Παρά τη δεινή οικονομική θέση που βρέθηκε η Κύπρος μετά τις τραγικές αποφάσεις του 2013, δεν ήταν λίγοι οι ξένοι επενδυτές οι οποίοι δεν σταμάτησαν να ελπίζουν και να στηρίζουν την κυπριακή οικονομία έμπρακτα με επενδύσεις, οι οποίες αναζωογόνησαν την οικονομία δίδοντας καινούργια πνοή και μια νότα αισιοδοξίας για την επόμενη ημέρα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η ψήφος εμπιστοσύνης που δόθηκε από τους ξένους επενδυτές αποτελεί την καλύτερη απάντηση σε όσους κινδυνολόγους πίστευαν πως η κυπριακή οικονομία δεν θα ορθοποδήσει ποτέ μπαίνοντας σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης.  Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν κάτι πασιφανές. Ότι, όχι μόνον οι ξένοι επενδυτές με τις επενδύσεις τους πίστεψαν και πιστεύουν στην Κύπρο και στο μέλλον της, αλλά επίσης δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για να εξέλθει πιο σύντομα η οικονομία του τόπου από την ύφεση. Με βάση τα στοιχεία του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων (CIPA) η αύξηση στις άμεσες ξένες επενδύσεις την περίοδο  2014 – 2017 ήταν τέτοια που προσέδωσε τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητες στην οικονομία, οδηγώντας την Κύπρο σε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, αν αναλογιστεί κάποιος το πού βρισκόταν λίγα χρόνια προηγουμένως. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως σύμφωνα με τα στοιχεία του CIPA για το 2016 οι άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 9,1% καταγράφοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μετά την Ιρλανδία.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ.

Κυριότερες επενδύσεις αποτελούν το πολυθεματικό καζίνο-θέρετρο, το λιμάνι Λεμεσού, οι μαρίνες, οι αγοραπωλησίες ξενοδοχειακών μονάδων, η επιτυχής ανακεφαλαιοποίηση των σημαντικότερων κυπριακών τραπεζών μέσα από την εισροή ξένων κεφαλαίων, ο τερματικός σταθμός στο Βασιλικό, η δραστηριοποίηση των κολοσσών Noble Energy, Exxon Mobil, Qatar Petroleum, Total και ENI Kogas στον υποσχόμενο τομέα της ενέργειας, και η μεταφορά έδρας της Wargaming στη χώρα μας. Σημαντικές επενδύσεις καταγράφηκαν επίσης τα τελευταία έτη στον τομέα των φαρμακευτικών υπηρεσιών, της ναυτιλίας, στις ιατρικές υπηρεσίες, στις εγγραφές εταιρειών, στις τηλεπικοινωνίες και στα εμπορικά ακίνητα. Η «Αλήθεια» προχώρησε σε μια συλλογή στοιχείων για τις κυριότερες άμεσες ξένες επενδύσεις που έγιναν την περίοδο 2014 με 2017 και παρουσιάζει την «μεγάλη εικόνα» η οποία μεταμόρφωσε την κυπριακή οικονομία οδηγώντας την σε σταθερή πορεία εξόδου από την οικονομική ύφεση. Την καθοριστική χρονική περίοδο 2014 με 2017 οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην κυπριακή οικονομία ξεπέρασαν τα 3 δις ευρώ διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο για την αντιστροφή της υφεσιακής κατάστασης που είχε περιέλθει η οικονομία. Οι πιο σημαντικές άμεσες ξένες επενδύσεις αφορούν:

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ ΜΑΡΙΝΑ.

Το έργο συνολικού προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ αναμένεται να  υλοποιήσει η εταιρεία M.M.Makronisos Marina Ltd, μέτοχοι της οποίας είναι η Gemini Real Estates Ltd του Αιγύπτιου μεγαλοεπενδυτή Naguib Sawiris και ο κυπριακών συμφερόντων Όμιλος εταιρειών Caramondani Group. Η μαρίνα θα έχει δυναμικότητα 600 θέσεων ελλιμενισμού για σκάφη από 10 μέχρι 60 μέτρα, ενώ θα αναπτυχθούν εμπορικές και οικιστικές αναπτύξεις. Παράλληλα η δεύτερη φάση του έργου έχει να κάνει με το οικιστικό αλλά και εμπορικό κομμάτι της επένδυσης με την κατασκευή δυο πολυώροφων κτηρίων και υπερπολυτελών κατοικιών.

ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ.

Στην περίπτωση της μαρίνας του Παραλιμνίου, το έργο ανέλαβε η PMV Maritime Holdings Ltd και η επένδυση αναμένεται να κυμανθεί στα 110 εκατομμύρια ευρώ. Θα έχει δυναμικότητα 300 περίπου σκαφών ενώ θα περιλαμβάνονται οικιστικές και εμπορικές αναπτύξεις.

CASINO RESORT.

