Τέσσερα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την οικογενειακή τραγωδία που συγκλόνισε το παγκύπριο. Ένας 13χρονος σκότωσε με αλλεπάλληλες μαχαιρίες την 9χρονη αδελφή του. Η ηλικία του δράστη τον καθιστά ποινικά ανεύθυνο, με αποτέλεσμα, παρά την ομολογία του, να βάζει σε δύσκολες εξισώσεις την Πολιτεία, καθώς δεν υπάρχει, μέχρι και σήμερα, κατάλληλος χώρος για αναμόρφωσή του.
Αφού πέρασε 365 ημέρες στο ψυχιατρείο, μεταφέρθηκε στο σπίτι του υπό 24ωρη παρακολούθηση και με επισκέψεις από ειδικούς, μια ειδική ρύθμιση για τον ίδιο και όχι για το σύνολο των ανήλικων παραβατών. Εδώ και τρία χρόνια δηλαδή βρίσκεται στο σπίτι του και σύντομα θα γίνει 18 ετών.
Κραυγή αγωνίας από τον πατέρα
Τι γίνεται με την υπόθεση; Πως περνά την καθημερινότητά του στο σπίτι ο ίδιος και πως ο πατέρας του; Τι θα γίνει από τον Απρίλιο και μετά, όταν πλέον θα είναι ενήλικας; Όλα αυτά συζητήσαμε με τον Βασίλη, τον πατέρα του δράστη, ο οποίος στέλνει μήνυμα προς την Πολιτεία για το μέλλον του παιδιού του.
Η καθημερινότητά τους
Εδώ και τρία χρόνια, βρίσκονται στο σπίτι, υπό τη συνεχή παρακολούθηση των ειδικών. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον δράστη, αλλά και για τον πατέρα του, ο οποίος, παρόλο που δεν είναι υπό επίβλεψη, έχει στο σπίτι του ειδικούς να μπαινοβγαίνουν, για τις ανάγκες του προγράμματος.
"Ξέρουμε όλοι ότι δεν είναι φυσιολογικό τούτο το πράμα αλλά από τη στιγμή που δεν έχω άλλη επιλογή, για το καλό του παιδιού, το κάναμε, τι να κάνουμε; Έχεις άτομα συνέχεια μες το σπίτι σου αλλά τι να πω; Τούτο που πρόσφερε το κράτος, τούτο έκανα."
Ο μικρός παρακολουθεί ανελλιπώς τα μαθήματά του και μάλιστα μερικά από τα μαθήματα αυτά γίνονται σε εξωτερικούς χώρους, όπως σε καφετέριες, ώστε να βγαίνει από το σπίτι.
"Δεν είναι φυσιολογικό, καταλαβαίνετε ότι είναι κάποιος συνέχεια κοντά σου, κάποιος που σε βλέπει, που δεν είναι σωστό, δεν πρέπει. Αν δεν το είχε και ήμασταν μόνο οι δύο μας, ίσως να ήταν χειρότερα, για να πούμε την αλήθεια. Έχει κάποιον να μιλήσει, πάει έξω μαζί τους, κάνει πράγματα μαζί τους, όμως δεν μπορεί να γίνει αυτό που ζητούσαμε από την αρχή, αν είχε αναμορφωτήρια, να πήγαινε το πρωί και να ερχόταν το απόγευμα σπίτι, κοντά μου, θα ήταν πιο σωστό για εμάς. Δεν έγινε αυτό που ζήτησα. Δεν είναι κίνδυνος, δεν φεύγει μόνος του, δεν μου ζητά να πάει να μείνει μόνος του κάπου, καταλαβαίνει το λάθος, καταλαβαίνει τα πάντα."
Όσον αφορά το πως ο μικρός αντιμετωπίζει την κατάσταση, ο πατέρας του λέει ότι βλέπει βελτίωση, αλλά και ο ίδιος κουράστηκε.
"Έχει μέρες που είναι πολύ καλός, έχει μέρες που καταλαβαίνει το σύστημα και κουράστηκε και ο ίδιος, αλλά προχωρά, πάει μπροστά, αυτό βλέπω. Εγώ σαν πατέρας του βλέπω ότι βελτιώθηκε, έχει μέρες που είναι μαραζωμένος και κλαίει μαζί μου, έχει μέρες που είναι ανήσυχος, έχει μέρες που είναι φοβισμένος για τη ζωή του, τι θα γίνει παρακάτω, αλλά «κατέβασε» τον νου του νομίζω."
Μικρή δόση φυσιολογικής ζωής
Οι δυο τους απολαμβάνουν μικρές δόσεις φυσιολογικής ζωής κάθε Σαββατοκύριακο, όταν περνούν περίπου ένα 24ωρο μόνοι τους και μπορούν να κινηθούν ελεύθερα.
