Διδάγματα από τον συνεχιζόμενο ουκρανικό πόλεμο

Δευτέρα, 14/3/2022 - 14:06
Κωνσταντίνος Φυτιρής
Υποναύαρχος εν αποστρατεία
"Πρέπει πάντα να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτό που δεν ευχόμαστε να μας συμβεί"

«Πόλεμος πατήρ πάντων». Η ρήση του αρχαίου φιλοσόφου  Ηράκλειτου επιβεβαιώνεται για ακόμα μια φορά  με την γενικευμένη επίθεση της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Πριν από περίπου 30 χρόνια όταν και οι δύο χώρες προσπαθούσαν να ξαναβρούν τον δρόμο τους ακολουθώντας ανεξάρτητες πορείες, κατάφεραν να φτάσουν σε συμφωνία σε πολλά ζητήματα όσον αφορά στον διαμοιρασμό εδαφών, πολεμικού στόλου, πολεμικών βιομηχανιών κλπ.

Η Ρωσία για μια δεκαετία ταλανίστηκε μέσα στη δίνη των συμφερόντων των ολιγαρχών και του Ρωσικού κατεστημένου που είχε καταφέρει να έχει τον έλεγχο των τεράστιων πηγών ενέργειας και πλούτου της Ρωσίας. Ο Πούτιν αναλαμβάνοντας την εξουσία και με την εμπειρία του στην  KGB έδωσε προτεραιότητα στον έλεγχο της εσωτερικής διακυβέρνησης και συγκέντρωσε την πολιτική και στρατιωτική εξουσία , έλεγξε τον κρατικό μηχανισμό, εκσυγχρόνησε τις ένοπλες δυνάμεις και όταν πλέον ένιωσε δυνατός έστειλε τα μηνύματα του προς την Δύση. Το 2008 με τον πόλεμο στην Γεωργία, την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την ταυτόχρονη προειδοποίηση του για ουδετεροποίηση της Ουκρανίας  και μη ένταξη της στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία επανήλθε ως σύγχρονη υπερδύναμη με κύρια στηρίγματα το πυρηνικό και συμβατικό  της οπλοστάσιο και τις ενεργειακές της πηγές από τις οποίες εξαρτάται κυρίως η Ευρώπη. Παράλληλα παρεμβαίνει στρατιωτικά είτε έμμεσα είτε άμεσα σε χώρες όπως η Συρία και η Λιβύη, εξασφαλίζοντας σημαίνοντα ρόλο στον παγκόσμιο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό χάρτη.

Από την άλλη πλευρά η Ουκρανία, η οποία αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα διαφθοράς στην πολιτική ζωή και στην εσωτερική διακυβέρνηση, εναπόθεσε τις ελπίδες ανάπτυξης και ασφάλειας της στην Ε.Ε και στο ΝΑΤΟ χωρίς να προβεί σε συστηματική ενίσχυση των δυνατοτήτων άμυνας της έναντι της Ρωσίας ή και οποιασδήποτε άλλης απειλής. Οι ηγέτες της Ουκρανίας δεν εκτίμησαν ρεαλιστικά  την κατάσταση στις σχέσεις της Ουκρανίας με την Ρωσία, ούτε και μετά το 2014 όταν η Ρωσία κατέλαβε αμαχητί την Κριμαία.  Η Ουκρανία πίστεψε τα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» των ΗΠΑ, της ΕΕ και δεν συνειδητοποίησε την διαφορά στη λήψη αποφάσεων Δύσης και Ρωσίας. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν με ένα στενό κύκλο συνεργατών σκεφτόταν, σχεδίαζε και αποφάσιζε σε ελάχιστο χρόνο έχοντας έτσι το πλεονέκτημα έναντι της Δύσης (ΕΕ-ΝΑΤΟ) η οποία για επιβάλει έστω και ελάχιστες κυρώσεις έπρεπε να συνεδριάζει για εβδομάδες ή και μήνες, αφού  το σύστημα αποφάσεων απαιτεί ομοφωνία.

Φεβρουάριος 2022 - Ο ΖΕΛΕΝΣΚΙ ΑΝΕΤΡΕΨΕ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ...

