Σημαντικές αλλαγές στον τομέα των εισαγωγών αργού πετρελαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν καταγραφεί κατά τη διάρκεια του 2022 μετά την έναρξη της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, μέχρι την έναρξη της εισβολής η Ρωσία ήταν η κύρια πηγή εισαγωγών αργού πετρελαίου, με το μερίδιο από διάφορες πηγές να παραμένει σταθερό διαχρονικά.
Από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, οι εισαγωγές από τη Ρωσία κυμαίνονταν μεταξύ των 36,657 εκατομμυρίων βαρελιών και των 49,698 εκατομμυρίων βαρελιών (που αντιστοιχεί στο 24% έως 31% των συνολικών εισαγωγών).
Οι ΗΠΑ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου για την ΕΕ, παρέχοντας 19,115 εκατομμύρια με 20,751 εκατομμύρια βαρέλια (10% με 13% των εισαγωγών).
Η Νορβηγία και το Καζακστάν είχαν ανάλογο μερίδιο των εισαγωγών (μεταξύ 8% και 14% του συνόλου) ενώ λίγο χαμηλότερα κυμαίνονταν οι εισαγωγές από το Ιράκ (μεταξύ 7% και 12%). Οι εισαγωγές από τη Λιβύη και το Ηνωμένο Βασίλειο αντιστοιχούσαν σε περίπου 5% του συνόλου.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επηρέασε σημαντικά τις εισαγωγές αργού πετρελαίου στην ΕΕ. Η κατάσταση ήταν ασταθής από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο, καθώς καταγράφηκε μεγάλος όγκος εισαγωγών από τη Ρωσία των Φεβρουάριο και τον Απρίλιο (63,859 εκατομμύρια και 59,876 εκατομμύρια βαρέλια αντίστοιχα, που αντιστοιχούν σε 33% και 30% των συνολικών εισαγωγών), και χαμηλά επίπεδα τον Μάρτιο (31,820 εκατομμύρια βαρέλια, 18% του συνόλου).
Τον Μάιο του 2022 οι εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία μειώθηκαν στα 24,162 εκατομμύρια βαρέλια (12% των συνολικών εισαγωγών) και παρέμειναν σχετικά σταθερές μέχρι τον Σεπτέμβριο. Από τον Σεπτέμβριο, οι εισαγωγές μειώθηκαν σταδιακά, φτάνοντας στα 7,645 εκατομμύρια βαρέλια (4%) τον Δεκέμβριο του 2022.
Υπενθυμίζεται πως το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο τον Ιούνιο περιελάμβανε την απαγόρευση της εισαγωγής αργού πετρελαίου από τη Ρωσία από την 5η Δεκεμβρίου 2022.
Την μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία αναπλήρωσαν άλλες πηγές αργού πετρελαίου. Ειδικότερα, τον Δεκέμβριο του 2022 οι περισσότερες εισαγωγές προέρχονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες (34,483 εκατομμύρια βαρέλια ή 18%, αύξηση 6 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2021) και τη Νορβηγία (32,899 εκατομμύρια βαρέλια, 17%, αύξηση 7 πμ).
Οι εισαγωγές από τη Λιβύη και το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης αυξήθηκαν κατά την ίδια περίοδο (2 πμ και 4 πμ αντίστοιχα). Οι εισαγωγές από το Καζακστάν και το Ιράκ παρέμειναν στα ίδια επίπεδα ή αυξήθηκαν ελαφρά σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο πριν την έναρξη της Ρωσικής εισβολής.
Όπως σημειώνεται, οι τιμές του αργού πετρελαίου καθορίζονται από δύο στοιχεία, οι τιμές άμεσης παράδοσης και ο τύπος αργού πετρελαίου. Πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η τιμή παρέμενε σταθερή γύρω στα 80 δολάρια το βαρέλι, με μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών τύπων αργού πετρελαίου (μικρότερες των 4 δολαρίων ανά βαρέλι).
Η γεωπολιτική αστάθεια που προκάλεσε η ρωσική εισβολή προκάλεσε μεγάλη αστάθεια στην αγορά και αύξηση των τιμών αργού πετρελαίου μετά τον Φεβρουάριο του 2022.
Τον Μάρτιο, η τιμή του ρωσικού αργού πετρελαίου από τα Ουράλια όρη ήταν χαμηλότερη από τους άλλους τύπους, περίπου 16 δολαρίων ΗΠΑ ανά βαρέλι χαμηλότερα σε σύγκριση με τη μέση τιμή των άλλων τεσσάρων πιο κοινών τύπων πετρελαίου. Τους επόμενους μήνες, το ρωσικό πετρέλαιο Ουραλίων τύγχανε διαπραγμάτευσης σε αρκετά χαμηλότερη τιμή (περίπου 30 δολάρια ανά βαρέλι).
Ταυτόχρονα, οι τιμές των άλλων τύπων πετρελαίου άρχισαν να σημειώνουν μεγαλύτερη αυξομείωση. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2022 η αγορά έφτασε στα χαμηλότερα επίπεδα σταθερότητας, με τις διαφορές των τιμών μεταξύ των άλλων τεσσάρων πιο κοινών τύπων πετρελαίου να κυμαίνονται μεταξύ των 9 και 12 δολαρίων ανά βαρέλι, τρεις έως τέσσερις φορές πιο ψηλά από ότι πριν από τον πόλεμο.
Μέχρι το τέλος του έτους οι τιμές άρχισαν να σταθεροποιούνται, λόγω της μείωσης των εισαγωγών από τη Ρωσία, τις χαμηλότερες τιμές για το αργό πετρέλαιο και μικρότερη μεταβλητότητα στις τιμές. Οι μεγαλύτεροι προμηθευτές αργού πετρελαίου της ΕΕ ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Νορβηγία και το Καζακστάν, καθώς η ΕΕ προσαρμόστηκε στο μεταβαλλόμενο τοπίο της αγοράς πετρελαίου και στην πράξη έδωσε τέλος στην εξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο.
