν κλειστές μέχρι και τα μέσα Ιουλίου, ενώ στην ίδια τη χώρα είχαν προηγηθεί δύο αυστηρά lock down, που παρέλυσαν την οικονομική δραστηριότητα για εβδομάδες. Τώρα που όλα ήταν ανοιχτά, τα πράγματα μόνο καλύτερα θα μπορούσαν να είναι. Υποψιάζονται ακόμη, πως το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς, είναι πρόωρο για να δείξει ποιες θα είναι οι πραγματικές συνέπειες στην κυπριακή οικονομία από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που η ΕΕ επέβαλε στη Μόσχα. Του χρόνου ωστόσο, θα έχουμε καλύτερη εικόνα για το ποια είναι η ζημιά και τι σημαίνει για την οικονομία μας η φυγή ή το κλείσιμο σημαντικών επιχειρήσεων ρωσικών συμφερόντων.
Είναι για αυτό λοιπόν που η όποια ανάπτυξη που καταγράφεται είναι καλοδεχούμενη, αλλά ούτε να κτίσει κανείς μπορεί πάνω της για τη συνέχεια, ούτε να επικαλεστεί πως αφήσαμε τα χειρότερα πίσω μας. Αντίθετα, τα χειρότερα είναι μάλλον μπροστά μας. Τις συνέπειες του υψηλού πληθωρισμού, τώρα θα τις ζήσουμε. Τα νοικοκυριά βέβαια εδώ και μήνες ζορίζονται, ωστόσο τα όποια τους αποθέματα τώρα εξαντλούνται. Μαζί με αυτά, θα εξαντληθεί και η επιθυμία τους για περιττές σπατάλες όπως είναι οι διακοπές. Με άδειες τσέπες, το «πήγαμε πέρσι διακοπές» θα είναι αρκετό για να περιοριστούν τα ταξίδια. Ιδιαίτερα αν τα διλήμματα το 2023 είναι πληρώνω τους λογαριασμούς και την υποθήκη του σπιτιού ή κάνω διακοπές στις παραλίες της Κύπρου. Σε αυτό το πλαίσιο, πιθανότατα φέτος αποχαιρετήσαμε τουρίστες που θα κάνουμε χρόνια να δούμε ξανά.
Ξέρουμε ακόμη, πως δεν είναι μόνο οι ξένοι που θα έχουν λιγότερα χρήματα και λιγότερα κίνητρα για να ξοδέψουν λιγότερα, αλλά και οι ντόπιοι. Τα συσσωρευμένα συνέδρια, γάμοι και γλέντια που είδαμε φέτος, θα αναπροσαρμοστούν στις νέες πραγματικότητες. Δηλαδή τα μικρότερα και δυσκολότερα έσοδα, σε τιμές που θα συνεχίσουν να αυξάνονται και με περιορισμένα περιθώρια για το ποσοστό κέρδους. Αυτά, σε συνδυασμό με την περιοριστική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική που ακολουθούν ο κεντρικές τράπεζες και τα κράτη, είναι συνταγή για ύφεση. Καλά κάνουμε λοιπόν να ξεχάσουμε πως φέτος είχαμε ανάπτυξη και να δούμε πως περιορίζουμε τη ζημιά από τις εξελίξεις που έρχονται το επόμενο διάστημα. Εκτός βέβαια και αν δεν πιστεύουμε πως δεν θα έρθουν ή πως θα βγούμε αλώβητοι…