Αμέσως μετά την έναρξη του Ουκρανικού πολέμου οι ΗΠΑ πρότειναν στον Ζελένσκι να τον φυγαδεύσουν. Σε μια τέτοια περίπτωση η πτώση της κυβέρνησης θα ήταν γεγονός και πολύ πιθανόν τα Ρωσικά στρατεύματα να καταλάμβαναν το Κίεβο αμαχητί και θα εγκαθιστούσαν κυβέρνηση πλήρως ελεγχόμενη από την Ρωσία. Όμως ο Ζελένσκι -ίσως επειδή δεν είναι πολιτικός- και δεν κατανοούσε πως λειτουργεί το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα ισχύος και συμφερόντων, με την απόφαση του να αντισταθεί με κάθε τρόπο ενάντια στην Ρωσική στρατιωτική μηχανή, άλλαξε τα σχέδια και του Πούτιν και της Δύσης. Ο Ουκρανικός λαός τώρα αγωνίζεται για την περηφάνια και την τιμή του ελπίζοντας στην πτώση του Πούτιν ή σε ένα έντιμο συμβιβασμό  κάτω από την πίεση των  εξουθενωτικών κυρώσεων της Δύσης προς την Ρωσία.  Από την άλλη πλευρά  η Ευρώπη για πρώτη φορά αφυπνίστηκε και αποφάσισε τόσο σκληρές κυρώσεις σε ελάχιστο χρόνο.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία εκτιμάται ότι έχει μπει πλέον στην ίδια πορεία με την Συρία με πόλεμο των πόλεων. Δεν θα λήξει πριν ο Πούτιν επιτύχει τον αντικειμενικό του στόχο που περιλαμβάνει τον έλεγχο της Ανατολικής Ουκρανίας, των ακτών της Μαύρης Θάλασσας στη Μαριούπολη και ίσως και της Οδησσού η οποία πιθανόν να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί επιστροφής εάν γίνουν αποδεκτοί οι όροι του. Η μέγιστη υποχώρηση του θα είναι η αποχώρηση από το Κίεβο και από άλλες πόλεις εγγύς του Κιέβου με την προϋπόθεση ότι η νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας θα τροποποιήσει το Σύνταγμα ώστε η Ουκρανία να μην μπορεί να μπει σε οποιοδήποτε Δυτικό στρατιωτικό συνασπισμό. Οι ΗΠΑ, η Δύση και το ΝΑΤΟ, όπως δήλωσαν, δεν πρόκειται να εμπλακούν άμεσα στον πόλεμο γιατί αυτό θα αποτελέσει την αφορμή για τον Γ’ Παγκόσμιο πόλεμο που φυσικά απεύχεται η υφήλιος.

ΤΟ ΝΑΤΟ ΞΑΝΑΒΡΙΣΚΕΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗ...

Για 30 σχεδόν χρόνια το ΝΑΤΟ δεν είχε αντίπαλο και απειλή ανάλογη του μεγέθους του, οπότε οι ΗΠΑ - ειδικά επι Τραμπ - βλέποντας τις Ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ να μην δαπανούν πλέον το προβλεπόμενο από το ΝΑΤΟ ποσοστό 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες αντέδρασαν με μείωση των Αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη  και της στρατιωτικής βοήθειας προς τις Ευρωπαϊκές χώρες. Ο Ουκρανικός πόλεμος αλλάζει την κατάσταση και ανασυντάσσει το σύστημα ασφάλειας της Ευρώπης με προσανατολισμό κυρίως κατά της  Ρωσίας και δευτερευόντως κατά του Ισλάμ. Τα δύο κύρια χαρακτηριστικά  του νέου συστήματος είναι η συσπείρωση  ευρωπαϊκών κρατών  και του ΝΑΤΟ ξανά κάτω από την ομπρέλλα των ΗΠΑ -που αλλάζουν τακτική με τον Μπάϊντεν- και η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών όλων των Ευρωπαϊκών κρατών μελών του ΝΑΤΟ πάνω από το 2% του ΑΕΠ τους. Με την εξέλιξη αυτή οι πολεμικές βιομηχανίες Ευρώπης και ΗΠΑ πολλαπλασιάζουν την  παραγωγή και τα κέρδη τους. Ενδεικτική η αύξηση της τιμής της μετοχής της Πολεμικής βιομηχανίας όπλων της Γερμανίας RHEIMENTAL η οποία στις 23 Φεβ 2022 είχε τιμή 70 $ και μετά από 15 ημέρες η τιμή της έφτασε 180 $!

Τουρκική Εισβολή - Ουκρανικός Πόλεμος και αντιδράσεις ΑΘΗΝΩΝ - ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ...

