Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Την άποψη ότι η Αμμόχωστος δεν έχει χαθεί όπως επίσης ούτε και το κεκτημένο της προηγούμενης διαπραγμάτευσης, εκφράζει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AlphaNews.live ο νομικός και μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας Μάριος Ηλιάδης. Ο κ. Ηλιάδης τόνισε την ανάγκη η πλευρά μας να μεταφέρει μέσω της Τζέιν Χολ Λουτ στον ΓΓ την ξεκάθαρη βούληση και προσήλωση στο κεκτημένο του Κραν Μοντάνα και εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα έχουμε τον διεθνή παράγοντα με το μέρος μας ώστε να υποχρεωθεί εν τέλει η Τουρκία να συζητήσει για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, υποστήριξε ότι τα πράγματα σε σχέση με τις ευρωτουρκικές σχέσεις έχουν φτάσει πλέον σε κομβικό σημείο και αυτό που απειλεί η Τουρκία δεν είναι μόνο την Ελλάδα και την Κύπρο αλλά ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Αυτούσια η συνέντευξη
Τη Δευτέρα περιμένουμε την κ. Λουτ στη Λευκωσία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα της πει θέλουμε συνέχιση των διαπραγματεύσεων απ’ εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα. H Τουρκία και ο κ. Τατάρ θα του πει θέλει δύο κράτη, συνομοσπονδία κτλ, ο Τσαβούσογλου το ίδιο, οι Βρετανοί μας λένε βρείτε τα κάπου στη μέση. Ποιες είναι οι σκέψεις σας;
Το διαπραγματευτικό κεκτημένο όπως το αποκαλώ, όλα αυτά τα οποία έχουν λεχθεί στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης όλον αυτό των χρόνων, έστω και με την αδράνεια των τελευταίων τριών χρόνων, είναι σημαντικό για μας και νομίζω για όλους τους Κύπριους, Ε/κ και Τ/κ. Συνεπώς από τη στιγμή που η διεθνής κοινότητα, η ΕΕ οι πάντες θεωρούν ότι αυτή είναι η βάση στην οποία πρέπει να επαναρχίσει η διαπραγμάτευση η άποψη μου είναι ότι πρέπει να διαμηνύσουμε ξεκάθαρα μέσω της κ. Λουτ προς τον ΓΓ και προς τον ΟΗΕ ότι αυτή τη βάση η οποία έχει επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια οφείλουμε και να τη σεβαστούμε και στη βάση αυτή να επιχειρήσουμε ξανά τον διάλογο. Αυτό μας δημιουργεί και μια πρόσθετη υποχρέωση εμάς στην ε/κ πλευρά. Να προσέλθουμε σε αυτό τον διάλογο με αληθινή βούληση και αληθινή θέληση, να υπερβούμε τις δυσκολίες και τις δυσχαίριες που μοιραία συνεπάγονται και εμπεριέχονται στη νέα διαπραγμάτευση. Εάν πείσουμε τη διεθνή κοινότητα, τον διεθνή οργανισμό, τις ΗΠΑ, την ΕΕ οι οποίοι όλοι μαζί διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο, η άποψη μου είναι ότι μπορούμε να διαφυλάξουμε το διαπραγματευτικό κεκτημένο τη βάση της ΔΔΟ και να προχωρήσουμε παραπέρα. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και ένα 48% των Τ/κ το οποίο είναι προσηλωμένο στη βάση της ΔΔΟ. Η δυναμική λοιπόν που θα δημιουργούσε η υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, τον διεθνή παράγοντα και τους Τ/κ οι οποίοι βλέπουν το μέλλον τους μαζί με τους Ε/κ σε μια ΔΔΟ, νομίζω είναι ικανή δύναμη για να αντιπαραταχθεί στην αυθαίρετη στάση που επιχειρεί να οδηγήσει τα πράγματα η σημερινή Τ/κ ηγεσία και ο αυταρχισμός της Τουρκίας.
