Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει τη θωράκισή της απέναντι σε χώρες που απειλούν την ασφάλεια, παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή εργαλειοποιούν τη μετανάστευση. Με ευρεία πλειοψηφία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού αναστολής απαλλαγής από τη θεώρηση εισόδου (βίζα) — ένα μέτρο που στοχεύει στην προστασία της Ένωσης, χωρίς να τιμωρεί αδιάκριτα τους πολίτες τρίτων χωρών.
Τι αλλάζει
Η νέα νομοθεσία δίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ευρύτερες αρμοδιότητες να αναστέλλει προσωρινά ή μόνιμα το καθεστώς ελεύθερης εισόδου για πολίτες χωρών που:
- αποτελούν υβριδική απειλή, π.χ. μέσω κρατικής εργαλειοποίησης μεταναστευτικών ροών,
- εφαρμόζουν προγράμματα «χρυσών διαβατηρίων», που επιτρέπουν σε επενδυτές να αποκτούν ιθαγένεια με αντάλλαγμα χρήματα,
- παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο,
- αγνοούν αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων ή δεν ευθυγραμμίζονται με την πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ.
Παράλληλα, για πρώτη φορά, η Ε.Ε. αποκτά τη δυνατότητα να στοχοποιεί συγκεκριμένες ομάδες, όπως κυβερνητικούς αξιωματούχους υπεύθυνους για παραβιάσεις δικαιωμάτων, χωρίς να τιμωρεί ολόκληρο τον πληθυσμό μιας χώρας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γιατί είναι σημαντικό;
Η μεταρρύθμιση επιχειρεί να καλύψει ένα κρίσιμο κενό της προηγούμενης πολιτικής θεωρήσεων: Την αδυναμία της Ε.Ε. να αντιδράσει έγκαιρα σε πολιτικές καταχρήσεις ή σε συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από χώρες με προνομιακή πρόσβαση στον χώρο Σένγκεν.
Η νομοθεσία εισάγει σαφή και μετρήσιμα κριτήρια για την αναστολή της απαλλαγής, όπως:
- αύξηση άνω του 30% σε παράνομες παραμονές ή σοβαρά εγκλήματα από υπηκόους τρίτης χώρας,
- αύξηση άνω του 20% στις απορριφθείσες αιτήσεις ασύλου.
Η Επιτροπή θα μπορεί να κινηθεί αυτεπάγγελτα ή μετά από πρόταση κράτους-μέλους, προχωρώντας σε διερεύνηση, διάλογο και, αν χρειαστεί, μόνιμη επαναφορά της υποχρέωσης βίζας.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα;
Η νομοθεσία, που εγκρίθηκε με 518 ψήφους υπέρ, 96 κατά και 24 αποχές, αναμένεται να λάβει και την τελική έγκριση του Συμβουλίου, πριν τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
Μέχρι σήμερα, η Ε.Ε. έχει κάνει χρήση του μηχανισμού μόνο μία φορά —στην περίπτωση του Βανουάτου—, όμως το νέο πλαίσιο αναμένεται να καταστήσει την πολιτική θεωρήσεων πιο διαφανή, προβλέψιμη και αποτελεσματική.
Το πρόγραμμα «EP: Your Voice, Your Future» συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος επιχορηγήσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα της επικοινωνίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν συμμετείχε στην προετοιμασία του και δεν φέρει καμία ευθύνη, ούτε και συνδέεται με κάποιο τρόπο με τις πληροφορίες ή τις απόψεις που διατυπώνονται στο πλαίσιο του προγράμματος, για το οποίο οι μόνοι υπεύθυνοι είναι οι συντάκτες, οι ερωτηθέντες, οι εκδότες ή οι φορείς αναμετάδοσης του προγράμματος, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν φέρει επίσης καμία ευθύνη για τυχόν βλάβες, άμεσες ή έμμεσες, που ενδέχεται να προκύψουν από την υλοποίηση του προγράμματος.