"Έχει και κάποιες ημέρες που είμαστε μόνοι μας, από Σάββατο απόγευμα μέχρι Κυριακή νύχτα, έχουμε δύο μέρες σχεδόν που είμαστε μόνοι μας. Θέλουμε να αρχίσουμε φυσιολογική ζωή, εγώ σκέφτομαι τι θα κάνει την ημέρα του, τι θα κάνει παρακάτω, τι θα γίνει με τη ζωή του, που να πάει την ημέρα; Πρέπει να μάθει κάτι. Κάποιος να τον αναλάβει."
Ερωτηθείς τι μπορούν να κάνουν σε αυτές τις λίγες ώρες που έχουν μαζί, λέει ότι δεν υπάρχει έλεγχος και τότε είναι που μπορούν να έχουν μια πιο φυσιολογική σχέση πατέρα-γιου.
"Πάμε όπου θέλουμε, δεν έχει πρόβλημα. Πάμε ψάρεμα, πάμε εκδρομή, γεμίζουμε το πρόγραμμα μας το Σαββατοκύριακο, αλλά τι να κάνουμε;"
Ο κ. Βασίλης ζητά να έχει ακόμα λίγες ελεύθερες ώρες με τον γιο του, μόνοι τους, ώστε να μπαίνουν σιγά-σιγά σε μια φυσιολογική πορεία, χωρίς τη συνεχή επίβλεψη ειδικών.
Και μετά;
Στις 2 Απριλίου, ο καθ' ομολογία δράστης, πρόκειται να γίνει 18 ετών, δηλαδή θα περάσει στην ενηλικίωση, γεγονός που αποτελεί σταθμό στη ζωή κάθε ανθρώπου. Τι θα γίνει από εκεί και πέρα; Αυτή είναι και η απορία του πατέρα του, για πόσο καιρό ακόμα θα ζουν σε αυτή την κατάσταση;
"Εγώ σκέφτομαι τι θα γίνει μετά που θα περάσει αυτός ο καιρός, έχει ακόμα λίγους μήνες, τελειώνει, θα γίνει 18. Που θα πάει αυτό το παιδί μετά; Δεν είναι σωστό να συνεχίσουμε το ίδιο παρακάτω, δεν είναι σωστό για τη ζωή του. Εκτός από εμένα που βασανίζομαι κι εγώ εδώ, δεν είναι σωστό ούτε για το παιδί, πρέπει να έχει κάτι να κάνει."
Ο πατέρας του θέλει να του δοθεί μια ευκαιρία να μπει ξανά στην κοινωνία, μετά από τέσσερα χρόνια...
"Εγώ βλέπω ότι έκανε πάρα πολλή βελτίωση, εγώ πιστεύω ότι μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος σωστός. Τούτος είναι ο σκοπός μου και βασανίζομαι και δέχομαι να έχει αυτά τα πράγματα στο σπίτι, για το καλό του παιδιού. Βλέπω ότι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα στη ζωή του, πρέπει να του δώσουμε ευκαιρία να δει, να μπει σωστά στην κοινωνία, όχι όπως γίνεται τώρα. Να βρει μια δουλειά και να πάμε παρακάτω. Δεν μπορούμε να κρατούμε ένα παιδί χωρίς νόμο."
"Ήταν ανήλικος, κι εκείνος με τις δυσκολίες του, έχει ακόμα κάποιες δυσκολίες, θα πρέπει βήμα-βήμα να τον πάρουμε εκεί που πρέπει", προσθέτει. "Δεν υπάρχει αναμορφωτήριο", συνεχίζει, λέγοντας πως αν υπήρχε θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα, και σημειώνει ότι "δεν είναι μόνο το παιδί μου που το χρειάζεται, έχει και άλλα παιδιά που βλέπω ότι δεν πάνε καλά στην κοινωνία, και αυτοί χρειάζονται αλλά δεν έχει".
Ο κ. Βασίλης συνεχίζει εξηγώντας πως πλέον είναι ο μόνος που του απέμεινε και παλεύει ώστε να του δώσει πίσω τη ζωή του.
"Τούτος μου έμεινε στη ζωή μου, δεν έχω άλλο, αυτό το παιδί μου, το άλλο ξέρετε κι εσείς τι έγινε και δεν θέλω να αναφέρω ξανά. Αυτόν έχω. Δεν θέλω να είναι στόχος, να ζήσει όπως οι άλλοι άνθρωποι, ένας άνθρωπος σωστός."
Χωρίς ζωή, χωρίς φίλους
Στην ηλικία των 18 σχεδόν χρόνων, ο μικρός, δεν νιώθει άνετα να αναπτύξει φιλικές σχέσεις με άτομα της ηλικίας του και ζει μια αρκετά απομονωμένη ζωή, παρόλο που δεν θεωρείται κρατούμενος.
