Πως θα «ξανακληρονομήσουμε» τον πολιτισμό μας; Και πως θα το κάνουμε αυτό με τρόπους βιώσιμους, αειφόρους, παραγωγικούς, συμμετοχικούς, όπως και απαιτούν οι ανάγκες της εποχής μας; Την απάντηση καλείται να βρει το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, μέσα από το πρόγραμμα ReInHerit.
Ιωάννα Χατζηκωστή, Διευθύντρια Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου έχει τη χαρά εδώ και 18 μήνες να ηγείται μιας προσπάθειας, ενός μεγάλου ευρωπαϊκού προγράμματος από το Horizon 2020 που λέγεται ReInHerit, το οποίο έχει ως στόχο τη δημιουργία μιας σύμπραξης μεταξύ μικρών και μεσαίων ευρωπαϊκών μουσείων, με στόχο την προσέγγιση, με νέους τρόπους, του κοινού. Μεγάλες αλλαγές στο μουσειακό χώρο που να τον φέρουν σε επαφή με τον ψηφιακό κόσμο και τα νέα κοινά που έχουν ανάγκη αυτά τα νέα δεδομένα στον πολιτισμό.
Μιλώντας για μουσεία ήρθαμε και σε έναν μουσειακό χώρο…
"Ακριβώς, το ReInHerit δημιουργήθηκε από την ανάγκη μας ως ένα μικρό μουσείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου να βρούμε λύσεις στα υπάρχοντα προβλήματά μας. Δηλαδή πως ένα μουσείο μικρό σαν εμάς, χωρίς να έχει τις άπειρες οικονομικές δυνατότητες ή πάρα πολλούς οικονομικούς πόρους, πολύ μεγάλα νούμερα στο προσωπικό του, πως μπορεί να στραφεί στην τεχνολογία, πως μπορεί να απλώσει το χέρι με καινούργιους τρόπους προς το κοινό του;"
Μέσα από παιχνίδια και πρωτότυπες και συμμετοχικές εφαρμογές καλούν ντόπιους και τουρίστες να επιστρέψουν στα μουσεία.
"Ο κόσμος θέλει να έχει φωνή όταν επισκέπτεται ένα μουσείο ή να συμμετέχει με έναν τρόπο ενεργό στις διαδικασίες του μουσείου. Οπότε βλέπουμε να έχουν πάρα πολλή απήχηση παραστάσεις εντός των μουσείων, κάποιες ιδιαίτερες εμπειρίες. Κατ’ ακρίβειαν το παιχνίδι που ετοιμάζεται από το CYENS στο πλαίσιο της δουλειάς μας αυτής στο ReInHerit, θα έχει τον τίτλο Museum Craft και θα μπορείς να το βιώσεις ως ένας επιμελητής – διευθυντής μουσείου που καλείσαι να φτιάξεις το δικό σου μουσείο με μια συνέπεια, χρονολογική σειρά."
Μετά από 1μιση χρόνο λοιπόν έρευνας, σε συνεργασία με άλλες έξι χώρες και 11 οργανισμούς από όλη την Ευρώπη, τα μουσεία ετοιμάζονται να γυρίσουν σελίδα.
"Απλά πράματα αλλά που θα κάνουν το κοινό να νιώσει μια εμπλοκή και μια συνοχή με τον χώρο στον οποίο βρίσκεται, πως μπορείς δηλαδή εσύ να γίνεις μέρος του μουσείου."
Την ίδια ώρα που επενδύουν στην τεχνολογία…επιστρατεύονται κι οι υπόλοιπες αισθήσεις.
"Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος με τα ψηφιακά να ξεχάσουμε τελείως άλλες αισθήσεις μας πολύ σημαντικές. Για να τα ισορροπήσουμε όλα αυτά θα προσφέρονται και επί τόπου προγράμματα σε όλα αυτά τα μουσεία που θα έχουν να κάνουν με άλλες αισθήσεις, με την αφή, την όραση, την ακοή, την όσφρηση, για να δώσουμε μια εμπειρία που δεν θα πάψει ποτέ να είναι και πάρα πολύ ανθρώπινη."
Η αξία των μουσείων βέβαια, παρά τις νέες τάσεις και προσεγγίσεις, είναι διαχρονική. Ο λόγος;
"Τα μουσεία προσφέρουν έναν εναλλακτικό τρόπο μάθησης ο οποίος διαφέρει από τον αυστηρά ακαδημαϊκό ή σχολικό τρόπο μάθησης. Πρόσφατα είχαμε εμείς εδώ μια τρισδιάστατη έκθεση για το 1821 με playmobil. Η προσέγγιση με τα playmobil μπορούσε να φαίνεται αστεία και επιπόλαιη αλλά στην πραγματικότητα λειτούργησε πάρα πολύ καλά για τα σχολεία που ήρθαν κατά χιλιάδες και επισκέφθηκαν την έκθεση γιατί προσέφερε ακριβώς έναν διαφορετικό τρόπο ανάγνωσης στο ιστορικό βιβλίο και στον τρόπο προσέγγισης μέσα στην τάξη."
Και σε μια εποχή που έχει ιδιαίτερη σημασία η ψυχική μας υγεία, τα μουσεία λειτουργούν ευεργετικά.
"Αν κάποιος έρθει εδώ και αναλογιστεί πόσοι πολλοί άνθρωποι έζησαν πριν από εμάς, πόσοι αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα, πόσοι ξεπέρασαν τα ίδια προβλήματα, συνειδητοποιείς ότι μπαίνουν όλα τα πράγματα σε μια άλλη οπτική και αυτό είναι βασικός ρόλος των μουσείων."
Το μουσείο όμως δεν καταπιάνεται μόνο με το παρελθόν αλλά πλέον ανοίγει συζητήσεις για θέματα που απασχολούν την σημερινή κοινωνία.
"Αλλάζουν τα δεδομένα, το μουσείο αποκτά πάρα πολύ λόγο και πρέπει να αποκτήσει σε διάφορα κοινωνικά προβλήματα. Είναι ωραίο το μουσείο να μπορεί να ανοίγει κοινωνικές συζητήσεις και με έναν χρήσιμο τρόπο να παρέχει διεξόδους στο ευρύ κοινό."
