Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Κύπρος, μια μικρή ημικατεχόμενη χώρα που αναζητεί τη θέση της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, σε μια εποχή τεκτονικών αλλαγών και έχοντας απέναντι της ένα πανίσχυρο εχθρό που την απειλεί μέρα και νύχτα. Εν μέσω αυτής της κατάστασης, αναμένεται τα επόμενα χρόνια ότι θα κληθεί να δώσει άνισες μάχες για την επιβίωση της, κάτι που που αποτελεί κυρίαρχη διαπίστωση στο διπλωματικό σώμα. Σχέσεις με παραδοσιακά φιλικές χώρες διαφοροποιούνται, άλλες αναβαθμίζονται και τα συμφέροντα των κρατών μεταβάλλονται με αστραπιαίους ρυθμούς.
Η Κύπρος, η Δύση και η Ρωσία
Η Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος-μέλος της ΕΕ, αντιμετώπισε σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις την κατηγορία του Δούρειου Ίππου της Ρωσίας στις Βρυξέλλες. Οι παραδοσιακές καλές σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία, θεωρούνταν διαχρονικά εξαιρετικής αξίας κυρίως λόγω του γεγονότος ότι η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, ήταν απαραίτητη προς εξασφάλιση θετικών για την Κύπρο ψηφισμάτων. Ως εκ τούτου η Λευκωσία σε διαφορετικές περιπτώσεις κινήθηκε κατά τρόπο που να μετριαστούν οι επιθετικές αποφάσεις της ΕΕ προς τη Ρωσία. Οι Ρώσοι τουρίστες, επενδυτές αλλά και η διείσδυση της Μόσχας στην εκκλησία της Κύπρου, έπαιζαν καταλυτικό ρόλο σε μια σειρά από πολιτικές αποφάσεις της χώρας τα τελευταία χρόνια. Η εισβολή ωστόσο της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι πιέσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ για υποβάθμιση των σχέσεων Κύπρου-Ρωσίας, έπαιξαν καταλυτικό ρόλο ώστε η ουσία των σχέσεων να αρχίσει να διαφοροποιείται. Η Κύπρος ένιωσε επίσης ιδιαίτερα πιεσμένη μετά το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων και της ρετσινιάς του φορολογικού παραδείσου για Ρώσους ολιγάρχες και επιχείρησε διορθωτικές κινήσεις.
Αλλάζει το πράγμα
Όπως διπλωματικές πηγές έλεγαν στο AlphaNews.live, η διαφοροποίηση των σχέσεων μας με την Ρωσία, έγινε αρκετά βίαια όταν η Κύπρος συντασσόμενη με τις αποφάσεις της ευρωπαϊκής της οικογένειας, αναγκάστηκε να λάβει σκληρές αποφάσεις. Παράλληλα όμως, επιχείρησε να παίξει και πάλι μετριαστικό ρόλο, σε ζητήματα όπως για παράδειγμα ο τερματισμός της παραχώρησης θεωρήσεων προς τους Ρώσους πολίτες και το γεγονός ότι σε αντίθεση με πολλούς εταίρους της, δεν απέλασε κανένα Ρώσο διπλωμάτη στον απόηχο της ρωσικής εισβολής.
Φαινόμενα όπως η αναφορά του Λαβρόφ σε «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου» τον Φεβρουάριο του 2022 όταν επιχείρησε να παραλληρήσει τη συμμετοχή αξιωματούχων του ψευδοκράτους σε διαπραγματεύσεις για το κυπριακό στην προσπάθεια του να πείσει για ανάλογο βήμα σε ότι αφορά το Ντονμπάς, άρχισαν να προκαλούν προβληματισμό. Ακολούθησε τις ίδιες μέρες και δεύτερη ανάλογη αναφορά από τον Λαβρόφ, στις 21 Φεβρουαρίου.
«Κοιτάξτε την Κύπρο. Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» έχει ανακηρυχθεί μονομερώς στον βορρά. Αρνείται να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά κανείς δεν αρνείται στους εκπροσώπους της Βόρειας Κύπρου το δικαίωμα να συμμετάσχουν στον διάλογο», είχε αναφέρει τότε στο Rossiya 1 ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
Η Ρωσία είχε επίσης ενημερώσει το Υπουργείο Εξωτερικών στη Λευκωσία για τις προθέσεις της να προχωρήσει σε άνοιγμα γραφείου στα κατεχόμενα ώστε να εξυπηρετεί τους 10 χιλιάδες περίπου Ρώσους που ζουν μόνιμα.