Ουδείς αμφισβητεί ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προσομοιάζει με την Τουρκική Εισβολή στην Κύπρο και μάλλον τα πράγματα θα εξελιχθούν παρόμοια ακόμα και στην περίπτωση ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε. Πολύ πιθανόν οι 27 της Ε.Ε να αποφασίσουν με συνοπτικές διαδικασίες την ένταξη όλης της Ουκρανίας στην Ε.Ε αλλά το Ευρωπαϊκό κεκτημένο θα εφαρμόζεται μόνο στην Ελεύθερη Ουκρανία όπως συμβαίνει  και στην Κύπρο. Προφανώς οι αντιδράσεις Αθηνών και Λευκωσίας κατά της Ρωσίας πηγάζουν από την Τουρκική Εισβολή στην Κύπρο αλλά  δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για 48 χρόνια οι ΗΠΑ -Ε.Ε και η Δύση συνεχίζουν να χαϊδεύουν την Τουρκία επειδή αυτό επιβάλλουν τα Εθνικά συμφέροντα των Δυτικών Κρατών, παραβλέποντας το διεθνές δίκαιο που εμείς επικαλούμαστε ως μόνη επιλογή. Η Τουρκία για άλλη μια φορά παραμένει  «ουδέτερη» και παρόλο που συνεχίζει να πουλά επιθετικά  UAV στην Ουκρανία και δεν καταδικάζει την Ρωσική εισβολή, ουδείς από την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ την έχει κατηγορήσει. Αντίθετα χαιρετίζονται οι οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες Ερντογάν ο οποίος προσπαθεί να αποκτήσει τον ρόλο του διαμεσολαβητή. Οι κυβερνήσεις και πολιτικές ηγεσίες σε Αθήνα και Λευκωσία λόγω της ομοιότητας της Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο με την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δικαίως καταδίκασαν την ενέργεια της  Ρωσίας. Η συνεχής όμως αντιρωσική αντίδραση με δηλώσεις των πολιτικών ηγεσιών, δεν είναι προς όφελος των Εθνικών μας Συμφερόντων και πολύ πιθανόν να έχουν τεράστιο κόστος.  Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πολιτικοί, οι οικονομικοί και οι στρατιωτικοί παράμετροι, αφού η πλειοψηφία των οπλικών συστημάτων της Ε.Φ είναι ρωσικής προέλευσης και η ροή ανταλλακτικών πλέον θα είναι αδύνατη με τρομερές αρνητικές συνέπειες στην επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ε.Φ. Με τις  συναισθηματικές αντιδράσεις και τις  βιαστικές ενέργειες όπως το κλείσιμο των λιμένων της Κυπριακής Δημοκρατίας  για όλα τα Ρωσικά πλοία, πριν ακόμα αποφασίσει η Ε.Ε, επιδρούν αρνητικά στα  Εθνικά Συμφέροντα.

Η ανθρωπιστική διάσταση του Ουκρανικού Πολέμου θα έπρεπε να είναι ο κύριος άξονας των ενεργειών μας, με ουσιαστική στήριξη του Ουκρανικού λαού ενώ παράλληλα,  Αθήνα και Λευκωσία θα μπορούσαν να αναλάβουν πρωτοβουλίες για συναντήσεις των αντιμαχομένων για κατάπαυση του πυρός και να προλάβουν (έστω και με μειωμένες πιθανότητες επιτυχίας) τις ενέργειες του Ερντογάν.

Σε μια εξωτερική κρίση όπως ο Ουκρανικός Πόλεμος που επηρεάζει την Κυπριακή Δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα είναι απαραίτητη η εφαρμογή  του Εθνικού συστήματος Διαχείρισης Κρίσεων. Όταν δεν εφαρμόζεται σε τέτοιες σοβαρές κρίσεις, δεν μπορεί να  γίνει ρεαλιστική ανάλυση  όλων των δεδομένων, αξιολόγηση και εκτίμηση μεινονεκτημάτων /πλεονεκτημάτων όλων των πιθανών σεναρίων και λήψη ορθών και κατάλληλων αποφάσεων από το Υπουργικό και Εθνικό Συμβούλιο. Η συναισθηματική στιγμιαία αντίδραση για  την ανθρωπιστική κρίση είναι αναμενόμενη από την κοινή γνώμη αλλά οι πολιτικές ηγεσίες έχουν την υποχρέωση -πέρα από αυτό- να αξιολογούν την κατάσταση ψύχραιμα και ρεαλιστικά με βάση τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα Εθνικά Συμφέροντα που εξασφαλίζουν την επιβίωση και ευημερία  του Κυπριακού Ελληνισμού...