Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Ως η καλύτερη διπλωματική επένδυση στη σύγχρονη ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την ένταξη της χώρας μας στην ΕΕ αποδεικνύεται η εμβάθυνση των σχέσεων με το γειτονικό Ισραήλ. Οι σχέσεις των δύο χωρών συνεχίζουν να αναβαθμίζονται ενώ τα μηνύματα που έλαβε ο Υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του τη βδομάδα που πέρασε από την νέα κυβέρνηση στην Ιερουσαλήμ είναι πως οδηγούμαστε σε μια νέα εποχή. Δέκα χρόνια μετά την ιστορική επίσκεψη του πρώην Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος χαρακτήρισε τότε τη γείτονα χώρα ως ένα από τους σημαντικότερους στρατηγικούς εταίρους, σήμερα η μία χώρα δείχνει να έχει ανάγκη την άλλη περισσότερο από ποτέ.
Κοινό πρόβλημα η Τουρκία
Για το Ισραήλ η Τουρκία σήμερα είναι μια αναξιόπιστη ως προς το ίδιο χώρα που απειλεί τη σταθερότητα και τις συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή με πράξεις και ενέργειες σε γειτονικά της κράτη. Είναι η χώρα που εκμεταλλεύεται τους Παλαιστινίους εμφανιζόμενη ως προστάτιδα τους, ενώ μέχρι σήμερα τον ρόλο αυτό είχε η Ιορδανία, η οποία επίσης είναι ενοχλημένη με τον ρόλο των Τούρκων. Το δεύτερο συζητήθηκε και στην πρόσφατη τριμερή Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ιορδανίας στην Αθήνα, με την κυπριακή πλευρά να μεταφέρει μήνυμα από την Ιερουσαλήμ στον Βασιλιά Αμπντάλα για πρόθεση συνεργασίας.
Οι πρόσφατες εξαγγελίες Ερντογάν για δημιουργία βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στα κατεχόμενα έχουν θορυβήσει το Ισραήλ. Στην Ιερουσαλήμ θεωρούν ότι αποτελεί το πιο απτό παράδειγμα ότι η Άγκυρα συμπεριφέρεται επεκτατικά και έχει επιδιώξεις που θέτουν σε κίνδυνο τα δικά του συμφέροντα και τη δική του ασφάλεια. Είναι γι' αυτό άλλωστε που το θέμα συζητήθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια των επαφών του Υπουργού Εξωτερικών τόσο με τον Ισραηλινό ομόλογο του Γιαήρ Λαπίντ όσο και με τον Πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ. Ο πρώτος μάλιστα μίλησε δημόσια για τις τουρκικές προκλήσεις πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα και λέγοντας ότι εξετάζεται από κοινού αντίδραση. Όπως γίνεται αντιληπτό για τη βάση των drone στα κατεχόμενα οι Ισραηλινοί θα μεταφέρουν την έντονη τους ανησυχία και στους Αμερικανούς.
Ήταν η παρέμβαση του Ισραηλινού Υπουργού Εξωτερικών που έκοψε τις ανιστάσεις των Γερμανών για παράδειγμα όταν η Λευκωσία προσπαθούσε να εξασφαλίσει μια καταδικαστική και συνάμα προειδοποιητική ανακοίνωση από την ΕΕ προς την Τουρκία για το θέμα των Βαρωσίων. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι προσφάτως η κυβέρνηση του Ισραήλ μετέφερε μήνυμα στους Αζέρους με αφορμή την έναρξη διπλωματικών σχέσεων σε σχέση με την αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Διαβατήριο για τον αραβικό κόσμο
Η νέα ισραηλινή κυβέρνηση συνεχίζει απ’ εκεί που έμεινε ο Βενιαμίν Νετανιάχου, ωστόσο κινείται με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη σύναψη σχέσεων συνεργασίας με αραβικά κράτη. Ενδεικτικό το γεγονός ότι το πρώτο ταξίδι του Ναφτάλι Μπένετ στο εξωτερικό, ήταν στη γειτονική Ιορδανία όπου συνάντηση τον Βασιλιά Αμπντάλα. Το ταξίδι έγινε με άκρα μυστικότητα ωστόσο διέρρευσε στη συνέχεια και επιβεβαιώθηκε από τον Ιορδανό ηγέτη. Ο Μπένετ μίλησε ήδη με τον Πρίγκηπα Ζαγιέντ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και εργάζεται για αναβάθμιση των σχέσεων με την Αίγυπτο. Η νέα Κυβέρνηση πιστεύει παράλληλα πως τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά προκειμένου να σπάσουν τα ταμπού του παρελθόντος και να ανοίξει ο δρόμος για ειρήνη, σταθερότητα, συνεργασία και ευκαιρία σε ανεξάντλητους τομείς. Το επόμενο βήμα σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, είναι η σύγκληση μιας νέας Συνάντησης της Πάφου, ανάλογης με εκείνη που έγινε τον Απρίλιο παρουσία των Υπουργών Εξωτερικών, Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά με επιπλέον μία ή δύο αραβικές χώρες.
Επιπλέον περί τα τέλη Αυγούστου αναμένεται να πραγματοποιηθεί τριμερής συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ για προετοιμασία μιας συνάντησης κορυφής. Στα πλάνα είναι και μια συνάντηση 3+1, δηλαδή με τη συμμετοχή των Αμερικανών σε επίπεδο Υπουργού Εξωτερικών που δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο.
Κύπρος και Ελλάδα μπορούν επίσης να αποτελέσουν ευρωπαϊκό διαβατήριο για την ισραηλινή διπλωματία, ιδιαίτερα σήμερα που η Κυβέρνηση της χώρας θέλει την ενίσχυση αυτής της σχέσης. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε από το Ισραήλ ότι θα συμβάλει ώστε να συγκληθεί το συντομότερο το Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ το οποίο αξίζει να σημειωθεί ότι συγκλήθηκε τελευταία φορά το 2012 επί της κυπριακής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο ρόλος της ισραηλινής κοινής γνώμης και των ΜΜΕ
Αναλύσεις στον τύπο του Ισραήλ, περιγράφουν την Ελλάδα και την Κύπρο ως τους πλέον αξιόπιστους συμμάχους της χώρας στην περιοχή, ενώ διακρίνουν νέο όραμα από τη νέα κυβέρνηση ως προς τον ρόλο που θέλει να διαδραματίσει στην περιοχή. Ο ισραηλινός τύπος δεν διστάζει σε διαφορετικές περιπτώσεις να υποδείξει τον προβληματικό ρόλο της Τουρκίας και να αναδείξει το θετικό πρόσημο που έχουν οι αναβαθμισμένες σχέσεις με την Κύπρο και την Ελλάδα. Η προσπάθεια Ερντογάν να κάνει άνοιγμα στη νέα κυβέρνηση του Ισραήλ μετά το τηλεφώνημα στον Πρόεδρο Χέρζογκ έτυχε χλευασμού από τον τύπο στο Ισραήλ ως προς την ειλικρίνεια των προθέσεων του ηγέτη της Τουρκίας.
