Μέσα στην ξενοιασιά του καλοκαιριού ενίοτε προκύπτουν διάφορα μικροπροβλήματα. Ένα κλασικό τέτοιο πρόβλημα που φαίνεται να έχει ιδιαίτερη αδυναμία σε υγιή κατά τα άλλα νεαρά άτομα προκαλείται από έναν ζυμομύκητα με το όνομα Malassezia furfur. Δεν προκαλεί κνησμό αλλά αντιαισθητικές καφεοειδείς κηλίδες, δηλαδή την περίφημη ποικιλόχρους πιτυρίαση.
Πράγματι, η εν λόγω μυκητίαση διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες. Πέρα από τη σπάνια πρόκληση κνησμού, δεν είναι συχνή ούτε η μετάδοσή της από άτομο σε άτομο. Τότε γεννάται το εύλογο ερώτημα πού βρέθηκε ο ζυμομύκητας;
Ποίοι και γιατί
Ο Malassezia furfur γενικά έχει αρμονική σχέση με το δέρμα και κανονικά δεν είναι παθογόνος μικροοργανισμός. Παρουσιάζει όμως ορισμένες αδυναμίες: αγαπά το θερμό, υγρό και… λιπαρό περιβάλλον. Έτσι εξηγείται το γεγονός γιατί προτιμά τα νέα άτομα με την λιπαρή επιδερμίδα ενώ σπανίως συναντάται στα παιδιά πριν την εφηβεία με τους υπολειτουργούντες σμηγματογόνους αδένες και τους ηλικιωμένους με την ξηρή επιδερμίδα.
Έτσι εξηγείται επίσης και η αυξημένη συχνότητα της δερματοπάθειας τους καλοκαιρινούς μήνες με τις καθ’όλα ευνοϊκές θερμές και υγρές λόγω ιδρώτα περιβαλλοντικές συνθήκες και τα αντηλιακά λάδια που… ρέουν άφθονα.
Οι χαρακτηριστικές κηλίδες
Η εικόνα της ποικιλόχρους πιτυρίασης είναι χαρακτηριστική: καφεγαλακτόχροες (‘cafe au lait’) κηλίδες που αυξάνουν σε μέγεθος και συρρέουν σχηματίζοντας ασύμμετρα σχήματα. Όταν ο ασθενής εκτίθεται στον ήλιο, οι κηλίδες μοιάζουν υποχρωματικές σε σχέση με το μαυρισμένο γύρω δέρμα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι ο μύκητας αφενός λειτουργεί ως ασπίδα κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας και αφετέρου παράγει ουσίες που αναστέλλουν τη σύνθεση μελανίνης στα μελανινοκύτταρα. Ίσως και για αυτό το λόγο να διαγιγνώσκεται συχνότερα το καλοκαίρι.
Οι κηλίδες εντοπίζονται κυρίως στο άνω μέρος του θώρακα, στο λαιμό και την πλάτη. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι σπανίως εμφανίζονται στο πρόσωπο παρά την ύπαρξη άφθονων σμηγματογόνων αδένων, άρα και λιπαρότητας. Πιστεύεται ότι τα ρούχα δημιουργούν πιο ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης των μυκήτων στο κορμό.
Το άλλο χαρακτηριστικό της νόσου είναι ότι αυτές οι κηλίδες είναι στην πραγματικότητα μικρές πλάκες που αν ξυστούν με ένα νυστέρι αφήνουν λέπια σε αυτό (εξ ου πιτυρίαση). Αυτό αποτελεί και επιβοηθητικό σημείο στη διάγνωση για το ιατρό, που ενδέχεται να αξιολογήσει αρχικά τις κηλίδες ως λεύκη αν είναι αποχρωματισμένες. Αν επιπρόσθετα τα λέπια εξεταστούν στο μικροσκόπιο, δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για τη φύση της νόσου.
Αφού λοιπόν αποσαφηνιστεί η διάγνωση, ο ιατρός προχωρά στη θεραπεία της νόσου.
Εύκολη θεραπεία
Η θεραπεία είναι μάλλον εύκολη, απλή και αποτελεσματική αλλά πρέπει να τονιστούν δύο σημεία: πρώτον, ελλοχεύει πάντοτε ο κίνδυνος υποτροπής και δεύτερον, η θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται σχολαστικά γιατί αν παραμείνει έστω και μία κηλίδα, είναι βέβαιο ότι η νόσος θα υποτροπιάσει.
Κατά τα άλλα, η θεραπεία είναι δεδομένη. Υπάρχουν πολυάριθμες αντιμυκητιασικές αλοιφές και λοσιόν οι οποίες εφαρμοζόμενες τοπικά, συνήθως για δύο εβδομάδες, είναι πολύ αποτελεσματικές. Εναλλακτικά, χρησιμοποιείται σαμπουάν με θειούχο σελήνιο το οποίο είναι ουσιαστικά ένα ειδικό αντιπυτιριδικό σαμπουάν.
Σε ειδικές περιπτώσεις με πολύ εκτεταμένη νόσο ή συχνές υποτροπές μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία αντιμυκητιασικά χάπια. Ωστόσο, στις συνήθεις περιπτώσεις δεν συνιστώνται αφού τα τοπικά σκευάσματα είναι αποτελεσματικά ενώ δεν απουσιάζουν οι πιθανές παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα όταν χορηγούνται χάπια από το στόμα.
