Πρόσφατα ο Γιώργος Μπαρτζώκας, ένας από τους κορυφαίους Έλληνες και Ευρωπαίους προπονητές μπάσκετ, άφησε να εννοηθεί πως σε πέντε χρόνια η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) θα μπορούσε να αντικαταστήσει τους προπονητές. Η δήλωση αυτή προκάλεσε συζητήσεις, ανησυχίες αλλά και φαντασία. Είναι όμως ένα σενάριο ρεαλιστικό;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη ήδη χρησιμοποιείται στον αθλητισμό: ανάλυση δεδομένων, scouting, πρόβλεψη επιδόσεων, σχεδιασμός προπονήσεων. Ένα λογισμικό μπορεί να «διαβάσει» εκατομμύρια φάσεις και να υποδείξει στατιστικά , να προτείνει το καλύτερο σύστημα απέναντι σε έναν αντίπαλο. Μπορεί να μετρήσει κόπωση, να μειώσει τραυματισμούς, να βελτιστοποιήσει την τακτική. Μπορεί όμως να αντικαταστήσει τον προπονητή;

Εδώ αρχίζει η δυσκολία. Ο προπονητής δεν είναι μόνο αναλυτής των δεδομένων. Είναι ψυχολόγος, εμπνευστής, διαχειριστής προσωπικοτήτων. Η σχέση με τους παίκτες δεν είναι γραμμική. Βασίζεται στην εμπιστοσύνη, στη χημεία, στην ανθρώπινη επικοινωνία. Ένα AI μπορεί να δώσει «τέλειες» εντολές, αλλά θα μπορέσει να τις περάσει σε έναν παίκτη κουρασμένο, αγχωμένο και εκνευρισμένο, την ώρα που η μπάλα «καίει» σε ένα κατάμεστο που γήπεδο «βράζει» ;

Οι διοικήσεις των ομάδων, που συχνά μετρούν κάθε ευρώ, σίγουρα θα δουν με ενδιαφέρον την ιδέα. Ένα AI δεν έχει μισθό εκατομμυρίων, δε ζητάει μεταγραφές, δεν έχει εγωισμό. Από την άλλη όμως, το μάρκετινγκ και η ταυτότητα μιας ομάδας χτίζονται και γύρω από τον προπονητή. Μιας και μιλάμε για μπάσκετ, ένας Ομπράντοβιτς, ένας Μπαρτζώκας, ένας Σφαιρόπουλος, ένας Σπανούλης είναι «brand names». Πώς πουλάς εισιτήρια και φανέλες με ένα λογισμικό στον πάγκο;

Επίσης πώς θα αντιδράσουν παίκτες και φίλαθλοι; Οι παίκτες πιθανότατα θα νιώσουν δυσπιστία. Η πειθαρχία σε έναν άνθρωπο είναι άλλο πράγμα από την «υπακοή» σε μια οθόνη ή σε μια φωνή από τα ηχεία. Ο αθλητής θέλει να κοιτά τον προπονητή στα μάτια και να αντλεί δύναμη.

Οι φίλαθλοι, από την άλλη, δύσκολα θα αποδεχτούν έναν «ρομποτικό» πάγκο. Το άθλημα είναι θέαμα, είναι πάθος και ένταση. Είναι οι μικρές και μεγάλες ιστορίες που μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη. Οι ιστορικές στιγμές δε γράφονται μόνο με τακτική αλλά με καρδιά και χαρακτήρα, στοιχεία που κάνουν τον προπονητή αναντικατάστατο.

Σε πέντε χρόνια, το AI θα είναι πολύ πιο ισχυρό και σίγουρα θα έχει διεισδύσει ακόμη περισσότερο στην καθημερινότητα των ομάδων. Όμως το να αντικαταστήσει πλήρως έναν προπονητή μοιάζει ουτοπικό. Το πιθανότερο είναι να έχουμε υβριδικά μοντέλα: προπονητές που θα αξιοποιούν στο έπακρο την τεχνολογία, αλλά θα παραμένουν οι ίδιοι στο κέντρο της ανθρώπινης εμπειρίας. Γιατί στο τέλος, το μπάσκετ και κάθε άθλημα δεν παίζεται από αλγόριθμους αλλά από ανθρώπους.