Εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας θεωρείται η Σύνοδος του ΝΑΤΟ που πραγματοποιείται στη Μαδρίτη. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αξιολογείται ως το μεγαλύτερο στρατηγικό σοκ για τη Δύση από το χτύπημα της 9ης Σεπτεμβρίου του 2001 στη Νέα Υόρκη. Οι ηγέτες των κρατών-μελών της Συμμαχίας, καλούνται να βρουν αποτελεσματικό τρόπο και στρατηγική θωράκισης της Ευρώπης έναντι της ρωσικής επιθετικότητας.
Παραμονές της Συνόδου της Μαδρίτης, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ανακοίνωσε αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε ως «θεμελιώδη αλλαγή στις αμυντικές και αποτρεπτικές ικανότητες της συμμαχίας» στα ανατολικά της σύνορα και την ραγδαία αύξηση των δυνάμεων ταχείας αντίδρασης σε πέραν από 300,000 στρατεύματα.
Ανάμεσα σε άλλα, η συμμαχία έχει να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως ο υβριδικός πόλεμος, η αποσταθεροποίηση των Βαλκανίων και οι κυβερνοεπιθέσεις, η στρατικοποίηση του διαστήματος και η αυξανόμενη στρατιωτική δύναμη της Κίνας. Για πρώτη φορά, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ θα ασχοληθεί με τις προκλήσεις που εγείρονται εξαιτίας της σημερινής πολιτικής του Πεκίνου ως προς την ασφάλεια, τα συμφέροντα και τις αρχές της Δύσης.
Οι κυριότερες προτεραιότητες της Συνόδου είναι:
Αποφυγή κλιμάκωσης στον πόλεμο της Ουκρανίας
Τα 30 μέλη της Συμμαχίας δεν επιθυμούν να πάνε σε πόλεμο με την Ουκρανία. Ο Πρόεδρος Πούτιν υπενθύμισε σε διαφορετικές περιπτώσεις στη Δύση ότι διαθέτει ένα μαζικό πυρηνικό οπλοστάσιο και πως τα πράγματα θα μπορούν να τεθούν εκτός ελέγχου ανά πάσα στιγμή. Συνεπώς η μεγαλύτερη πρόκληση τους τελευταίους τέσσερις μήνες, η οποία εξακολουθεί να παραμένει ως τέτοια, είναι πως θα βοηθηθεί η Ουκρανία να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι στην εισβολή της Ρωσίας. Οι αρχικές ενστάσεις στη Δύση για την αποστολή βαρέων όπλων κάμφθηκαν όταν αποκαλύφτηκαν τα εγκλήματα πολέμου των Ρώσων. Η διάσκεψη της Μαδρίτης αναμένεται να οδηγήσει σε νέες αποφάσεις σε σχέση με την επέκταση της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Η ανάγκη για διατήρηση της ενότητας στο Ουκρανικό
Εκτιμήσεις αναφέρουν πως αν η ρωσική εισβολή περιοριζόταν μόνο στην περιφέρεια του Ντονμπάς και δεν αφορούσε την επίθεση κατά της Ουκρανίας από τρία διαφορετικά μέτωπα, τότε η ενότητα ως προς την αντίδραση της Δύσης δεν θα ήταν τόσο ισχυρή. Τα έξι πακέτα κυρώσεων που αποφασίστηκαν μέχρι σήμερα, καθώς και η ακύρωση της υλοποίησης του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου Nord Stream 2, έχουν προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στη ρωσική οικονομία. Όμως την ίδια ώρα διαπιστώνονται ρήγματα εντός της δυτικής συμμαχίας ως προς το πόσο πιο σκληρά μέτρα θα μπορούσαν να επιβληθούν στη Μόσχα. Το θέμα αναμένεται να αναδειχθεί στη Μαδρίτη, ως προς τις αργές παραδόσεις οπλισμού από τη Γερμανία, τη στάση της Ουγγαρίας και τους στενούς δεσμούς του ηγέτη της με τον Πούτιν, αλλά και ως προς τις ανησυχίες άλλων κρατών όπως η Πολωνία και τα βαλτικά κράτη από το ενδεχόμενο σοβαρής εκδίκησης από τη Μόσχα σε περίπτωση που ενταθούν οι κυρώσεις. Είναι γι’ αυτό που οι χώρες αυτές απαιτούν ενίσχυση των νατοϊκών δυνάμεων στα σύνορα τους.
