Την ανάγκη για εκπόνηση μίας ολοκληρωμένης Εθνικής Στρατηγικής για άτομα με ψυχικές ασθένειες, ανέδειξε η σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην οποία αναδείχθηκαν σοβαρά κενά στον τομέα αυτό. Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, οι καλεσμένοι αναφέρθηκαν σε ανεπαρκείς υποδομές και μηχανισμούς, στην έλλειψη στήριξης και ενημέρωσης, τόσο προς τους ασθενείς, όσο και προς τις οικογένειές τους, καθώς και αδυναμίες στη διαχείριση των ψυχικά ασθενών, που μπορεί να οδηγήσουν και σε απώλεια ζωών.
Τις αδυναμίες στη λειτουργία τόσο του Νοσοκομείου Αθαλάσσας, όσο και γενικότερα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Κύπρο, στηλίτευσαν όλοι οι καλεσμένοι που συμμετείχαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής, τόσο από κρατικούς οργανισμούς, όσο και από συνδέσμους ασθενών και επαγγελματιών. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε ότι το Νοσοκομείο Αθαλάσσας «θεωρείται τιμωρητικός χώρος», φέροντας κοινωνικό στίγμα.
Ο Δρ. Σταμάτης Σαμαρτζής, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής για τα δεδομένα που αφορούν στη λειτουργία του Νοσοκομείου Αθαλάσσας, σημείωσε ότι η α’ φάση των έργων στις εγκαταστάσεις του προχωρά, ενώ για τη β’ φάση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η διαδικασία προσφορών. Υπογράμμισε, δε, τη σημασία του νοσοκομείου για την ψυχική υγεία, επισημαίνοντας ότι σε αυτό νοσηλεύονται τα πιο σοβαρά περιστατικά.
Ανέφερε, ακόμα, ότι πέρα από τις εγκαταστάσεις του νοσοκομείου, υπάρχει ανάγκη για δημιουργία ενδιάμεσων δομών, που θα φιλοξενούν τους ασθενείς που παίρνουν εξιτήριο, οι οποίοι παρουσιάζουν ψυχοκοινωνικές αναπηρίες, ώστε να παράσχουν μετανοσοκομειακή φροντίδα, πριν αυτοί μετακινηθούν σε άλλες δομές, όπως είναι οι προστατευόμενοι ξενώνες.
Συγγενής ψυχικά ασθενούς, ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής ότι στο νοσοκομείο διατίθενται 15 κλίνες ανά 100.000 πληθυσμό, ενώ στην Ευρώπη η αναλογία είναι 75, επισημαίνοντας ότι γι’ αυτό τον λόγο οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο σε 15 μέρες και γι’ αυτό χρειάζεται να νοσηλευτούν ξανά.
Έθεσε, επίσης, το ζήτημα πώς μπορεί να θεωρείται α’ φάση έργο στο νοσοκομείο η κατασκευή δύο θαλάμων, οι οποίοι θα αντικαταστήσουν δύο άλλους θαλάμους. Επιβεβαίωσε, εξάλλου, την ανάγκη για ενδιάμεσες και μόνιμες δομές για ψυχικά ασθενείς και αναφέρθηκε στη χρησιμότητα των κέντρων ημέρας, ως καθημερινές διέξοδοι για δημιουργικές δραστηριότητες. Σημείωσε, δε, ότι είναι απαραίτητα τα προγράμματα στήριξης και για τις οικογένειες των ασθενών.
Εκπρόσωπος του Παγκυπρίου Συλλόγου Ψυχολόγων έκανε λόγο για δυσκολίες στον χειρισμό των ψυχικά ασθενών, αναφέροντας ότι οι ειδικοί που ασχολούνται με ένα περιστατικό, δρουν μεμονωμένα, συχνά δεν έχουν την απαραίτητη επικοινωνία μεταξύ τους και αυτό έχει συνέπειες στην ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνει ο ασθενής. «Αν είχαμε τη δυνατότητα να φροντίζουμε τους ανήλικους, ώστε να μη γίνονται ενήλικες με ψυχικά προβλήματα, θα ήταν ευχής έργο», σημείωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρη και ολοκληρωμένη παρέμβαση.
Κατά τη συνεδρίαση, έγινε αναφορά και σε αδυναμίες στον χειρισμό περιστατικών με ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές. Επισημάνθηκε, ακόμα, η ανάγκη να υπάρχει η δυνατότητα συνολικής αξιολόγησης του περιβάλλοντος στο οποίο διαβιεί ένας ψυχικά ασθενής, ώστε να σχεδιάζεται ανάλογα η θεραπεία του.
