Γράφει ο Παναγιώτης Χατζηαποστόλου
p.hadjiapostolou@alphacyprus.com.cy
Χωρίς καμία νέα προσέγγιση και με απουσία συγκεκριμένων δράσεων περιορισμού της μετάδοσης της COVID-19 αλλά και ενίσχυσης της εμβολιαστικής κάλυψης το περιεχόμενο του προσχεδίου του Οδικού Χάρτη που αφορά στον προγραμματισμό διαχείρισης της COVID-19 τους επόμενους μήνες. Αντίθετα, περιορίζεται γενικές αναφορές που επί της ουσίας, μετακυλούν όλο το βάρος των τελικών αποφάσεων στις πλάτες της επιδημιολογικής ομάδας. Το προσχέδιο το οποίο κατατίθεται σήμερα ενώπιων των Ειδικών για συζήτηση και το οποίο εξασφάλισε και παρουσιάζει σήμερα το Alphanews.live αποτελεί, όπως αναφέρει αρμόδια πηγή, μια γενική μετάφραση των γενικών οδηγιών που απέστειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Απριλίου και τίποτα περισσότερο. Πρόκειται για ένα προσχέδιο το οποίο χωρίζεται σε εννέα συνολικά κατηγορίες από τις οποίες ωστόσο απουσιάζει η στρατηγική και αποτελεσματικά μέτρα τα οποία στοχευμένα θα βοηθήσουν στην αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων.
- Στρατηγική για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού –Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού
- Στρατηγική για τα φαρμακοθεραπευτικά μέσα κατά της νόσου COVID-19
- Σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης της νόσου COVID-19
- Σύστημα επιτήρησης ιών του αναπνευστικού (Σύστημα παρατηρητών νοσηρότητας-sentinel/επιτήρηση σοβαρής Οξείας Λοίμωξης Αναπνευστικού σε νοσοκομεία)
- Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις
- Εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης για αντιμετώπιση αυξανόμενου αριθμού περιπτώσεων COVID-19 ή/και εποχικής γρίπης (ΟΚΥπΥ)
- Διαχείριση ασθενών με long-Covid σύνδρομο (ΟΚΥπΥ)
- Προμήθεια και ασφάλεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού
- Συνέχιση και ενίσχυση της επικοινωνιακής πολιτικής
Ο οδικός χάρτης θα τεθεί επί τάπητος σε νέα σύσκεψη με τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής και τον Υπουργό Υγείας, Μιχάλη Χατζηπαντέλα.
Εξάλλου, ενώπιον των Ειδικών θα τεθούν τα πρωτοκόλλα που ετοίμασε το Υπουργείο Παιδείας και θα εφαρμοστούν με την έναρξη της νέας σχολική χρονιάς. Συγκεκριμένα, στο τραπέζι θα τεθεί η χρήση προστατευτικής μάσκας σε κλειστούς χώρους από μαθητές άνω των 12 ετών, με τους επιστήμονες να καλούνται να υποβάλουν εισηγήσεις ή άλλες διαφοροποιήσεις.
Προχειρότητες
Κληθείσα αρμόδια πηγή, να σχολιάσει το περιεχόμενο του Οδικού Χάρτη, εξήγησε πως χρήζει σοβαρής βελτίωσης τονίζοντας πως οι εισηγήσεις για διενέργεια τα τεστ μόνο τα σαββατοκύριακα καθώς και ο τυχαίος έλεγχος στα σουπερμάρκετ αποτελούν αστεία μέτρα και προχειρότητες. «Ο ιός δεν κοιμάται τις καθημερινές και να ξυπνά τα Σαββατοκύριακα» Συνέχισε λέγοντας πως το κράτος επιχειρεί να μετακυλήσει την ευθύνη στον πολίτη και πρόσθεσε πως οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας και οι φαρμακευτικές υπηρεσίες πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους χωρίς να μεταφέρουν ευθύνες στην επιστημονική επιτροπή. Τα πλείστα σημεία του προσχεδίου εξήγησε, αφορούν δράσεις που έπρεπε να είχαν ήδη αναληφθεί ξεκαθαρίζοντας πως λείπει η στρατηγική και το μακροπρόθεσμο όραμα.
Ανέφερε πως στο Υπουργείο Υγείας, δίνουν μεγάλη σημασία στην επιτήρηση των λυμάτων και όχι στην μείωση του οϊικού φορτίου στην κοινότητα εξηγώντας πως στα λύματα όμιλο βρίσκεται μετά που θα έχει κάνει τον κύκλο του στον άνθρωπο.
