Σε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξαν νωρίς το πρωί της Παρασκευής το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα νέο, ενιαίο πλαίσιο κανόνων που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής των οχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι νέες ρυθμίσεις φιλοδοξούν να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα του αυτοκινητοβιομηχανικού τομέα, να περιορίσουν τα απόβλητα και να ενισχύσουν την κυκλική οικονομία, από το στάδιο του σχεδιασμού έως και τη διαχείριση των οχημάτων στο τέλος της ζωής τους.

Σχεδιασμός οχημάτων με έμφαση στην ανακύκλωση

Σύμφωνα με τη συμφωνία, όλα τα νέα οχήματα θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να επιτρέπεται η εύκολη αφαίρεση όσο το δυνατόν περισσότερων εξαρτημάτων και μερών από εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας. Στόχος είναι η αποτελεσματικότερη ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υλικών, μειώνοντας την ανάγκη για νέες πρώτες ύλες.

Παράλληλα, θεσπίζονται δεσμευτικοί στόχοι για τη χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών στα νέα οχήματα. Εντός έξι ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, κάθε νέος τύπος οχήματος θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 15% ανακυκλωμένο πλαστικό, ποσοστό που θα αυξηθεί στο 25% μέσα σε δέκα χρόνια. Μέρος αυτών των ποσοστών θα πρέπει να προέρχεται από πλαστικά που ανακυκλώνονται απευθείας από οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους ή από εξαρτήματα που αφαιρούνται κατά τη χρήση, ενισχύοντας την αποκαλούμενη «κλειστή ανακύκλωση».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κληθεί επίσης, μετά την ολοκλήρωση σχετικών μελετών σκοπιμότητας, να προτείνει στόχους για τη χρήση ανακυκλωμένου χάλυβα και αλουμινίου, ενώ θα εξεταστεί και το ενδεχόμενο θέσπισης στόχων για κρίσιμες πρώτες ύλες.

Κανόνες για τη μεταβίβαση μεταχειρισμένων οχημάτων

Η συμφωνία περιλαμβάνει και νέο πλαίσιο για τη μεταβίβαση της κυριότητας μεταχειρισμένων οχημάτων εντός της ΕΕ, με στόχο την αποτροπή της παράνομης διακίνησης οχημάτων που ουσιαστικά έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους. Οι απαιτήσεις τεκμηρίωσης προσαρμόζονται ώστε να μην επιβαρύνουν αδικαιολόγητα τους πολίτες, προβλέποντας είτε πιστοποιητικό τεχνικού ελέγχου είτε αξιολόγηση ότι το όχημα δεν θεωρείται όχημα τέλους ζωής, ανάλογα με την περίπτωση.

Αυστηρότερη διαχείριση οχημάτων τέλους ζωής

Τρία χρόνια μετά την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων, οι κατασκευαστές θα αναλάβουν πλήρως την ευθύνη για τη συλλογή και επεξεργασία των οχημάτων που φτάνουν στο τέλος της ζωής τους, καλύπτοντας το σχετικό κόστος. Προβλέπονται επίσης αυστηρότερες απαιτήσεις για την αφαίρεση επικίνδυνων ουσιών και συγκεκριμένων εξαρτημάτων πριν από την τελική επεξεργασία των οχημάτων.

Τα κράτη μέλη θα υποχρεωθούν να θεσπίσουν στρατηγικές ελέγχου, με στόχο τον εντοπισμό παράνομων πρακτικών κατά τη συλλογή, επεξεργασία και εξαγωγή οχημάτων τέλους ζωής.

Περιορισμοί στις εξαγωγές και επόμενα βήματα

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου των «εξαφανισμένων οχημάτων» και της παράνομης εξαγωγής, συμφωνήθηκε η απαγόρευση εξαγωγής μη αξιόπλοων οχημάτων, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή πέντε χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Παράλληλα, αποσαφηνίζονται τα κριτήρια με τα οποία ένα όχημα θεωρείται όχημα τέλους ζωής, καθώς και τα έγγραφα που θα απαιτούνται από τις τελωνειακές αρχές.

Οι εισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισαν ότι η συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα για τη μετάβαση της αυτοκινητοβιομηχανίας σε ένα πιο βιώσιμο και κυκλικό μοντέλο, διασφαλίζοντας παράλληλα ρεαλιστικούς στόχους και περιορίζοντας τη γραφειοκρατία για τον κλάδο.

Η προσωρινή συμφωνία θα πρέπει πλέον να εγκριθεί επισήμως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, προκειμένου οι νέοι κανόνες να τεθούν σε ισχύ.

Το πρόγραμμα «EP: Your Voice, Your Future» συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος επιχορηγήσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα της επικοινωνίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν συμμετείχε στην προετοιμασία του και δεν φέρει καμία ευθύνη, ούτε και συνδέεται με κάποιο τρόπο με τις πληροφορίες ή τις απόψεις που διατυπώνονται στο πλαίσιο του προγράμματος, για το οποίο οι μόνοι υπεύθυνοι είναι οι συντάκτες, οι ερωτηθέντες, οι εκδότες ή οι φορείς αναμετάδοσης του προγράμματος, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν φέρει επίσης καμία ευθύνη για τυχόν βλάβες, άμεσες ή έμμεσες, που ενδέχεται να προκύψουν από την υλοποίηση του προγράμματος.