του Χριστόφορου Χριστοφή
Χωρίς να κατονομάζεται, η πολιτική ισότητα προβλέπεται στο Σύνταγμα του 1960. Αφορμή για να ξεσπάσει η τουρκοανταρσία του 1963 αποτέλεσε η πρόταση Μακαρίου για αναθεώρηση του συντάγματος, την οποία η τ/κ πλευρά ερμήνευσε ως προσπάθεια περιορισμού των εξουσιών της.
Ως ορολογία εμφανίζεται στα έγγραφα του Κυπριακού μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Κατά τη συζήτηση για το ψήφισμα του 3212 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Άγκυρα επεδίωξε την καταγραφή του όρου “ίσα δικαιώματα”. Η ε/κ πλευρά διαφώνησε καθώς θεώρησε ότι θα γεννούσε παρερμηνείες. Στο τελικό κείμενο αναφέρεται ο στόχος για δύο πολιτικά ίσες κοινότητες.
ΨΗΦΙΣΜΑ 3212 - Γ.Σ. ΟΗΕ
H Γενική Συνέλευση επιδοκιμάζει τις επαφές και διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται επί ίσης βάσης (...) και ζητεί τη συνέχιση τους προς τον σκοπό της επίτευξης ελεύθερα μιας αμοιβαίας αποδεκτής πολιτικής διευθέτησης που να εδράζεται στα βασικά και απαράγραπτα δικαιώματα των δύο κοινοτήτων.
Σπύρος Κυπριανου, Πρώην Πρόεδρος Κυπριακής Αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ (25/11/1974)
Δεν πρέπει να θεωρηθεί ως απλώς ακόμη ένα άλλο ψήφισμα. Ήταν το αποτέλεσμα πολλών μακρών και επίπονων διαπραγματεύσεων και ζυμώσεων. Πρέπει να θεωρηθεί ως η βάση και το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να επιδιωχθεί μια δικαία λύση του Κυπριακού ζητήματος.
Η τ/κ πλευρά εσφαλμένα θεωρεί τότε πως γίνεται λόγος σε αριθμητική ισότητα και στις τρεις εξουσίες. Η μάχη των ερμηνειών θα συνεχιστεί για δεκαετίες...
Τον Ιανουάριο του 1977 υπογράφεται η “Συμφωνία υψηλού επιπέδου Μακαρίου-Ντενκτάς”, μέσω της οποίας τίθενται οι βάσεις για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία.
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας (12/02/1977)
Η κεντρική κυβέρνηση να έχει εξουσίες τέτοιες ώστε να διασφαλίζεται η ενότητα του κράτους, λαμβανομένου υπ` όψιν και του δικοινοτικού χαρακτήρα της κυπριακής πολιτείας.
Ακολουθούν οι δείκτες και τα δύο σχέδια Ντε Κουεγιάρ - ο οποίος στην έκθεση του το 1990 καταγράφει για πρώτη φορά την ερμηνεία που δίνει ο ΟΗΕ στην πολιτική ισότητα.
Έκθεση Ντε Κουέγιαρ - S/21183
Ενώ πολιτική ισότητα δεν σημαίνει ίση αριθμητική συμμετοχή σε όλα τα ομοσπονδιακά κυβερνητικά τμήματα και τη διοίκηση, θα πρέπει να αντανακλάται, μεταξύ άλλων, με διάφορους τρόπους:
- Με την ανάγκη όπως το ομοσπονδιακό Σύνταγμα του κράτους της Κύπρου θα υιοθετείται και θα τροποποιείται με τη συναίνεση και των δύο κοινοτήτων,
- Με την αποτελεσματική συμμετοχή των δύο κοινοτήτων σε όλα τα όργανα και αποφάσεις της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης,
- Με διασφαλίσεις ούτως ώστε να εξασφαλισθεί ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν θα μπορεί να υιοθετεί οποιαδήποτε μέτρα εναντίον των συμφερόντων μιας από τις κοινότητες, και
- Με την ισότητα και τις ταυτόσημες εξουσίες και λειτουργίες των δύο ομόσπονδων πολιτειών.
