Γράφει ο Αντρέας Χατζηκυπριανού
Σχολικός Ψυχολόγος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας, Ειδικός Επιστήμονας, Κέντρο Εφαρμοσμένης Νευροεπιστή
Κάθε χρόνο αποδεικνύεται πως η περίοδος προετοιμασίας των μαθητών και φοιτητών, είναι ιδιαίτερα πιεστική έως ψυχοφθόρα. H φετινή εξεταστική είναι πολύ διαφορετική από όλες τις προηγούμενες και κάπως πειραματική. Η τριβή που είχαν οι μαθητές και φοιτητές με την εξεταστέα ύλη ήταν διαφορετική καθώς πολλές γνώσεις κατακτήθηκαν μέσω διαδικτυακής μάθησης. Παράλληλα ήταν και είναι υπαρκτή η ψυχολογική επιβάρυνση λόγω του COVID-19. Αναρωτιόμαστε όλοι λοιπόν πια επίδραση θα έχει η φετινή πραγματικότητα στο αποτέλεσμα.
Το άγχος των εξετάσεων συνήθως συνδέεται με τον φόβο που νιώθουμε μήπως απογοητεύσουμε τους σημαντικούς άλλους, ή ματαιώσουμε τις προσδοκίες που έχουμε από τον εαυτό μας. Τα καλά νέα είναι πως το ήπιο άγχος είναι απόλυτα φυσιολογικό. Είναι μια φυσική λειτουργία η οποία μας ενεργοποιεί για μια μάχη ή μια δοκιμασία στην οποία αν πηγαίναμε χαλαροί μάλλον δεν θα είχαμε πολλές πιθανότητες επιτυχίας. Μπορεί όμως να προβεί επιζήμιο σε περίπτωση που είναι ανεξέλεγκτο, να μας αποδιοργανώσει και να μπλοκάρει το γνωστικό σύστημα.
Οι υποψήφιοι κατά την προετοιμασία θα πρέπει να προσέξουν να έχουν:
- Ένα πολύ καλά οργανωμένο πρόγραμμα. Χρησιμοποιήστε ημερολόγια γραφείου και χωρίστε την ύλη σε ημέρες και ώρες διαβάσματος του κάθε μαθήματος.
- Θετική επικοινωνία με τον εαυτό και πίστη για επιτυχία. Σκέψεις όπως: «έχω προετοιμαστεί κατάλληλα» δημιουργούν θετικά συναισθήματα. Αντίθετα, η αρνητική επικοινωνία με τον εαυτό: «θα μπλοκάρω και θα τα ξεχάσω όλα την ώρα της εξέτασης» δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα, που πιθανότατα να μπλοκάρουν το γνωστικό σύστημα έστω και αν ο υποψήφιος διάβασε.
- Ισορροπημένο πρόγραμμα μελέτης, ψυχαγωγίας, ξεκούρασης – ύπνου.
- Ισορροπημένη διατροφή. Μειώστε την κατανάλωση καφεΐνης και περιορίστε την ποσότητα της ζάχαρης και των λιπαρών. Καταναλώστε φρούτα, φυσικούς χυμούς και λαχανικά που σας δίνουν ενέργεια, πνευματική διαύγεια και θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
Συμβουλές για την ημέρα της εξέτασης:
- Πριν μπεις στην αίθουσα μείνε μακριά από ανθρώπους που μπορούν να σε ταράξουν.
- Κάνε μια σύντομη ανάγνωση των θεμάτων υπογραμμίζοντας λέξεις κλειδιά και οδηγίες.
- Υπολόγισε πόσο χρόνο θα αφιερώσεις για κάθε ερώτηση. Πρόσεξε τη διατύπωση των ερωτήσεων και σιγουρέψου ότι έχεις καταλάβει τι ζητά η καθεμία.
- Απάντησε πρώτα τις ερωτήσεις που βρίσκεις ευκολότερες. Αυτό ενισχύει σημαντικά την εμπιστοσύνη στον εαυτό και μας χαλαρώνει για να προχωρήσουμε στα πιο δύσκολα θέματα.
- Δώσε προσοχή μόνο στο γραπτό σου και συγκεντρώσου εκεί σαν να μην υπάρχει κανένας άλλος γύρω σου.
- EXTRA TIP - Αν την ώρα της εξέτασης νιώσεις πως όσα ξέρεις ξαφνικά «εξαφανίστηκαν» από τη μνήμη αφιέρωσε 1 λεπτό σταματώντας από την εξέταση και εφάρμοσε τα παρακάτω: 1) Πάρε 4 βαθιές αναπνοές με ρυθμό (εισπνοή από τη μύτη για 4 δευτερόλεπτα, γεμίζοντας την κοιλιά - εκπνοή από το στόμα για 6 δευτερόλεπτα μέχρι να αδειάσεις όλο τον αέρα), 2) Σφίξε όσο πιο δυνατά μπορείς τα χέρια σε γροθιά και μετά άφησε τους μυς να χαλαρώσουν, 3) Κλείσε τα μάτια για 10 δευτερόλεπτα και υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι εσύ ελέγχεις την κατάσταση και όχι το αντίθετο.
Ρόλος του γονέα:
- Μην πείτε στο παιδί σας να μην αγχώνεται. Μια τέτοια συμβουλή δεν έχει κανένα όφελος.
- Εξηγήστε πως η επιθυμία για επίτευξη ενός υψηλού στόχου πάντα συνοδεύεται από άγχος και αυτό είναι φυσιολογικό.
- Δημιουργήστε μια ζώνη άνεσης στην επικοινωνία με τα παιδιά και τους νέους. Ρωτήστε πως νοιώθουν, πως βιώνουν τα συναισθήματα και ποιες είναι οι πραγματικές τους ανάγκες.
- Βοηθήστε μαθητές να οργανώσουν το διάβασμα τους. Ρωτήστε τους ποιες στρατηγικές θα χρησιμοποιήσουν για να διαχειριστούν την ύλη και προτείνετε ένα πλάνο που βγάζει νόημα στο δικό σας μυαλό (π.χ θα διαβάζω 15 σελίδες 4 ώρες την ημέρα και θα γράφω τις δικές μου σημειώσεις).
- Να είστε πρόθυμοι να προσφέρετε ανά διαστήματα την ώρα του διαβάσματος φρούτα ή να μαγειρέψετε το αγαπημένο τους φαγητό. Τέτοιες κινήσεις προσφέρουν πάντοτε μια διαφορετική νότα και δίνουν ώθηση στην προσπάθεια.
- Η αίσθηση αδιεξόδου είναι πολύ επικίνδυνη στη ζωή ενός νέου ανθρώπου και η ύπαρξη εναλλακτικών λύσεων είναι σημαντικό στοιχείο ψυχικής ισορροπίας. Καλό θα είναι λοιπόν να γίνει μια συζήτηση όσον αφορά τις εναλλακτικές λύσεις σε περίπτωση αποτυχίας. Σημαντικό επίσης οι γονείς να τονίσουν ρητά στο παιδί τους, πως οτιδήποτε και να συμβεί στις εξετάσεις, αυτό δεν πρόκειται να επηρεάσει την εκτίμηση και την αγάπη τους για εκείνο.
Οι εξετάσεις με τις δυσανάλογα μεγάλες προσδοκίες τους δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύστημα ελέγχου των γνώσεων πάνω σε ένα πεδίο. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Τα παιδιά μας όμως είναι πολλά περισσότερα από αυτό.
Καλή επιτυχία λοιπόν σε μαθητές και φοιτητές!