Τρία χρόνια…ακόμη ψάχνονται
Πέραν από το προσχέδιο, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι μετά από 3 χρόνια πανδημία ακόμα το Υπουργείο Παιδείας αναφορικά με το θέμα του εξαερισμού στα σχολεία. Και ενώ είναι αποδεδειγμένο σε επιστημονικό επίπεδο ότι ο ιός είναι αερομεταδιδόμενος, στο Υπουργείο ακόμη δεν έχουν λάβει μέτρα που να αφορούν την ποιότητα του αέρα σε όλους τους χώρους και ειδικότερα στα σχολεία. Τώρα μερικές εβδομάδες πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς το Υπουργείο Παιδείας αναμένεται να προκηρύξει προσφορά για αγορά σημαντικού αριθμού συστημάτων καθαρισμού αέρα. Πρόκειται, σύμφωνα με την εξαγγελία για συσκευές καθαρισμού αέρα, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν πιλοτικά από το Υπουργείο Παιδείας σε αίθουσες διδασκαλίας.
Οδικός Χάρτης COVID-19: Διατήρηση της Ετοιμότητας και της Ανταπόκρισης
Αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης
Στο θέμα αυτό το Υπουργείο ακολουθεί την πεπατημένη του "ΘΑ" με αόριστες αναφορές σε ότι τις στρατηγικές εμβολιασμού κατά του COVID-19 για την επερχόμενη περίοδο φθινοπώρου και του χειμώνα αφήνοντας τις κρίσιμες αποφάσεις στα μέλη της επιδημιολογικής ομάδας. Σύμφωνα με τον Οδικό Χάρτη, θα προωθηθεί η:
- Ενίσχυση των προσπαθειών για εμβολιασμό μεταξύ των μη εμβολιασμένων ή μερικώς εμβολιασμένων ατόμων
- Ενίσχυση των προσπαθειών για χορήγηση αναμνηστικής δόσης
- Ενίσχυση των προσπαθειών για χορήγηση 4ης δόσης σε άτομα άνω των 60 ετών και ανοσοκατασταλμένα
- Ενίσχυση των προσπαθειών για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης στα παιδιά πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς
- Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις ετήσιες εκστρατείες εμβολιασμού κατά της εποχικής γρίπης, και ειδικότερα μεταξύ των ευάλωτων ομάδων
Φαρμακοθεραπευτικά μέσα κατά της νόσου COVID-19
Στο κομμάτι αυτό που αφορά τις στρατηγικές για εμβόλια/φάρμακα κατά της νόσου COVID-19 η Κύπρος θα συνεχίσει τη συμμετοχή στις συμβάσεις κοινής προμήθειας για φάρμακα και εμβόλια και τη φαρμακοεπαγρύπνηση για ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμακευτικών προϊόντων. Και σε αυτή όμως την περίπτωση το Υπουργείο Υγείας θα προωθήσει την ανάπτυξη πρωτοκόλλων/κατευθυντήριων οδηγιών προς επαγγελματίες υγείας και πολίτες. Και στο σημείο αυτό δεν γίνεται καμία αναφορά ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει η υπό αναφορά ανάπτυξη των πρωτοκόλλων.
Σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης
Στρατηγική διαγνωστικών ελέγχων
Η στρατηγική διαγνωστικού ελέγχου έχει ως στόχο την έγκαιρη παρέμβαση στον εντοπισμό και την απομόνωση των θετικών κρουσμάτων και τον έλεγχο της διασποράς της πανδημίας.
Η στρατηγική διαγνωστικών ελέγχων περιλαμβάνει:
- Συνέχιση της στρατηγικής διεξαγωγής τυχαίου δειγματοληπτικού ελέγχου με τη χρήση των τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (antigen rapid test). Οι δειγματοληψίες θα πραγματοποιούνται σε χώρους συγχρωτισμού πολιτών που δεν θα ανακοινώνονται, όπως για παράδειγμα σε χώρους των υπεραγορών, πολυκαταστημάτων και εμπορικών κέντρων και εβδομαδιαία θα πραγματοποιούνται περίπου 1500-2000 έλεγχοι με δυνατότητα αύξηση του αριθμού των ελέγχων εφόσον κριθεί αναγκαίο.
- Συνέχιση της στρατηγικής πληθυσμιακού ελέγχου με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (antigen rapid test). Οι δειγματοληψίες θα πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο και Κυριακή, σε χώρους οι οποίοι θα ανακοινώνονται από το Υπουργείο Υγείας, σε όλες τις επαρχίες της χώρας και σε αγροτικά κέντρα ώστε να υπάρχει εικόνα για την διασπορα του ιού σε ολόκληρη τη χώρα.
- Συνέχιση του πρωτοκόλλου ελέγχου σε στέγες ευγηρίας και κλειστές δομές. , δηλαδή εβδομαδιαίος έλεγχος στις στέγες ευγηρίας και έλεγχος δυο φορές την εβδομάδα στα κέντρα υποδοχής μεταναστών και δυνατότητα καθημερινού ελέγχου για νεοεισερχομένους και για άτομα που θα εξέλθουν της δομής για οποιοδήποτε λόγο.