Υπάρχει κάτι άλλο που έχει προβληματίσει τα τελευταία 24ωρα. Ο κ. Γκουτέρες στο πλαίσιο μιας διάσκεψης τύπου ρωτήθηκε από μια Τουρκάλα δημοσιογράφο πως τοποθετείται για το γεγονός ότι η Άγκυρα επιμένει στη λύση δύο κρατών και της απάντησε ότι είναι δικαίωμα της κάθε πλευράς να αναπτύσσει κάποιες πρωτοβουλίες όπως τις ονόμασε, εμάς όμως είπε ο στόχος μας είναι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα. Αυτό πως να το ερμηνεύσουμε; Δίνει χώρο στην Τουρκία να πάει να κάνει μια συζήτηση με ανοιχτή ατζέντα στην άτυπη πενταμερή;
Όχι. Εγώ δεν διαβάζω την απάντηση του κ. Γκουτέρες με τον τρόπο αυτό. Θεωρώ ότι ο ΟΗΕ και ο ΓΓ είναι υποχρεωμένος να χειρίζεται τα θέματα με μια τυπικότητα την οποία του υπαγορεύει η θέση του. Όμως θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι επιμένει ότι η βάση της διαπραγμάτευσης θα πρέπει να είναι η ΔΔΟ. Επαναλαμβάνω ότι εάν εμείς επαναλάβουμε τη θέση μας αυτή και πείσουμε για την ετοιμότητα να διαπραγματευτούμε στη βάση της ΔΔΟ πιστεύω ότι αυτό το πράγμα μπορεί να κερδηθεί και να υποχρεωθεί κατά την εκτίμηση μου η Τουρκία να προσέλθει στον διάλογο στη βάση αυτή. Θα μπορούσε για παράδειγμα να προσεγγιστεί με ένα διαφορετικό τρόπο το θέμα. Ότι η βάση της διαπραγμάτευσης είναι η ΔΔΟ και αν παρ’ ελπίδα και εφόσον διαπιστωθεί το αδιέξοδο τότε και μόνο να μελετήσουμε το ενδεχόμενο άλλων επιλογών. Αυτό θα δημιουργήσει και σε εμάς την υποχρέωση να προσεγγίσουμε τη ΔΔΟ με αληθινή διάθεση και να λύσουμε επιτέλους το πρόβλημα.
Στο θέμα της Αμμοχώστου βλέπουμε δύο πτυχές. Η μια είναι να μας πει στη διαπραγμάτευση η Τουρκία ότι δεν επιστρέφει την Αμμόχωστο. Η άλλη εκείνη του περιουσιακού και η πρόσκληση της Τουρκίας προς τους πρόσφυγες της Αμμοχώστου να πάνε στην επιτροπή αποζημιώσεων των κατεχομένων για να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους. Είμαστε ενώπιον τετελεσμένων; Έχει χαθεί η Αμμόχωστος κατά τη δική σας εκτίμηση;
Κατηγορηματικά δηλώνω όχι. Η Αμμόχωστος δεν έχει χαθεί και η επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της είναι σημαντικό μέρος του διαπραγματευτικού κεκτημένου που έχει επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια και ενθυμούμαι πριν από 3-4 χρόνια στο Κραν Μοντάνα ότι η Αμμόχωστος ήταν δεδομένη και συζητούσαμε και για την Μόρφου. Αλλά δεν ετέθη ποτέ σε κανένα στάδιο η πιθανότητα η Αμμόχωστος να μην περιληφθεί στις εδαφικές αναπροσαρμογές που όφειλαν τα μέρη να κάνουν. Δεν είναι τυχαίο και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο χάρτης που κατέθεσε ο κ. Ακιντζί τότε, περιλάμβανε την Αμμόχωστο ως μέρος της επιστροφής περιοχής και της απόδοσης στους νόμιμους κατοίκους της. Ας μη εγκαταλείψουμε αυτό το κεκτημένο ελαφρά τη καρδία και χωρίς προσπάθεια να επιμείνουμε σε αυτό μέχρι τέλους και ας πάει αυτό και ως ένα μήνυμα προς τους συμπολίτες μου τους Αμμοχωστιανούς και το λέω αυτό γιατί αισθάνομαι Κύπριος και η τύχη της Αμμοχώστου είναι και τύχη της Κύπρου κατά την άποψη μου. Πρέπει να επιμείνουμε. Θα κάνω ένα παραλληλισμό και με το Ισραήλ. Θεωρώ λοιπόν ότι ούτε η Αμμόχωστος χάθηκε, ούτε η Ιερουσαλήμ χάθηκε για το μεσανατολικό πρόβλημα και θέλω να εκφράσω τη χαρά μου για το γεγονός ότι επιτέλους έρχεται και κάποιο φως από τις ΗΠΑ. Η τοποθέτηση του Προέδρου Μπάιντεν και όλου του επιτελείου μαρτυρούν ότι θα κοιτάξουν και το Μεσανατολικό πρόβλημα με μια καινούργια ματιά πηγαίνοντας πίσω στα όσα οι Ισραηλίτες μαζί με τους Παλαιστίνιους είχαν πετύχει. Ούτε και εκείνο το διαπραγματευτικό κεκτημένο που η Ανατολική Ιερουσαλήμ αποτελούσε μέρος του Παλαιστινιακού κράτους μπορεί να εγκαταλειφθεί.