"Αυτό (οι φίλοι) είναι ένα μεγάλο βήμα που δεν μπορούμε να καταφέρουμε γιατί ξέρετε, αυτά δεν είναι με το ζόρι, όμως εκεί που πάνε (με τους ειδικούς), μιλά με τον κόσμο, είναι ένα φυσιολογικό παιδί. Το μόνο που βλέπω απέναντί του είναι φοβίες πολλές, γιατί δεν μπορεί να κοντέψει σε άλλους, νομίζει ότι κατάλαβαν ποιος είναι και τραβά πίσω και ο ίδιος."
Γιατί την σκότωσε;
"Έγινε ένα μεγάλο τραγικό στη ζωή μου που ούτε ο ίδιος δεν ξέρει πως και γιατί έγινε", αναφέρει ο κ. Βασίλης, ο οποίος κουβαλά ακόμα και σήμερα αναπάντητα γιατί.
"Καταλαβαίνει τι έγινε αλλά δεν μπορεί να βρει τον λόγο, τούτο μπορούμε να το πούμε 1000 φορές γιατί μιλώ κι εγώ μαζί του κάποτε, όχι έτσι, δεν έχω τη δύναμη να τον ρωτήσω τι έγινε ακριβώς γιατί θα με «ρίξει κάτω» (ψυχολογικά) κι εμένα, δεν είναι εύκολο να μιλώ για αυτό το πράγμα."
"Όποιος γονιός να ήταν στη θέση μου θα έκανε το ίδιο, δεν μπορώ να τον αφήσω να γίνει ένα χάλι μαύρο, οποιοσδήποτε γονιός νομίζω θα έκανε το ίδιο, ήταν ένα μωρό κι εκείνος, δεν ήταν ένας άνθρωπος μεγάλος, γι’ αυτό δεν υπάρχει και νόμος", καταλήγει.
Θα κάτσουν να πάρουν αποφάσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες του AlphaNews.Live, επί του παρόντος δεν έχει ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση για την επόμενη ημέρα της 2ας Απριλίου, όταν δηλαδή ο δράστης θα γίνει 18 ετών. Οι αρμόδιοι θα πρέπει να αποφασίσουν για την μετάβαση από την ανήλικη στην ενήλικη ζωή και να αναθεωρήσουν το πλάνο για την υπόθεση. Για την υπόθεση είχε συσταθεί μια διυπουργική πολυθεματική επιτροπή, η οποία θα κληθεί και πάλι να αναλάβει δράση.
Που είναι το αναμορφωτήριο;
Μιλώντας στο AlphaNews.Live ο συνήγορος του πατέρα, Ανδρέας Χρίστου, επισημαίνει για άλλη μια φορά την ανάγκη για δημιουργία κατάλληλης δομής για ανήλικους παραβάτες.
"Είναι αδιανόητο, σήμερα, σχεδόν 2023 σε μια ευνομούμενη χώρα, όπως είναι η χώρα μας, να μην λειτουργούν αναμορφωτήρια και κλειστές δομές για ανήλικους ή νεαρούς ενήλικες παραβάτες. Να μην υπάρχει χώρος κράτησης ανηλίκων, που πιθανώς έχουν ζητήματα, που αφορούν την ψυχική τους υγεία. Δεν μπορεί να λειτουργήσει Κράτος Δικαίου, όταν παράλληλα δεν λειτουργεί κοινωνική πολιτική. Τα παιδιά είναι το μέλλον του τόπου. Αυτό, θα έπρεπε να αποτελεί την προμετωπίδα σε κάθε απόφαση και για κάθε ζήτημα."
Όσον αφορά τη συγκεκριμένη υπόθεση, μιλά για περιθωριοποίηση, επισημαίνοντας τα δικαιώματα του παιδιού.
"Είναι, ειλικρινά, στενάχωρη η περίπτωση του μικρού αυτού. Αποτελεί μέλος της κοινωνίας μας και καταφέραμε να περιθωριοποιηθεί. Μάλιστα, ακόμα χειρότερα, δεν είμαι σίγουρος εάν έστω ένας των ιθυνόντων έχει σκεφτεί ή έχει ασχοληθεί ή έστω σε επίπεδο ομάδας εργασίας, για το πως θα διαμορφωθεί το μέλλον του παιδιού αυτού. Δεν πρέπει να λησμονείται πως, το παιδί αυτό έχει το δικαίωμα να διαμορφώσει το μέλλον του και κυρίως δεν μπορεί να του αποστερούνται συνταγματικά δικαιώματα έχοντας ως φενάκη το δημόσιο συμφέρον. Πως καθορίζεται εδώ το δημόσιο συμφέρον; Πως υπερτερεί η έννοια του δημοσίου συμφέροντος έναντι δικαιωμάτων, που έχει απεμπολήσει;"
"Μπορεί κάποιος να πει πως, είναι το ίδιο, να βρισκόταν σε κάποιο Αναμορφωτήριο και να γνωρίζαμε πότε θα τελείωνε όλο αυτό, με το να βρίσκεται στο σπίτι του υπό αυτές τις συνθήκες;", διερωτάται.