- Συνέχιση εφαρμογής του πρωτοκόλλου για τη διαχείριση κρουσμάτων και στενών επαφών σε στέγες ευγηρίας,
- Συνέχιση εφαρμογής του πρωτοκόλλου για δήλωση και έλεγχο των στενών επαφών κρούσματος λοίμωξης,
- Συνέχιση εφαρμογής του πρωτοκόλλου για έλεγχο με ΡΤ-PCR σε συμπτωματικά άτομα κατόπιν παραπομπής από Προσωπικούς Ιατρού.
- Έλεγχος μαθητών με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (antigen rapid test) εν όψει του νέου σχολικού έτους ως ακολούθως:
- Μαθητές Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης
- Έλεγχος με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου εντός 48 ωρών προ του ανοίγματος των σχολείων
- Δωρεάν διάθεση σε κάθε μαθητή μίας συσκευασίας τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου για αυτοδιάγνωση
- Επανάληψη δειγματοληπτικού ελέγχου σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο από την επιδημιολογική εικόνα.
- Μαθητές Ειδικής Εκπαίδευσης
- Συνέχιση εφαρμογής του πρωτοκόλλου ελέγχου σε περίπτωση κρούσματος.
- Έλεγχος με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου κατά την 1η ημέρα επιστροφή των μαθητών στο σχολείο
- Δωρεάν διάθεση σε κάθε μαθητή μίας συσκευασίας τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου
- Νηπιαγωγεία
- Έλεγχος με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου εντός 48 ωρών προ του ανοίγματος των σχολείων
- Δωρεάν διάθεση σε κάθε μαθητή μίας συσκευασίας τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου για αυτοδιάγνωση
- Εκπαιδευτικοί/Προσωπικό Σχολικών Μονάδων
- Έλεγχος με τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου εντός 48 ωρών προ του ανοίγματος των σχολείων
Τα υγειονομικά πρωτόκολλα του ΥΠΠΑΝ για τα σχολεία θα προσαρμοστούν ανάλογα εάν αλλάξουν οι οδηγίες από την ΣΕΕ και αναθεώρησης των πρωτοκόλλων των Ιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου υγείας.
Επιπρόσθετα η διυπουργική επιτροπή η οποία αποτελείτε από λειτουργούς της Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης, της σχολιατρικής υπηρεσίας, του γραφείου ασφάλειας και υγείας του ΥΠΠΑΝ και μέλη της ΣΕΕ θα εξετάζει κατά περίπτωση της συρροές που πιθανόν να εντοπιστούν στα σχολεία και θα προτείνει επιπρόσθετα μέτρα ελέγχου και αντιμετώπισης εάν χρειαστεί.
Η στρατηγική γονιδιωματικής επιτήρησης περιλαμβάνει:
- Συνέχιση του συστήματος Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2, μέσω του οποίου γίνεται εβδομαδιαίος έλεγχος με αλληλούχιση του πλήρους γονιδιώματος του ιού SARS-CoV-2 σε περίπου 100 δείγματα που έχουν επιλεγεί τυχαιοποιημένα ή/και στοχευμένα. Σημειώνεται ότι, το σύστημα Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2 λειτουργεί υπό το συντονισμό της Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Ελέγχου των Λοιμωδών Νοσημάτων.
Σύστημα Επιτήρησης Λυμάτων
Η στρατηγική επιτήρησης των λυμάτων με βάση τον Οδικό Χάρτη, περιλαμβάνει, ενίσχυση του ερευνητικού προγράμματος επιτήρησης άλλων συστημάτων των λυμάτων του SARS-CoV-2 και πέραν αυτού.
Σύστημα επιτήρησης ιών του αναπνευστικού (Σύστημα παρατηρητών νοσηρότητας-sentinel/επιτήρηση σοβαρής Οξείας Λοίμωξης Αναπνευστικού σε νοσοκομεία)
Ο σχεδιασμός αυτός γίνεται στα πλαίσια του έργου Cyprus Innovative Public Health ICT System (CIPHIS). Το συνολικό εκτιμώμενο κόστος του έργου που έχει χρηματοδοτηθεί είναι 5.700.000€ και η διάρκεια του από το Q2, 2020 μέχρι Q2, 2026.