Βλέπουμε την Άγκυρα τα τελευταία 24ωρα να κάνει ένα άνοιγμα προς τη Δύση και προς τις ΗΠΑ που έχουν νέα Κυβέρνηση και προς την ΕΕ. Κάποιοι το ερμηνεύουν ότι το κάνει για να αποφύγει τις κυρώσεις που συζητάμε εδώ και αρκετό καιρό σε επίπεδο ΕΕ. Πιστεύετε ότι αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικό ή θα αποφευχθούν οι κυρώσεις για το καλό της προοπτικής επανέναρξης διαπραγματεύσεων στο κυπριακό;
Σε ένα πρόσφατο άρθρο μου μίλησα για την ανάγκη η ΕΕ να σεβαστεί πρώτα απ’ όλα τον εαυτό της και να επιχειρήσει να συνετίσει την Τουρκία με ένα πρακτικό τρόπο. Θεωρώ ότι είναι ανεπίτρεπτο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανέχεται κράτη-μέλη της ΕΕ να συνεχίζουν μέχρι σήμερα να προμηθεύουν με στρατιωτικό υλικό και εξοπλισμό στην Τουρκία. Πιστεύω ότι ένας από τους λόγους που ο κ. Ερντογάν έχει ξαναπιαστεί από τον μεγαλοιδεατισμό ο οποίος τον χαρακτηρίζει είναι και η στρατιωτική του ισχύς. Στο χέρι των Ευρωπαίων είναι να περιορίσουν αυτή την στρατιωτική ισχύ και να υποχρεώσουν τον κ. Ερντογάν να συμμορφωθεί με τις ανάγκες του διεθνούς δικαίου με τα όσα υπαγορεύει η διεθνής κοινότητα. Δεν υπάρχει χώρα, φορέας διεθνώς, που δεν έχει αποδοκιμάσει τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Επομένως τώρα είναι η ώρα όχι μόνο στο επίπεδο της ΕΕ, αλλά και στο επίπεδο των κρατών-μελών, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία να ασχολούνται με γιγαντιαία στρατιωτικά προγράμματα προς την Τουρκία. Ας αναρωτηθούν και οι ίδιες οι χώρες αυτές κατά πόσο αυτό το πράγμα προάγει τα συμφέροντα της Ευρώπης. Γιατί η απειλή του κ. Ερντογάν δεν στρέφεται μόνο εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας αλλά και εναντίον της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Η Κύπρος και η Ελλάδα είναι ευρωπαϊκή επικράτεια είναι ΕΕ την οποία οφείλουν τα κράτη-μέλη και δη οι ηγέτιδες χώρες της ΕΕ να σεβαστούν. Αν αυτές οι σκέψεις έχουν κάποια αξία πιστεύω ότι θα εκφραστούν και στην επικείμενη διάσκεψη των ηγετών της ΕΕ.
Ποιες θα πρέπει να είναι οι προσδοκίες μας από αυτή την ΕΕ όπως τη ζήσαμε στην πράξη νοουμένου ότι εύλογα υπάρχει απογοήτευση για την επικράτηση εθνικών συμφερόντων έναντι του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος;
Μίλησα προηγουμένως για τη Γερμανία και την Ιταλία και υπάρχει η άποψη ότι τα δικά τους εθνικά συμφέροντα τίθενται πάνω από το εθνικό συμφέρον της ΕΕ. Ούτε και αυτή η σκέψη με βρίσκει σύμφωνο. Τα ύψιστα συμφέροντα της Γερμανίας και της Ιταλίας τους υπαγορεύουν να διαφυλάξουν την ευρωπαϊκή ενότητα και την κυριαρχία της ΕΕ γιατί αν επιτραπεί στον κ. Ερντογάν να σφαγιάσει είτε τον κυπριακό λαό, είτε να φαλκιδεύσει την κυριαχία της Ελλάδας στο επίπεδο της θάλασσας ή του εναέριου χώρου τότε αρχίζει η αποδόμηση της ΕΕ και από κάτι τέτοιο αυτοί που έχουν να χάσουν ακόμα περισσότερο από εμάς είναι οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι χώρες που συνεχίζουν να ερωτοτροπούν με την σημερινή Τουρκία. Αργά η γρήγορα θα βρεθούν μπροστά στο δίλημμα, ή στηρίζουμε την ΕΕ αποφασιστικά, ή χάνουμε και εμείς από την κατάρρευση της ΕΕ. Τα πράγματα έχουν φτάσει σε κομβικό σημείο και ευελπιστώ στην προσήλωση της Μέρκελ και του Μακρόν στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
