Γράφει ο Παναγιώτης Χατζηαποστόλου
p.hadjiapostolou@alphacyprus.com.cy
Τι είναι η «σεξουαλική διαπαιδαγώγηση»; Ο συγκεκριμένος όρος μας παραπέμπει στην έννοια της «σεξουαλικότητας», η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και περιλαμβάνει το φύλο, την ταυτότητα και το ρόλο του φύλου. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση του ατόμου, αφορά την ενημέρωση σχετικά με το ανθρώπινο σώμα, τις βιολογικές λειτουργίες της αναπαραγωγής, τις σχέσεις των φύλων. Πρόσθετα όμως, αποτελεί την σχετική προετοιμασία των παιδιών και όχι μόνο, για τους πιθανούς κινδύνους που μπορούν να προκύψουν μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας. Στόχος είναι η κατάκτηση των απαιτούμενων δεξιοτήτων ώστε τα παιδιά να μάθουν τρόπους επικοινωνίας και να λαμβάνουν υπεύθυνα αποφάσεις που αφορούν τη μετέπειτα σεξουαλική ζωή τους. Συνεπώς, σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με τα όσα ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους, με εντονότατο ύφος, είπε ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής, ότι δηλαδή «όποιο χέρι και αν έγραψε το προοίμιο του νόμου, καθοδηγείτο από αρρωστημένο εγκέφαλο» και ότι «ζούμε μια πορνική και ομοφυλοφιλική θύελλα».
Σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας, σημειώνει πως «η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έχει εισαχθεί για πρώτη φορά με συστηματικό τρόπο από το προηγούμενο σχολικό έτος, σε μικρές ηλικίες, στο σχολείο.»
Η νομοθεσία που ψήφισε πρόσφατα η Βουλή, έρχεται απλά να διασφαλίσει πως το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης εντάσσεται ως υποχρεωτικό μάθημα στο σχολείο και δεν επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των καθηγητών και των δασκάλων, αναφορικά με τον χρόνο που θα αφιερώσουν στη διαδιδασκαλία του. Αν και η εν λόγω νομοθεσία, σύμφωνα με σχετική γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας είναι αντισυνταγματική, το θέμα λύνεται με τη σχετική πρόταση προς το Υπουργικό Συμβουλίου την οποία όπως αποκάλυψε την Τετάρτη το Alphanews.live, θα καταθέσει ο Υπουργός Παιδείας. Η πρόταση του Πρόδρομου Προδρόμου, σκοπεί στην προσαρμογή του ωρολογίου προγράμματος στα σχολεία έτσι ώστε, να προστεθεί σε αυτό συγκεκριμένος χρόνος διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αυτό θα γίνει, στο πλαίσιο εργαστηρίων δεξιοτήτων και όχι από καθέδρας παράδοση μαθήματος.
Ο νόμος της Βουλής
Σκοπός του Νόμου είναι η θεσμοθέτηση του πλαισίου για την υποχρεωτική ολιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, μέσω του αναλυτικού προγράμματος σε όλες τις τάξεις και σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης. «Ολιστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» σημαίνει τη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης που βασίζεται σε αναλυτικό πρόγραμμα σχετικά με τις γνωστικές, συναισθηματικές, σωματικές και κοινωνικές, πτυχές της σεξουαλικότητας, και έχει ως στόχο να εφοδιάσει το παιδί ή ενήλικο πρόσωπο που φοιτά σε οποιαδήποτε τάξη της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης με γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες που θα το ενδυναμώσει ώστε να συνειδητοποιεί, την υγεία, την ευημερία και την αξιοπρέπειά του, να αναπτύσσει κοινωνικές και σεξουαλικές σχέσεις, να συνειδητοποιεί ότι οι επιλογές του επηρεάζουν τη δική του ευημερία και την ευημερία των άλλων, να κατανοεί τα δικαιώματά του και να διεκδικεί τη διασφάλισή τους, να κατανοεί και να χαίρεται τη σεξουαλικότητά του με υπευθυνότητα, ασφάλεια και συναίνεση στις διαπροσωπικές του σχέσεις και φιλίες, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για ενημερωμένες αποφάσεις του για τη δική του σεξουαλική υγεία και ευημερία και των άλλων.
Η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στο γυμνάσιο
Οι θεματικές ενότητες για τη Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση Α’ Γυμνασίου είναι τέσσερις. Αφορούν την ανάπτυξη και ενδυνάμωση εαυτού, την ανάπτυξη Ασφαλούς και Υγιεινού Τρόπου Ζωής και τη δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού.