"Διερωτήθηκε κανείς, εάν αυτός ο νεαρός έχει χαρεί την παιδική του ηλικία και κυρίως την εφηβεία του; Πως έχουμε βοηθήσει στην διάπλαση ενός πολίτη του αύριο; Και εμμένω, όλα αρχίζουν όταν για την κάθε περίπτωση οι ιθύνοντες λένε πως, δεν θα υπάρξει άλλη όμοια. Με αυτό τον τρόπο κλείνουν και κάθε πόρτα διαλόγου ως προς την αναγκαιότητα των κλειστών δομών για νέους και των αναμορφωτηρίων. Θυμίζω το παράδειγμα πως, λίγο μετά το συμβάν που συζητάμε, σε σχολείο της Λεμεσού, κινδύνευσε η ζωή παιδιού από συμπεριφορά άλλων ανηλίκων παιδιών."
Τέλος, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη...
"Ξέρετε, δεν μπορούμε να μιλάμε πάντοτε για το πως θα σταματήσουν κακώς έχοντα, όταν δεν έχουμε ασχοληθεί με την πρόληψη αυτών των κακώς εχόντων. Δεν μπορούμε πάντοτε να λειτουργούμε πυροσβεστικά. Μη ξεχνάτε πως, υπάρχει πιθανότητα αναζωπύρωσης ή ακόμα χειρότερα, οι στάχτες να μην επιτρέπουν καμία επέμβαση."
Το χρονικό της υπόθεσης
Τρίτη, 6 Νοεμβρίου 2018, γύρω στις 5 το απόγευμα. Ο 13χρονος τότε και η 9χρονη αδελφή του, βρίσκονται μόνοι στο σπίτι τους, στην περιοχή Άγιος Ιωάννης στη Λάρνακα. Ο πατέρας τους βρίσκεται στη δουλειά. Η μητέρα τους δεν διαμένει πλέον μαζί τους καθώς έχουν χωρίσει. Ο καυγάς των δύο παιδιών καταλήγει σε μια πρωτοφανή για τα κυπριακά δεδομένα, οικογενειακή τραγωδία.
Ο πατέρας γυρίζει στο σπίτι για να βρει στη βεράντα το γιο του και την κόρη του στο σπίτι, μέσα σε λίμνη αίματος. "Παγώνει" στη θέα. Βγάζει έξω τη μικρή προσπαθώντας να τη συνεφέρει, μάταια όμως. Φωνάζει για βοήθεια, κανένας όμως δεν μπορεί πλέον να βοηθήσει. Η μικρή μεταφέρεται με ασθενοφόρο στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου διαπιστώνεται ο θάνατός της. Ο 13χρονος ομολογεί ότι σκότωσε με αλλεπάλληλες μαχαιριές την 9χρονη αδελφή του Μαρία. Λόγω του ότι είναι κάτω των 14 ετών, κρίνεται ποινικά ανεύθυνος και δεν μπορεί να οδηγηθεί στις φυλακές, παρά το γεγονός ότι έκοψε το νήμα της ζωής της ίδιας του της αδελφής. Το γεγονός αναδεικνύει την έλλειψη δομών για αναμόρφωση ανηλίκων παραβατών.
Για ένα χρόνο μένει έγκλειστος στο Νοσοκομείο της Αθαλάσσας. Το διάταγμα υποχρεωτικής νοσηλείας, βάσει νόμου, μπορεί να ανανεωθεί για περίοδο μέχρι και ενός χρόνου, επομένως, με τη συμπλήρωση των 12 μηνών, πρέπει να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος ο οποίος θα προσφέρει αναμόρφωση στον ανήλικο, καθώς δεν υπάρχει στην Κύπρο αναμορφωτήριο για τέτοιες περιπτώσεις.
Ο πατέρας του Βασίλης, είχε δώσει μάχη ώστε ο γιος του να μην μεταφερθεί στο εξωτερικό, όπως και σκέφτονταν να πράξουν οι αρμόδιοι, καθώς επί καθημερινής βάσεως επισκέπτεται το ένα του παιδί στο νεκροταφείο στη Λάρνακα και το άλλο στο ψυχιατρείο στη Λευκωσία.
Ένα χρόνο μετά και αφού έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο ανανέωσης του διατάγματος κράτησης του στην Αθαλάσσα, αποφασίζεται να τεθεί σε κατ' οίκον 24ωρη περίθαλψη με ειδικά εκπαιδευμένο ψυχιατρικό νοσηλευτή και φροντιστή.