Σε ότι αφορά το Συμβούλιο Ασφαλείας, η μεγάλη εικόνα είναι πως η Ρωσία πλέον δεν έχει τον ίδιο ενεργό ρόλο που είχε στο παρελθόν όταν εσυζητείτο το θέμα της ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Μάλιστα την τελευταία φορά, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Δημοκρατίας ανησυχούσε για το ενδεχόμενο να δημιουργείτο πρόβλημα, κάτι που ευτυχώς δεν επιβεβαιώθηκε. Είχαν πάντως γίνει σχετικά διαβήματα τόσο προς τους Αμερικανούς, όσο και προς τους Βρετανούς για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να μην ανανεωθεί η θητεία της ειρηνευτικής δύναμης. Τέτοιου είδους ανησυχίες, υπήρξαν στο παρελθόν για τους Αμερικανούς, αλλά ουδέποτε για τους Ρώσους.
Αίσθηση προκάλεσε ακόμη και η απόφαση της Μόσχας να διορίσει Πρέσβη με μουσουλμανικό θρήσκευμα στη Λευκωσία. Όπως μας αναφέρθηκε, δεν είναι ζήτημα θρησκευτικό, αλλά σημαιολογικό, αφού μια χώρα που έχει κύριο θρήσκευμα την Ορθοδοξία, επιλέγει να στείλει σε μια «φιλική» της χώρας που επίσης είναι Ορθόδοξη, ένα Μουσουλμάνο για πρέσβη.
Η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας
Ενόσω συμβαίνουν όλα αυτά, οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας βρίσκονται στο απόγειο, ενώ παράλληλα η κυπριακή διπλωματία βλέπει πως η εχθρική προς την Κύπρο χώρα βρίσκεται σε περίοδο σημαντικής διπλωματικής αναβάθμισης. Η σύμπλευση Άγκυρας-Μόσχας σε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα, δίνει όπως μας εξηγήθηκε την ευκαιρία στις δύο χώρες να έχουν συχνότερες επαφές. Συχνές επαφές συνεπάγονται με καλύτερη επικοινωνία, συνεργασίες και προώθηση θέσεων εκατέρωθεν, κάτι που σε σχέση με το ζήτημα της Κύπρου λειτουργεί επιβαρυντικά. Από την άλλη, όπως μας αναφέρθηκε, οι αποφάσεις της ΕΕ μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η αναγκαστική ευθυγράμμιση της Κύπρου με αυτές, καθιστούν την επικοινωνία Μόσχας-Λευκωσίας εξαιρετικά δύσκολη. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν η ακύρωση της συνάντησης Αναστασιάδη-Λαβρόφ στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης.
«Πρέπει να παρακολουθούμε στενά αυτή την κατάσταση που δημιουργείται. Θα κληθούμε να δώσουμε πολλές μάχες και είναι λογικό πως δεν θα τις κερδίσουμε όλες», ανέφερε ανώτερη διπλωματική πηγή στο AlphaNews.live.
Ιδιαίτερα μετά τον Απρίλιο του 2021, όταν η τ/κ πλευρά με την υποστήριξη της Τουρκίας κατέθεσε επισήμως στη διάσκεψη της Γενεύης τη θέση για λύση δύο κρατών, τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Η Άγκυρα καλεί, προσκαλεί και απευθύνει έκκληση από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης προς όλο τον κόσμο να κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι ισχυρή διπλωματικά και σε θέση να δώσει ανταλλάγματα σε όποιους κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η άρση του εμπάργκο και η Δύση
Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια μπήκε στη διαδικασία να ικανοποιήσει κάποια προαπαιτούμενα που έθεσε η Ουάσιγκτον για να άρει το εμπάργκο πώλησης όπλων, γεγονός που οδήγησε την περασμένη βδομάδα στην ιστορική αυτή εξέλιξη. Η «κανονικοποίηση» των σχέσεων της Κύπρου με τις ΗΠΑ, θεωρείται εξαιρετικής σημασίας, ωστόσο πλέον καθώς οι ισορροπίες αλλάζουν, η Κύπρος θα πρέπει να διεκδικήσει περισσότερα πράγματα από τη Δύση προς υπεράσπιση των συμφερόντων της. Το ποια πράγματα θα διεκδικήσει, με ποιο τρόπο και ποια ανταλλάγματα θα λάβει, παραμένουν επί του παρόντος αδιευκρίνιστα ερωτήματα, αφού όσο και αν αναζητήσαμε απαντήσεις, αυτές δεν ήταν σαφείς. Αυτά σε μια περίοδο που το κυπριακό βρίσκεται σε τέλμα για εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα και τα τετελεσμένα επί του εδάφους να σκοτώνουν τις όποιες εναπομείνασες ελπίδες.