Το περιεχόμενο της έκθεσης -άρα για πρώτη φορά και τον ορισμό- υιοθετεί το συμβούλιο ασφαλείας με το ψήφισμα 716 του 1991. Ο ορισμός επαναλαμβάνεται στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα το 1992 και στα ψηφίσματα 750, 774 και 789.
ΨΗΦΙΣΜΑ 750 - Σ.Α. ΟΗΕ
Μία διευθέτηση πρέπει να βασίζεται σε ένα κυπριακό κράτος (...) το οποίο να περιλαμβάνει δύο πολιτικά ίσες κοινότητες όπως καθορίζεται στην παράγραφο 11 της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα σε μία δικοινοτική και διζωνική ομοσπονδία.
Σ’ αυτή τη βάση κινήθηκαν οι ιδέες Γκάλι που ακολούθησαν και προέβλεπαν αποτελεσματική συμμετοχή και στις τρεις εξουσίες. Αλλά και στο Σχέδιο Ανάν, σύμφωνα με το οποίο η τ/κ πλευρά είχε το δικαίωμα να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε πολιτική απόφαση.
Κόφι Ανάν, Πρώην Γενικός Γραμματέας ΟΗΕ (31/03/2004)
Ο τρόπος με τον οποίο θα δουλεύει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δημιουργεί μηχανισμούς ενθάρρυνσης των ατόμων από τις δύο πλευρές για να συνεργαστούν.
Το Σχέδιο Ανάν προέβλεπε εναλλαγή προέδρων, 40 μήνες ελληνοκύπριος και 20 μήνες τουρκοκύπριος. Στο Υπουργικό, τους κρατικούς θεσμούς και την Κάτω Βουλή θα υπήρχε αντιπροσώπευση βάσει πληθυσμιακής αναλογίας και μόνο στην Άνω Βουλή η αντιπροσώπευση θα ήταν 50%-50%
Τάσσος-Ταλάτ
Με τη συμφωνία της 8ης Ιουλίου του 2006, Τάσσος Παπαδόπουλος και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ επιβεβαιώνουν το στόχο για “για επανένωση της Κύπρου στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας”.
Χριστόφιας-Ταλάτ
Πολιτική ισότητα προβλέπεται και στις συγκλίσεις Χριστόφια - Ταλάτ, οι οποίες -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνουν εκ περιτροπής προεδρία, με μικτή ψηφοφορία και σταθμισμένη, διασταυρούμενη ψήφο.
Αναστασιάδης-Έρογλου
Και στην Κοινή Δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου του 2014, οι Νίκος Αναστασιάδης και Ντερβίς Έρογλου αναφέρεται πως “η διευθέτηση θα βασίζεται σε δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου”.
Αναστασιάδης-Ακιντζί
Πεδίο αντιπαράθεσης και διαφορετικών ερμηνειών αποτέλεσε η πολιτική ισότητα στις διαπραγματεύσεις Αναστασιάδη – Ακιντζί. Η διαφορά αφορούσε κατά κύριο λόγο στη μία θετική ψήφο των Τ/κ, για όλες τις αποφάσεις.
Μουσταφά Ακιντζί, Τουρκοκύπριος ηγέτης (12/10/2018)
Εδώ δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Χωρίς αποτελεσματική συμμετοχή θα κυβερνά η πλειοψηφία. Εάν κυβερνά η πλειοψηφία τότε δεν είναι ομοσπονδία.
Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος της Δημοκρατίας (13/10/2018)
Αυτό που απαιτείται είναι να ασκείται το δικαίωμα θετικής ψήφου εκεί και όπου πιθανόν να επηρεάζονται ζωτικά συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ο κ. Ακιντζί ότι το κράτος θα πρέπει να είναι λειτουργικό, να μην επαναληφθούν ανάλογα φαινόμενα του 1960.
Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος είχε λίγους μήνες νωρίτερα καταθέσει την πρότασή του για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Επί Τατάρ ο όρος πολιτική ισότητα έδωσε τη θέση του στην κυριαρχική ισότητα. Δ
