Πολιτική Συνοχής. Είναι ο τρόπος με τον οποίον η Ευρωπαϊκή Ένωση βοηθά τα κράτη μέλη να αναπτυχθούν, ώστε ανεξάρτητα από τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους μέλους να μπορούν να υλοποιήσουν έργα τα οποία θα προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής στους Ευρωπαίους πολίτες.
Πως η Κύπρος επωφελείται από την Πολιτική Συνοχής; Κατάλληλη να μας απαντήσει τις ερωτήσεις είναι η Διευθύντρια Πολιτικής Συνοχής και Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου Ανθή Φιλιππίδου.
Τι είναι η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και ποιος ο στόχος της;
Η Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η θεμελιώδης αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ, η οποία έχει ως κύριο στόχο τη στήριξη και τον εκσυγχρονισμό των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δίνεται προτεραιότητα στις χώρες/περιφέρειες των οποίων η ανάπτυξη υστερεί, ώστε να εξομαλυνθούν οι ανισότητες που παρατηρούνται στις οικονομικές δυνατότητες που έχει το κάθε Κράτος Μέλος.
Μέσω των Ταμείων της Πολιτικής Συνοχής χορηγούνται κονδύλια προς τα κράτη-μέλη για μια επταετία, μετά από διαπραγματεύσεις των εθνικών κυβερνήσεων στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ, για τη συγχρηματοδότηση προγραμμάτων σε διάφορους τομείς της οικονομίας με επικέντρωση στους τομείς της ενεργειακής αναβάθμισης, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κλιματικής αλλαγής, διαχείρισης υδάτων, έρευνας και καινοτομίας, ψηφιοποίησης και επιχειρηματικότητας.
Είναι λοιπόν η Πολιτική που βρίσκεται πίσω από εκατοντάδες έργα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία χρηματοδοτούνται από τα τέσσερα Ταμεία Πολιτικής Συνοχής (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Συνοχής και Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) στη βάση διαφορετικής στόχευσης το κάθε ένα.
Ποια η σημασία της Πολιτικής Συνοχής για τη χώρα μας;
Μέσω της Πολιτικής Συνοχής, αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Κύπρου όπως ο νησιωτικός χαρακτήρας, η μεγάλη απόσταση από το οικονομικό κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και το απομονωμένο δίκτυο ηλεκτρισμού, υλοποιώντας έργα τα οποία στοχεύουν στην αντιμετώπιση των συνεπειών των πιο πάνω. Κάτι τέτοιο επιτρέπει στην κυπριακή οικονομία να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της στο έπακρο.
Για την Κύπρο, χώρα με αναλογικά μικρό οικονομικό αποτύπωμα εντός της ΕΕ, η αξιοποίηση κονδυλίων από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στο ΑΕΠ της χώρας και να βοηθήσει στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου των Κυπρίων και στην αύξηση των θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη οικονομικού αντικτύπου για το Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», ύψους €1.8 δις, βραχυπρόθεσμα μέχρι το τέλος του 2023 αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 2% και αύξηση στην απασχόληση με τη δημιουργία 3000 νέων θέσεων εργασίας ενώ μεσοπρόθεσμα μέχρι το τέλος του 2029 οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 5.9% και 8500.
Πέραν όμως από τους χρηματοδοτικούς πόρους που συνεισφέρουν καθοριστικά στην επίτευξη των οικονομικών στόχων, η Πολιτική Συνοχής έχει συνεισφέρει σημαντικά στην εξέλιξη και στον εκσυγχρονισμό σχεδιασμού των εθνικών στρατηγικών δημοσίων επενδύσεων (αναπτυξιακή πολιτική) στοχεύοντας σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας για μια πιο πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Παράλληλα, συνοδεύεται πάντα με απαιτήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική ένταξη και τοπική ανάπτυξη για μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες.
Ποιους αφορά και πως μπορεί κανείς να επωφεληθεί από το κονδύλι;
Μετά την κατανομή των πόρων, το κάθε κράτος-μέλος είναι υπεύθυνο να ετοιμάσει τα προγράμματα επενδύσεων του με βάση τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς αλλά και τις ανάγκες και στόχους του. Τα προγράμματα αυτά εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με βάση ένα αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης των προγραμμάτων, ορίζονται οι εθνικές αρχές ή αλλιώς οι «διαχειριστικές αρχές», οι οποίες έχουν την ευθύνη για τη διαχείριση των εν λόγω προγραμμάτων που υλοποιούν την Πολιτική Συνοχής. Στην Κύπρο, η εθνική αρχή για την Πολιτική Συνοχής είναι η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών.