Η ασφάλεια της Βαλτικής
Η περιοχή της βαλτικής θεωρείται ως ένα από τα πιο πιθανά σημεία της γης όπου θα μπορούσε να προκληθεί μια σοβαρή ανάφλεξη ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Τον Ιούνιο η Μόσχα απείλησε με πρακτικά αντίμετρα τη Λιθουανία όταν η βαλτική χώρα αποφάσισε να εφαρμόσει τις κυρώσεις της ΕΕ εμποδίζοντας τη μεταφορά προϊόντων προς το ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ. Η Εσθονία εξέφρασε επίσης σοβαρούς φόβους για το ενδεχόμενο μιας ρωσικής εισβολής η οποία θα μπορούσε να εξαφανίσει τη χώρα από το χάρτη. Εσθονία, Λιθουανία και Λετονία υπήρξαν όλες κράτη της πρώην σοβιετικής ένωσης και σήμερα είναι ανεξάρτητες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Όλες φιλοξενούν στο έδαφος τους στρατεύματα του ΝΑΤΟ, τα οποία όμως κρίνονται υπό τις παρούσες συνθήκες ως μη επαρκή για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης ρωσικής επίθεσης. Συνεπώς η ενίσχυση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στις συγκεκριμένες χώρες θα τεθεί επί τάπητος.
Τα αιτήματα της Φινλανδίας και της Σουηδίας
Για τους ίδιους ακριβώς λόγους Φινλανδία και Σουηδία κατέθεσαν από κοινού αίτημα για ένταξη στη συμμαχία. Το αίτημα τους έτυχε θερμής υποδοχής από το ΝΑΤΟ, ωστόσο η Τουρκία που είναι μέλος από το 1952 μπλοκάρει με βέτο την ένταξη των δύο χωρών με πρόσχημα ότι διευκολύνουν την παρουσία Κούρδων που θεωρούνται από την Άγκυρα τρομοκράτες. Η ένταξη των συγκεκριμένων χωρών θα μετέτρεπε τη βαλτική θάλασσα σε λίμνη του ΝΑΤΟ και θα επέτρεπε την επέκταση της πυραυλικής ασπίδας της Συμμαχίας. Ως εκ τούτου θα καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για να επιλυθεί το πρόβλημα και να αποσυρθεί το τουρκικό βέτο. Στην εξίσωση μπαίνει και η συζήτηση για την πιθανή ένταξη άλλων χωρών όπως η Γεωργία και η Μολδαβία οι οποίες όμως είναι πιο δύσκολες περιπτώσεις και πιθανός να προκαλούσαν σοβαρότερες αντιδράσεις από το Κρεμλίνο.
Αύξηση συνεισφοράς
Επί του παρόντος τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ είναι υποχρεωμένα στη βάση των σχετικών συνθηκών να δαπανούν το 2% του ετήσιου προϋπολογισμού τους για τον τομέα της άμυνας. Υπάρχουν χώρες, που δεν τηρούν αυτή τους τη δέσμευση, ανάμεσα τους η Γερμανία, η Ιταλία, ο Καναδάς, η Ισπανία και η Ολλανδία. Η Ρωσία δαπανά το 4,1% του ΑΕΠ της στην άμυνα. Ο Ντόναλτ Τραμπ είχε απειλήσε στο παρελθόν να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμμαχία σε περίπτωση που δεν τηρείτο αυτή η δέσμευση από όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη. Αυτή τη βδομάδα ο ΓΓ του ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι εννέα από τα 30 μέλη της Συμμαχίας έφτασαν ή ξεπέρασαν τον στόχο του 2%, ενώ τα υπόλοιπα 19 μέλη αναμένεται να τον φτάσουν το 2024.
Για την Ελλάδα
Η Ελλάδα αναμένει να δει πως θα κυλήσει το ζήτημα που αναμένεται να ανοίξει η Τουρκία σε σχέση με τις αναθεωρητικές και παράνομες διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Αν και το ζήτημα δεν είναι καν στην ατζέντα, από την Άγκυρα προκύπτει πως ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να το ανοίξει και να το αναδείξει ως ένα ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει τη Συμμαχία. Απαίτηση των Τούρκων είναι η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Σε διαφορετική περίπτωση, λένε, θα εγείρουν θέμα κυριαρχίας των νησιών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάει αποφασισμένος να μην επιτρέψει την οποιαδήποτε συζήτηση που θα ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου στο Αιγαίο, έχοντας στις αποσκευές του επιχειρηματολογία που εδράζεται στο διεθνές δίκαιο.