Το πρώτο μέρος του έργου αφορά την ανάπτυξη πλατφόρμας για την επιτήρηση οξείας αναπνευστικής λοίμωξης/γριπώδους συνδρομής με Παρατηρητές Νοσηρότητας (Sentinel). Αναμένεται να ολοκληρωθεί το μέρος αυτό μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Στον σχεδιασμό του συστήματος θα επιλεγεί συγκεκριμένος αριθμός Προσωπικών Ιατρών για να έχουν τον ρόλο των Παρατηρητών Νοσηρότητας. Οι Ιατροί αυτοί θα έχουν την επιλογή παραπομπής αριθμού ατόμων για εργαστηριακό έλεγχο συγκεκριμένων ιών του αναπνευστικού (γρίπη/COVID-19/RSV), έτσι ώστε να μπορούμε να επιτηρούμε την δραστηριότητα των ιών σε κάθε χρονική περίοδο. Αυτό θα βοηθήσει στην λήψη αποφάσεων.
Δεύτερο σύστημα θα αναπτυχθεί στην συνέχεια και για την επιτήρηση σοβαρής Οξείας Λοίμωξης Αναπνευστικού στα νοσοκομεία.
- Διαχείριση ασθενών με long-Covid σύνδρομο (ΟΚΥπΥ)
Επί του παρόντος, η διαχείριση ασθενών με long-Covid σύνδρομο γίνεται στα ιατρεία long-Covid και τις Κλινικές των Νοσηλευτηρίων του ΟΚΥπΥ και στο κέντρο αποκατάστασης Eden.
Η διαχείριση των ασθενών με long-Covid σύνδρομο θα πρέπει να στηρίζεται, σύμφωνα με τον οδικό χάρτη, τρείς πυλώνες.
- Εθνική πλατφόρμα καταχώρησης και παρακολούθησης ασθενών με COVID-19 1.
Στόχος είναι η ανώνυμη καταχώρηση των δεδομένων των ασθενών με παρατεταμένο COVID-19 από τους:
- προσωπικούς ιατρούς/παιδιάτρους
- συναφείς ειδικότητες που παρακολουθούν ασθενείς με long covid σύνδρομο
- προσωπικό των Ιατρείων long covid
Επόμενα Βήματα:
- Αξιολόγηση δυνατότητας καταχώρησης και παρακολούθησης των ασθενών με long-Covid σύνδρομο στην πλατφόρμα ΚΟΙΟΣ
- Αξιολόγηση δυνατότητας ανάλυσης των δεδομένων από την Μονάδα Παρακολούθησης Υγείας
- Σχεδιασμός διεπιστημονικής κλινικής αντιμετώπισης και παρακολούθησης ασθενών
Στόχος είναι η συστηματική κλινική παρακολούθηση των ασθενών αυτών:
1η φάση
- Αρχική κλινική εκτίμηση στα Ιατρεία long COVID ή και από τους προσωπικούς ιατρούς του ασθενή όπου και θα γίνεται:
- η αρχική κλινική εκτίμηση,
- ο αρχικός εργαστηριακός έλεγχος σύμφωνα με τις επιστημονικές οδηγίες των κατευθυντήριων οδηγιών,
- η αρχική καταχώρηση των δεδομένων στη πλατφόρμα, και
- η αρχική παραπομπή σε ειδικό ιατρό
2η φάση
- Συστηματική παρακολούθηση από ειδικούς στο αντικείμενο ιατρούς η οποία θα γίνεται ανά 2-3 μήνες ανάλογα με την κρίση του ειδικού και σύμφωνα με τις ως άνω κατευθυντήριες οδηγίες με καταχώρηση στην πορείας του ασθενή στην εθνική πλατφόρμα.
Επόμενα Βήματα
- Βάσει των αναγκών, αξιολόγηση της δυνατότητας λειτουργίας ιατρείων long-Covid ανά επαρχία για εκτίμηση της σοβαρότητας της νόσου και ειδικότητες που πιθανό να εμπλέκονται στο περιστατικό
- Επικοινωνία με ΟΑΥ για τη δυνατότητα ταξινόμησης της νόσου (ICD10)
- Εκπαίδευση ιατρών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας
- Αξιολόγηση δυνατότητας του κέντρου αποκατάστασης EDEN για νοσηλεία ασθενών με long-Covid σύνδρομο
- Εθνική Επιτροπή Long COVID-19 Κύπρου
Στόχος είναι η σύσταση Εθνικής Επιτροπής long COVID όπου θα γίνονται συστάσεις προς το Υπουργείο Υγείας σχετικά με την ορθή και ολιστική λήψη αποφάσεων για το θέμα αυτό.
Επόμενα Βήματα
- Η αναγκαιότητα σύστασης Εθνικής Επιτροπής long Covid θα αποφασιστεί σε επίπεδο Υπουργού Υγείας
Όλα όσα αναφέρονται στο Διαχείριση ασθενών με long-Covid σύνδρομο (ΟΚΥπΥ) θα μπορούσαν να γίνουν και να είναι ήδη σε θέση να τα εφαρμόσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Παρόλα αυτά το Υπουργείο κάνει αναφορά σε στόχους και εκπαίδευση προσωπικού.
