Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν. Η πρώτη γυναίκα που είχε την ευκαιρία να υπηρετήσει στην Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών της Αστυνομίας, σήμερα, είναι υπεύθυνη του Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων και για το έργο της βραβεύτηκε από τον τέως Αμερικανό Αντιπρόεδρο Τζον Κέρι. Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, μίλησε στο AlphaNewsLive για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στα πρώτα της βήματα και την πορεία της στο Αστυνομικό σώμα. Κάποιοι είπε, την πίεσαν να τα παρατήσει και να κάνει στροφή προς μια..."γυναικεία δουλειά". Αντ' αυτού, επέμεινε και απέδειξε ότι μπορεί να σταθεί επάξια στο πλευρό του πολίτη, να βοηθήσει θύματα εμπορίας προσώπων και να τιμηθεί για τον αγώνα της.
Πως είναι να εργάζεστε σε ένα περιβάλλον που θεωρείται ανδροκρατούμενο;
Το επάγγελμα από μόνο του δεν είναι ανδροκρατούμενο γιατί ναι μεν πρωτίστως συσχετίζεται με την επιβολή δύναμης, εξουσίας, νόμου, τάξης και πολλά άλλα που είναι ανδρικά χαρακτηριστικά, από την άλλη όμως, είναι άκρως συνδυασμένο με την απονομή δικαιοσύνης, την προστασία των ανθρώπων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, την προστασία των θυμάτων και πολλά άλλα συναφή τα οποία σαφώς είναι γυναικεία χαρακτηριστικά. Δηλαδή το επάγγελμα είναι ανδροκρατούμενο στις αντιλήψεις του κόσμου. Μια γυναίκα μπορεί να αποδώσει το ίδιο αλλά και σε κάποιους τομείς καλύτερα από έναν άνδρα. Το επάγγελμα είναι ίσως ανδροκρατούμενο σε σχέση με τους αριθμούς ανδρών και γυναικών που εργάζονται και ειδικότερα αν αυτοί αναλυθούν κατά βαθμίδα και τμήμα. Σε όλα τα τμήματα που έχω εργαστεί μέχρι σήμερα ο αριθμός των γυναικών ήταν κατά πολύ μικρότερος από αυτό των ανδρών. Για μένα αυτό αποτελούσε πρόκληση για να γίνομαι συνεχώς καλύτερη και να κατέχω μια επάξια θέση ανάμεσα στους άνδρες συναδέλφους.
Έχετε βιώσει κάποιο περιστατικό φυλετικού ρατσισμού στο χώρο εργασίας σας;
Θα μπορούσα να πω πως ναι, όχι όμως κάτι το σοβαρό. Όταν 25 χρόνια πριν τοποθετήθηκα στην Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών, ως η μόνη γυναίκα εκείνη την περίοδο, οι συνάδελφοι μου τότε δεν πίστευαν, ως γυναίκα, ότι θα μπορούσα να ανταπεξέλθω στις ανάγκες της δουλειάς τότε που ήταν η διερεύνηση σκηνής εγκλήματος, φωτογραφίσεις στο νεκροτομείο και γενικότερα εργασία υπό αντίξοες συνθήκες 24 ώρες το 24ωρο. Υπήρχε έντονη προσπάθεια τότε να πεισθώ να μετακινηθώ σε καθήκοντα γραφειακά. Ωστόσο, η παραμονή μου στο συγκεκριμένο πόστο για 10 χρόνια απέδειξε το αντίθετο. Σήμερα στην εν λόγω Υπηρεσία εργάζονται αρκετές κοπέλες. Τα πράγματα σίγουρα αλλάζουν προς το καλύτερο. Οι ευκαιρίες που δίνονται δεν χωρίζονται σε ανδρικές και γυναικείες. Εξαρτάται από το κάθε άτομο πως θα εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες αυτές.
Υπήρξε στιγμή που να νιώσατε ότι είστε σε "μειονεκτική θέση" επειδή είστε γυναίκα;
Αυτό το έχω βιώσει σε αρκετές περιπτώσεις στα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων. Τα πρώτα χρόνια, η μεγάλη προσπάθεια ήταν η αλλαγή των αντιλήψεων που επικρατούσαν για την εμπορία προσώπων. Δηλαδή δεν ήταν τόσο εύκολο να πειστούν οι αστυνομικοί τότε αλλά και άλλοι φορείς από μια γυναίκα ότι τα πράγματα δεν ήταν έτσι όπως φαίνονταν. Η κοινωνία η ίδια στιγμάτιζε και τιμωρούσε τα θύματα εμπορίας προσώπων.