Ως ανησυχητικό στοιχείο ανέφερε η κ. Χαραλαμπίδου το γεγονός ότι υπήρξε ομοφωνία ανάμεσα στους καλεσμένους, είτε αυτοί προέρχονταν από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας είτε από τον ΟΑΥ, είτε από τον ΟΚΥΠΙ.
Επεσήμανε ότι το νοσοκομείο Αθαλάσσας «είναι ένας τιμωρητικός χώρος, δεν είναι ένας χώρος όπου προσφέρεται θεραπεία». Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη β’ φάση του έργου στο νοσοκομείο Αθαλάσσας, λέγοντας ότι «ακόμη δεν ξέρουν πότε θα ξεκινήσει, αν έχουν κατακυρωθεί προσφορές, τι χρονοδιαγράμματα υλοποίησης υπάρχουν», ενώ σημείωσε ότι είναι και πιο σοβαρή φάση, γιατί από αυτή θα επωφεληθούν οι ασθενείς.
«Δεν μπορεί να χάνονται άνθρωποι να καταστρέφονται άνθρωποι, γιατί δεν υπάρχει ολοκληρωμένη προσέγγιση και επαρκής προσέγγιση για τα άτομα με ψυχική ασθένεια», υπογράμμισε η κ. Χαραλαμπίδου, αναφέροντας ότι στήριξη χρειάζονται και οι οικογένειες των ασθενών, όπως επίσης εκπαίδευση και γνώση για το πώς να διαχειρίζονται τα άτομα της οικογένειάς τους που έχουν ψυχικές ασθένειες.
«Ακόμα και οι διαδικασίες για να βγάλεις έναν ένταλμα, για να οδηγήσεις με μαρτυρία της οικογένειας έναν ψυχικά ασθενή σε εγκλεισμό, και εκεί υπάρχουν τραυματικές διαδικασίες, όπως κατατέθηκε σήμερα στην Επιτροπή», πρόσθεσε.
Αναφέρθηκε, εξάλλου, και στα άτομα με διατροφικές διαταραχές, λέγοντας ότι δεν λαμβάνουν σωστή περίθαλψη και σημειώνοντας ότι κατά τη συνεδρίαση έγινε αναφορά σε μία τραγική περίπτωση, η οποία έχει τεθεί και σε Επιτροπή της Βουλής, η οποία τελικά έχασε τη ζωή της.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου - Σούπερμαν, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση, υπογράμμισε ότι οι ψυχικά ασθενείς έχουν δικαίωμα αξιοπρεπούς περίθαλψης και επανένταξης στην κοινωνία. «Οι κλινικές και το ψυχιατρείο Αθαλάσσας είναι μόνιμα υπερπλήρη με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετούν τον σκοπό λειτουργίας τους στο έπακρο», ανέφερε.
Είπε, ακόμα, ότι ένα μεγάλο ζήτημα που αναδείχθηκε κατά τη συζήτηση, είναι η μη στήριξη των συγγενών, οι οποίοι επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος τόσο της περίθαλψης όσο και της κοινωνικής επανένταξης των ασθενών. «Αναμένουμε τη δημιουργία της εθνικής στρατηγικής που ανακοίνωσε το Υπουργείο Υγείας και ζητούμε να δοθεί η δέουσα σημασία σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα που αφορά στην ψυχική υγεία των πολιτών», κατέληξε η Βουλευτής.
Εξάλλου, κατά τη συνεδρίαση, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, ανέδειξε την ανάγκη για σωστή ενημέρωση για να σπάσουν τα ταμπού. Είπε ότι θα μπορούσαν να αναδειχθούν στατιστικά στοιχεία, για να φανεί η πραγματική εικόνα προς τα έξω και να ασκηθεί πίεση.
Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, η Πρόεδρος και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι «οι ψυχικά ασθενείς δεν είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, όμως το κράτος τους μεταχειρίζεται ως τέτοιους» και υπογράμμισε την ανάγκη για εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για ψυχικά ασθενείς, «με μία Εθνική Επιτροπή που θα βάλει κάτω από μία ομπρέλα όλες τις υπηρεσίες που αφορούν αυτά τα άτομα, για να είναι στη συνέχεια λειτουργικά στην κοινωνία και να μην υποτροπιάσουν».
«Δεν πρόκειται να κλείσει το θέμα εδώ», σημείωσε η κ. Χαραλαμπίδου, λέγοντας ότι θα ασκηθούν πιέσεις στο Υπουργείο Υγείας. Όπως είπε, τα προβλήματα που αναδείχθηκαν κατά τη συνεδρίαση, τόσο από κρατικούς οργανισμούς, όσο και από συνδέσμους, θα τεθούν με επιστολές υπόψη της Υπουργού και ακολούθως το θέμα θα τεθεί εκ νέου στην Επιτροπή.