Αυτοί που μπορούν να επωφεληθούν από τα κονδύλια της Πολιτικής Συνοχής είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, νοικοκυριά, τοπικές αρχές, Υπουργεία/Υπηρεσίες, κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι.
Περίπου πόσα έργα έχουν υλοποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια;
Από την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, η Κύπρος έλαβε πέραν των €2,5δις από την Πολιτική Συνοχής, υλοποιώντας δεκάδες έργα.
Μπορείτε να μας αναφέρετε μερικά έργα που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής;
Με στόχο την Ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας υλοποιήθηκαν:
• Σχέδια Χορηγιών για τις επιχειρήσεις του μεταποιητικού τομέα για εκσυγχρονισμό και τεχνολογική αναβάθμιση,
• Σχέδια Χορηγιών για νεανική και γυναικεία επιχειρηματικότητα, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής καθοδήγησης προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Όσον αφορά την Αναζωογόνηση Αστικών Περιοχών κάποια πρόσφατα παραδείγματα έργων είναι:
• Στη Λευκωσία: Ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας και η Ανάπλαση του Εμπορικού Τριγώνου και Μακαρίου-Στασικράτους-Ευαγόρου
• Στη Λεμεσό: Ανάπλαση των Πλατειών Συντάγματος, Αναγέννησης, Φιλελλήνων, Νίκου Ρούσσου, καθώς και η Επέκταση του Γραμμικού Πάρκου Γαρύλλη
• Στη Λάρνακα: Ανέγερση της Νέας Δημοτικής Αγοράς και η Ανάπλαση του Δημοτικού Κήπου
• Στην Πάφο: Αναβάθμιση του Εμπορικού Παραδοσιακού Κέντρου και Πλατείας Κέννετυ, το Αττικόν Θέατρο και η αποκατάσταση του Χανιού του Ιμπραήμ
Έργα που υλοποιήθηκαν για την Ανάπτυξη των Μεταφορικών Υποδομών είναι:
• Επέκταση και Αναβάθμιση του Λιμανιού Λεμεσού, και
• Κατασκευή του Κάθετου Δρόμου που ενώνει το Λιμάνι με τον αυτοκινητόδρομο Λεμεσού - Πάφου
Όσον αφορά την Προστασία του Περιβάλλοντος υλοποιήθηκαν έργα όπως:
• Κατασκευή κυματοθραυστών για την προστασία των ακτών από τη διάβρωση του παραλιακού μετώπου
• Δημιουργία Μονάδων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων στην Κόσιη και το Πεντάκωμο,
• Δημιουργία Δικτύου Πράσινων Σημείων Παγκύπρια,
• Αποχετευτικά Συστήματα Συμπλέγματος Κοκκινοχωρίων και Αθηένου
Με στόχο την Εξοικονόμηση Ενέργειας και Ενεργειακή Αναβάθμιση υλοποιήθηκαν:
• Σχέδια Χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση στις κατοικίες και στις επιχειρήσεις.
Για την Προώθηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αναπτύχθηκαν:
• Το Σύστημα Πληροφορικής για τη λειτουργία του ΓεΣΥ,
• Η Διαδικτυακή Πλατφόρμα Τμήματος Κτηματολογίου,
Σημαντικά έργα για στον τομέα της Έρευνας και Καινοτομίας είναι:
• Δημιουργία του Κέντρου Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου «Στέλιος Ιωάννου»
• Σχέδια Χορηγιών για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας.
Για την προώθηση της Απασχόλησης αναφέρονται:
• Σχέδια Επιδοτούμενης Απασχόλησης και
• Εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης.
Έργα που υλοποιούνται με στόχο την Κοινωνική Ένταξη ευάλωτων ατόμων στην κοινωνία είναι:
• Δράσεις Σχολικής και Κοινωνικής Ένταξης με δωρεάν προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας και δημιουργικής απασχόλησης σε περίπου 100 σχολικές μονάδες παγκύπρια
• Κέντρο Αξιολόγησης της Αναπηρίας και Λειτουργικότητας
• Πολυδύναμα Κέντρα Παροχής Κοινωνικών Υπηρεσιών
• Λειτουργία Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης στην κοινότητα
