Του Νικόλα Ζαννέττου
Μπορεί τα τελευταία 24ωρα η προσοχή της παγκόσμιας διπλωματίας να στράφηκε στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ωστόσο ο κίνδυνος μιας σύρραξης σιγά-σιγά απομακρύνεται. Ελλάδα και Κύπρος ξύπνησαν σήμερα αντιμετωπίζοντας τις δικές τους πραγματικότητες που προκύπτουν από μια σειρά αποσταθεροποιητικών, επιθετικών και παράνομων ενεργειών από μέρους της Τουρκίας.
Αθήνα και Λευκωσία έτρεξαν το τελευταίο διάστημα μια μεγάλη εκστρατεία που κύριο στόχο είχε την ακύρωση του τουρκο-λιβυκού συμφώνου για καθορισμό θαλασσίων ζωνών σε μια προσπάθεια να προλάβουν τους ξέφρενους ρυθμούς των τουρκικών παράνομων δράσεων στην περιοχή. Η Άγκυρα έδειξε ήδη τα «δόντια» της στην περίπτωση της κυπριακής ΑΟΖ όπου οι παράνομες γεωτρήσεις του Fatih και του Yavuz έγιναν περίπου μέρος της κανονικότητας.
Οι κινήσεις Αθηνών-Λευκωσίας
Η πενταμερής στο Κάιρο με τη συμμετοχή της Γαλλίας και της Ιταλίας καταδίκασε τις τουρκικές ενέργειες και το τουρκολιβυκό σύμφωνο και κατέστησε σαφές ότι το θεωρεί παράνομο. Έντονες απόψεις για το θέμα έχει σύμφωνα με πληροφορίες και το Βερολίνο. Η Γερμανία που έχει αναλάβει πρωτοβουλία για πολιτική επίλυση της κρίσης στη Λιβύη, βλέπει με πολύ αρνητικό τρόπο τις τουρκικές παρεμβάσεις. Το ζήτημα της Λιβύης αναμένεται να απασχολήσει και την αυριανή Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.
Από την άλλη η πρόσφατη τριμερής με το Ισραήλ στην Αθήνα την περασμένη βδομάδα έβαλε ξανά μπροστά το έργο του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας. Ωστόσο το βήμα αυτό θα χρειαστεί αρκετό καιρό ακόμα για να διαφανεί η προοπτική υλοποίησης του και να ωριμάσει εμπορικά.
Ο Αμερικανικός Παράγοντας
Η εκστρατεία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον δεν έχει παράξει τουλάχιστον μέχρι στιγμής απτά αποτελέσματα και εν πολλοίς σε αυτό έπαιξε ρόλο η αρνητική συγκυρία στην οποία γινόταν η επίσκεψη. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν μπήκε καν στη λογική να επαναλάβει τουλάχιστον τις δεδηλωμένες και ξεκάθαρες θέσεις του State Department και πλέον όλοι ελπίζουν ότι έστω στο παρασκήνιο θα γίνουν υποστηρικτικές κινήσεις από τους Αμερικανούς. Σε κάθε περίπτωση έμπειροι αναλυτές λένε ότι δεδομένης της χαρακτηριστικής δημόσιας διπλωματίας του Ντόναλτ Τραμπ, θα μπορούσε να πήγαινε και πολύ...χειρότερα.
Πληροφορίες αναφέρουν πάντως ότι η αναβληθείσα επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομέο στην Κύπρο, αναμένεται να διευθετηθεί εκ νέου πολύ σύντομα.
Ο παράγοντας Ρωσία και Πούτιν
Με την Αθήνα παραδοσιακά και τη Λευκωσία πιο έντονα από ποτέ να έχουν αυτοπροσδιοριστεί ως μέρη του δυτικού συστήματος και την Τουρκία να δείχνει ικανή να ισορροπεί με επιτυχία ανάμεσα στο δυτικό και ανατολικό μπλοκ, τα πράγματα έχουν καταστεί πολύ σύνθετα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν καθώς εγκαινίαζε τον νέο αγωγό στην Κωνσταντινούπολη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, άκουγε τον Τούρκο ομόλογο του να λέει πως η χώρα του κάνει ότι κάνει στην Ανατολική Μεσόγειο υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα της και αυτά των Τουρκοκυπρίων. Τον άκουγε να λέει επίσης πως κανένα έργο δεν μπορεί να επιτύχει στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την έγκριση της Τουρκίας.
Οι οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας είναι σε τέτοιο σημείο που κάποιοι σε Αθήνα και Λευκωσία ανησυχούν ότι η Μόσχα ενδεχομένως να εγκαταλείψει εν τέλει και παραδοσιακές υποστηρικτικές της θέσεις προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Τουλάχιστον σε ότι αφορά τη Λιβύη η Μόσχα σύμφωνα με διπλωματικές πηγές φαίνεται να είναι αντίθετη με τις τουρκικές επιδιώξεις ενώ υποστηρίζει εμπράκτως και την πλευρά του Χαφτάρ στον εν εξελίξει εμφύλιο.
Καθόλου άσχετη με τα πιο πάνω είναι και η δημοσιοποίηση σήμερα της επικείμενης επίσκεψης του Σεργκέι Λαβρόφ στην Κύπρο, καθώς επίσης και η επίσκεψη του Νίκου Αναστασιάδη στη Μόσχα την Άνοιξη.
Το μεγάλο αναπάντητο ερώτημα
Η μεγάλη εικόνα των εξελίξεων αφήνει πάντως το ουσιαστικότερο ερώτημα αναπάντητο: Ποιος θα σταματήσει τη σημερινή Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;
Σε περίπτωση που για άλλη μια φορά η Άγκυρα αγνοήσει τους πάντες και πάει από τα λόγια στις πράξεις σε σχέση με τις προαναγγελθείσες έρευνες για υδρογονάνθρακες στη περιοχή που διεκδικεί παρανόμως με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο πλησίον της Κρήτης τι θα γίνει;
Η Ελλάδα σε αντίθεση με την Κύπρο, έχει τη δυνατότητα και τα μέσα για να αντιδράσει, λένε έμπειροι διπλωμάτες οι οποίοι θεωρούν πως αυτό παραμένει ένα σοβαρό ενδεχόμενο.
