Της Νίκης Μιχαήλ
Την ανακάλυψη σπάνιων θησαυρών των Βίκινγκς, ηλικίας χίλιων ετών, πέτυχε ο Derek McLennan, ενώ έκανε βόλτες με τον ανιχνευτή μετάλλων του σε ένα λιβάδι στο Γκάλογουεϊ, μια περιοχή στη νοτιοδυτική Σκωτία.
Ανάμεσα στα ευρήματα βρέθηκαν ασημένιες ράβδοι και καρφίτσες, περιβραχιόνια με ρούνους, γυάλινες χάντρες, καθώς και μια χρυσή καρφίτσα σε σχήμα πτηνού. Αν και το σκεύος θάφτηκε τον 10ο αιώνα, αρκετά από τα αντικείμενα εντός του είναι ακόμη παλαιότερα και έχουν ιρλανδικές, αγγλοσαξονικές, αλλά και βυζαντινές ρίζες, φανερώνοντας μέχρι πρότινος άγνωστους συνδέσμους ανάμεσα στους ανθρώπους της παλαιάς Ευρώπης.
Αν και τα μεταλλικά αντικείμενα είναι αυτά που θα απασχολήσουν τα μάτια του κοινού ως μουσειακά εκθέματα, τα οργανικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, για να τυλιχτούν, είναι από μόνα τους ένας ξεχωριστός θησαυρός για τους ερευνητές και τους αρχαιολόγους.
«Η αρχική ανάλυση των οργανικών υλικών αποδείχτηκε ιδιαίτερα διαφωτιστική, καθώς μέσω αυτής εντοπίστηκαν μια σειρά από υφάσματα και ίνες, μια εξαιρετική συλλογή που περιλαμβάνει μετάξι, μαλλί, λινά υφάσματα και πλεξούδες, καθώς και δερμάτινα», εξηγούν οι δύο συντηρήτριες, οι οποίες αναζήτησαν και τις γνώμες συναδέλφων τους που ειδικεύονται σε αρχαία υφάσματα, ώστε να ξετυλίξουν τα περιεχόμενα του σκεύους, χωρίς να καταστρέψουν τα συσκευαστικά υλικά.
«Μιλάμε για υλικά υψηλής αξίας, μερικά εκ των οποίων έχουν την ίδια αξία με τα μεταλλικά αντικείμενα που προστατεύουν. Η προέλευσή τους και η αξία τους μπορούν να μας δώσουν μια νέα οπτική σχετικά με την ιστορική μαρτυρία του ευρήματος, αλλά και του αρχαιολογικού και ιστορικού του περιεχομένου.»
Μετά από μια περίοδο δύο ετών, οπότε και εξετάστηκε από την υπηρεσία Queen's and Lord Treasurer's Remembrancer, η οποία κρίνει την τύχη τέτοιων ευρημάτων, τον Μάιο που μας πέρασε πάρθηκε τελικά η απόφαση να δοθεί ο εν λόγω θησαυρός στον οργανισμό Εθνικών Μουσείων Σκωτίας (National Museums Scotland, NMS), αρκεί να μπορούσε να συγκεντρώσει δύο εκατομμύρια λίρες ώστε να πληρωθεί ο McLennan.
Παρά την ύπαρξη μιας δημόσιας καμπάνιας, ώστε να διατηρηθεί ο θησαυρός αυτός στην περιοχή που βρέθηκε και να εκτεθεί σε κάποιο τοπικό μουσείο, διάφορα κομμάτια ήδη εκτίθενται στο Εθνικό Μουσείο του Εδιμβούργου από τις 16 Ιουνίου συγκεκριμένα, σε μια προσπάθεια να βρεθούν τα χρήματα που χρειάζονται.
Η απόδοση του θησαυρού στο NMS έγινε, εν μέρει, λόγω δεδομένων ανησυχιών για τη διατήρησή και διαφύλαξή του: «Τα εν λόγω ευρήματα έχουν τεράστια εθνική και διεθνή σημασία, αλλά χρειάζονται επίσης και πολύ δουλειά. Θα χρειαστεί η θέσπιση ενός προγράμματος συντήρησης, το οποίο ίσως να χρειαστεί δύο χρόνια, για να ολοκληρωθεί», δήλωσε πρόσφατα ο διευθυντής του NMS Gordon Rintoul στο BBC, ουσιαστικά τονίζοντας πως για να συντηρηθούν τα ευρήματα, θα χρειάζονταν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι του NMS.
Εντούτοις, μια αρχική σειρά εργασιών συντήρησης ξεκίνησε σχεδόν με την εύρεση του αρχαιολογικού θησαυρού, η οποία συντονίστηκε από το Historic Environment Scotland. Η αποστολή της μεταφοράς των πολύτιμων αντικειμένων σε μουσείο ανατέθηκε στο AOC Archaeology Group, με την υπεύθυνη συντήρησης, Gretel Evans, και τη συντηρήτρια Natalie Mitchell να είναι από τα πρώτα άτομα που είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τον θησαυρό.
«Η μεταφορά του σκεύους ήταν μια δύσκολη εργασία, αλλά τα αποτελέσματα ήταν αξιομνημόνευτα», αναφέρουν μέσω email, εξηγώντας ότι αρχικά έπρεπε να εντοπίσουν τα αντικείμενα εντός του σκεύους, με ακτινογραφία.
Τώρα που πλέον κάθε αντικείμενο έχει καταγραφεί και σταθεροποιηθεί με τις κατάλληλες συνθήκες συντήρησης, το μουσείο που θα δεχθεί τα εν λόγω ευρήματα θα πρέπει να αναλάβει και το ευρύτερο έργο συντήρησής τους. «Θα υπάρξουν πολλά χρόνια λεπτομερών εργασιών αποκατάστασης», καταλήγουν οι Evans και Mitchell.
Μια σειρά αντικειμένων του Γκάλογουεϊ Χορντ εκτίθενται αυτήν τη στιγμή στο Εθνικό Μουσείο της Σκωτίας στο Εδιμβούργο, όπου και θα παραμείνουν μέχρι την 1η Οκτωβρίου. Μια σειρά από πανέμορφες φωτογραφίες των ευρημάτων διατίθενται και μέσω του National Geographic.