Β’ Γυμνασίου
Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού 3.1 Οικογενειακός προγραμματισμός, σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία
- Κοινωνικό – Βιολογικό φύλο
- Σχέσεις εφήβων
- Μορφές βίας – Εκφοβισμός
Γ΄ Γυμνασίου
Οικογενειακός Προγραμματισμός, Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία
- Χαρακτηριστικά εφηβείας
- Σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα
- Οικογενειακός προγραμματισμός- Αντισύλληψη – Μέθοδοι Αντισύλληψης • Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα
- Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
Β’ Λυκείου (Οικιακή Οικονομία κατεύθυνσης, επιλεγόμενο, εξεταζόμενο)
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2:
Ο Εαυτός και η Διαμόρφωση Ταυτότητας στην Εφηβεία
- Εαυτός (αυτογνωσία – αυτοεκτίμηση)
- Εφηβεία
- Ψυχική υγεία των εφήβων – ψυχική ανθεκτικότητα
- Στρατηγικές θετικής αντιμετώπισης δυσκολιών
- Ενσυναίσθηση
- Φορείς Αρωγής και Υποστηρικτικά Δίκτυα για εφήβους 2.7. Διαμόρφωση ταυτότητας
- Αξίες ζωής
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3:
Υγιείς σχέσεις
- Ιεράρχηση των ανθρωπίνων αναγκών
- Χαρακτηριστικά υγιών σχέσεων
- Έμφυλες νόρμες
- Έμφυλη βία
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4:
Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία 4.1. Σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα
- Σεξουαλικότητα
- Εμπορία προσώπων
- Φυσιολογία αναπαραγωγικού συστήματος
- Αντισύλληψη
- Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη (εφηβική εγκυμοσύνη)
- Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα
- Ατομική υγιεινή
Γ’ Λυκείου (Οικιακή Οικονομία κατεύθυνσης, επιλεγόμενο, εξεταζόμενο)
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 8:
Προετοιμασία για τεκνοποιήση
- Δημιουργία οικογένειας
- Ανάληψη γονεϊκού ρόλου
- Οικογενειακός Προγραμματισμός
- Προγεννητική φροντίδα και Εγκυμοσύνη
- Παράγοντες που επηρεάζουν την ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης
- Προληπτικές εξετάσεις πριν και κατά την εγκυμοσύνη
- Εγκυμοσύνη
- Τοκετός
- Υπογονιμότητα
- Κύρια αίτια υπογονιμότητας
- Εναλλακτικές μορφές τεκνοποίησης
Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στη Δημοτική Εκπαίδευση από το 2011
Στη δημοτική εκπαίδευση η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση κινείται σε τρεις άξονες. Την Προσωπική Ανάπτυξη: ταυτότητες/αυτοαντίληψη /ανεξαρτησία, την Κοινωνική Ανάπτυξη: κοινωνική γνώση-κοινωνικές, δεξιότητες/κοινωνική ταυτότητα και την Ηθική και Πνευματική Ανάπτυξη: ανάγκες άλλων/σεβασμός στη διαφορετικότητα, σεβασμός προς τους κανόνες, όρια και επιπτώσεις συμπεριφορά.
Σύμφωνα με τα αναλυτικά προγράμματα στο μάθημα Αγωγή Υγείας από την Α΄ - Στ΄ τάξη Δημοτικού διδάσκονται τα εξής
- Να αναφέρουν τα αναπαραγωγικά μέρη του σώματος και να διακρίνουν ποια μέρη του σώματος είναι ιδιωτικά.
- Να αποδομούν στερεοτυπικές αντιλήψεις σε σχέση με το φύλο.
- Να ορίζουν την έννοια της οικογένειας μέσα από τις διάφορες μορφές της.
- Να αναλύουν χαρακτηριστικά της υγιούς οικογένειας.
- Να αναλύουν παράγοντες που επηρεάζουν την οικογενειακή ζωή.
- Να ορίζουν τη σεξουαλική ωρίμανση και τους τρόπους έκφρασης της σεξουαλικότητας.
- Να αναφέρουν μορφές ψυχολογικής, σωματικής, σεξουαλικής, οικονομικής βίας εντός της οικογένειας αλλά και ευρύτερα.
- Να ορίζουν την έμμηνο ρύση και να διακρίνουν μύθους και πραγματικότητες που σχετίζονται με αυτή.
Κύρια σημεία διδασκαλίας με βάση τις οδηγίες του Συμβουλίου της Ευρώπης:
- Λέω ΟΧΙ σε οποιαδήποτε ανάρμοστη συμπεριφορά
- Ιδιωτικότητα – Κανόνας των Εσωρούχων
- Καλά και κακά αγγίγματα
- Καλά και κακά μυστικά
- «Χρυσοί κανόνες» χρήσης της οθόνης (άδεια χρήσης, σκέφτονται πριν χρησιμοποιήσουν την οθόνη, λένε ΟΧΙ σε γυμνές φωτογραφίες, λένε ΟΧΙ όταν δεν θέλουν να φωτογραφηθούν)
- Δίκτυο ασφάλειας με πρόσωπα εμπιστοσύνης και με τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας
Τι ισχύει σε άλλες χώρες
Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως είναι η Ολλανδία, τα παιδιά διδάσκονται στο πρόγραμμα τους ενότητες όπως «σεξουαλικότητα και αναπαραγωγή», «σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα- μείωση των κινδύνων», «δημιουργία και διαχείριση σχέσεων». Στην Αγγλία, η σεξουαλική αγωγή – αγωγή περί των σχέσεων είναι υποχρεωτική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και συγκεκριμένα στις ηλικίες μεταξύ 11-16 χρόνων. Περιλαμβάνει την ειδική ενημέρωση για τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, μεταξύ των οποίων ο ιός HIV και το AIDS καθώς κα άλλα θέματα σχετικά με την αναπαραγωγή, τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία.
Στη Γερμανία η ευθύνη για την εκπαίδευση ανήκει στα ομόσπονδα κρατίδια της. Όλα τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης οφείλουν να παρέχουν «αγωγή για τη σεξουαλικότητα, την οικογένεια και το ζευγάρι», προσαρμοσμένη στη ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού.