Υπάρχει πρόοδος στην αντιμετώπιση της εμπορίας προσώπων;
Η εμπορία προσώπων είναι ένα φαινόμενο που αλλάζει συνεχώς μορφές και παρουσιάζει σαφώς αυξητική τάση. Είναι μια «επιχείρηση» που εύκολα μπορεί να στηθεί, χωρίς κεφάλαιο και δύσκολο να εντοπιστεί από τις Αρχές. Η Αστυνομία ναι θα μπορούσα να πω ότι από πλευράς εξειδίκευσης, αντιμετώπισης των καταστάσεων, αναγνώρισης των θυμάτων και όλων των άλλων ενεργειών που πρέπει να γίνονται, βελτιώνεται. Παρόλο ότι υπάρχουν δυσκολίες, είναι σημαντικό ότι υπάρχει η στήριξη της Ηγεσίας. Ωστόσο η εμπορία για να αντιμετωπιστεί σε ικανοποιητικό βαθμό χρειάζεται η συνεργασία όλων των αρμοδίων Υπηρεσιών που δυστυχώς στο σημείο αυτό δεν έχει βρεθεί ακόμα η χρυσή τομή.
Ποιο είναι το προφίλ των γυναικών που πέφτουν θύματα;
Να τονίσω ότι δεν είναι μόνο οι γυναίκες που πέφτουν θύματα. Είναι μεγαλύτερος ο αριθμός των γυναικών που πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Ωστόσο θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης πέφτουν πλέον και άνδρες αλλά και παιδιά. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά επίσης είναι θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης αλλά και επαιτείας, εικονικών γάμων και για τόσες άλλες μορφές εκμετάλλευσης. Συνήθως τα θύματα προέρχονται από χώρες με υψηλά ποσοστά εγκλήματος, φτώχειας και διαφθοράς, τα άτομα δεν έχουν ευκαιρίες μόρφωσης και οικογενειακή στήριξη. Μπορεί να είναι ανάμεσα σε άστεγους, διαμένοντες σε κοινωνικά αποκλεισμένες κοινότητες, εθνικές μειονότητες, μετανάστες, πρόσφυγες, πρόσωπα με νοητικές και φυσικές ανικανότητες, θύματα βίας στην οικογένεια αλλά και θύματα άλλων εγκλημάτων, πρόσωπα εθισμένα σε ουσίες. ΄Όμως μπορεί να είναι και πρόσωπα με υψηλή μόρφωση, άτομα σε σταθερές σχέσεις, εργαζόμενοι, κανονικοί άνθρωποι, άτομα που μιλούν ξένες γλώσσες. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών είναι η εξαπάτηση. Είναι άτομα που εξαπατήθηκαν είτε μετά από ψευδείς υποσχέσεις για εργασία, είτε για τις συνθήκες εργασίας, για το μισθό ή για μια καλύτερη ζωή.
Ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στις γυναίκες της Κύπρου με αφορμή τη γιορτή της γυναίκας;
Οι γυναίκες της Κύπρου έχουν σοβαρό ρόλο να επιτελέσουν. Το μήνυμα είναι ότι πέραν από την προσωπική και οικογενειακή μας ευημερία είναι υποχρέωση μας να πρωτοστατήσουμε στην αλλαγή των στερεοτύπων που υποβαθμίζουν την έννοια μας ως γυναίκες όπως είναι η πορνεία. Η ανοχή μας σημαίνει και αποδοχή η οποία λειτουργεί αρνητικά στις νέες γενιές και ειδικότερα στα κορίτσια αποδίδοντας στη γυναίκα ένα ρόλο υποταγής, ένα ρόλο εργαλείου προς ικανοποίηση με πληρωμή των ανδρικών αναγκών. Επιτέλους ας εργαστούμε για την πνευματική μας καταξίωση και την ισότητα που αξίζουμε.