Από τις μεγαλύτερες ίσως επενδύσεις που έγιναν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια αποτελεί το Casino resort της κοινοπραξίας Melco – Hard Rock Resorts Cyprus. Το καζίνο θα είναι το πρώτο πολυθεματικό καζίνο στην Ευρώπη και η επένδυση αναμένεται να αγγίξει τα 500 εκατομμύρια ευρώ, ενώ θα δημιουργήσει πέραν των 6000 θέσεων εργασίας. Επίσης αναμένεται η λειτουργία του καζίνου να έχει άμεσα οφέλη καθώς πέραν των 300.000 επιπλέον τουριστών ανά χρόνο θα επισκέπτονται την Κύπρο, επενεργώντας θετικά στην κυπριακή οικονομία με επιπλέον 800 εκατ. ευρώ έσοδα μέχρι το 2022 ή αύξηση 4% του ΑΕΠ.  Η κυβέρνηση θα έχει τα πρώτα τέσσερα χρόνια έσοδα ύψους €2,5 εκατ. από το ετήσιο τέλος άδειας καζίνο, ενώ τη δεύτερη τετραετία το τέλος θα αυξηθεί στα €5 εκατ. Ο φόρος του καζίνο θα ανέρχεται σε 15% του ακαθάριστου εισοδήματος από παίγνια και θα καταβάλλεται μηνιαίως.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ.

Και στον ξενοδοχειακό τομέα όπως περιγράψαμε σε εκτενές μας ρεπορτάζ την προηγούμενη Κυριακή έγιναν σημαντικές εξαγορές όπως ήταν η πώληση του ξενοδοχείου Amathus έναντι 71 εκατ. ευρώ αλλά και του Le Meridien. Τέλος η διεθνής αλυσίδα ξενοδοχείων Radisson Blu Hotels αναμένεται να επενδύσει στην πόλη της Λάρνακας με την δημιουργία του πρώτου Radisson Blu Hotel στην Κύπρο, μια επένδυση της τάξεως των 35 εκατομμυρίων ευρώ.

VTT VASILIKO.

Η λειτουργία του τερματικού πετρελαίων στο Βασιλικό από την εταιρεία VTT Vasiliko Ltd τοποθέτησε για τα καλά την Κύπρο στον ενεργειακό χάρτη. Το έργο αξίας 300 εκατομμυρίων ευρώ έχει πετύχει τη δημιουργία εκατοντάδων θέσεων εργασίας, ενώ τεράστιες προοπτικές διανοίγονται αν αναλογιστεί κανείς τις φιλοδοξίες της Κύπρου όπως καταστεί σημαντικός ενεργειακός παίκτης της Ευρώπης. Να σημειώσουμε πως η VTT Vasiliko Ltd ιδρύθηκε το 2010 και είναι θυγατρική της VTTI B.V, η οποία ιδρύθηκε το 2006 με κύριο μέτοχο την Vitol, που αποτελεί την μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία εμπορίου ενεργειακών προϊόντων παγκοσμίως.

REMEDICA.

Σημαντική από κάθε άποψη κρίνεται η εξαγορά της φαρμακοβιομηχανίας Remedica από την Ascendis Health με το deal  να κλείνει στα €260 εκατ. H Ascendis Health Ltd ιδρύθηκε το 2008 με έδρα τη νότιο Αφρική και δραστηριοποιείται στον τομέα της φαρμακοβιομηχανίας και του ιατρικού εξοπλισμού.

MALL OF CYPRUS.

Ακόμα μια εταιρεία νοτιο-αφρικάνικων συμφερόντων, η Atterburry προχώρησε στην εξαγορά του Mall of Cyprus καθώς και του Mall της Έγκωμης από τον Όμιλο Σιακόλα, ο οποίος προχώρησε στην συγκεκριμένη πώληση για να μειώσει τα χρέη του με παράλληλη αύξηση της ρευστότητας των εταιρειών του.

ΤΡΑΠΕΖΕΣ.

Ο τραπεζικός μας τομέας, ο οποίος πλήγηκε τεράστια από την κρίση του 2013, σιγά σιγά ορθοποδεί. Αυτό καταδεικνύουν και οι πρόσφατες ξένες επενδύσεις τόσο στην Τράπεζα Κύπρου όσο και στην Ελληνική Τράπεζα. Η Τράπεζα Κύπρου προχώρησε τα προηγούμενα έτη στην αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά ένα δις ευρώ. Στην έκδοση συμμετείχαν μεταξύ άλλων η WL Ross & Co LLC, η οποία προσέλκυσε διάφορους επενδυτές, καθώς και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης («EBRD»). Στην περίπτωση της Ελληνικής οι επενδύσεις 100 εκατομμυρίων ευρώ προήλθαν από την Wargaming, εταιρεία κυρίως ρωσικών συμφερόντων, αλλά και την αμερικανική Third Point. Παράλληλα η EBRD επένδυσε στην Ελληνική Τράπεζα σημαντικά ποσά καταλαμβάνοντας 5,4% του μετοχικού κεφαλαίου. Τα τελευταία έτη και η σουηδικών συμφερόντων τράπεζα Ancoria δραστηριοποιήθηκε ενεργά στην Κύπρο με στόχο την ποιοτική αύξηση του τραπεζικού ανταγωνισμού προς όφελος πάντα των πολιτών.

CABLENET.

Η εταιρεία GO συμφερόντων Μάλτας απόκτησε το πλειοψηφικό πακέτο της Cablenet μέσω της μετατροπής δανείου 12 εκ. ευρώ, που είχε παραχωρήσει η GO προς την Cablenet ανεβάζοντας έτσι το ποσοστό συμμετοχής της από 25% στο 45%. Επιπρόσθετα η GO προχώρησε με την απόκτηση περαιτέρω 6% του εκδοθέντος κεφαλαίου της Cablenet, με τελικό ποσοστό συμμετοχής στο 51%.

ΛΙΜΑΝΙ ΛΕΜΕΣΟΥ.

Οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν το μεγάλο στοίχημα της κυπριακής κυβέρνησης, αφού τα έσοδα για το κράτος θα είναι τεράστια. Στην περίπτωση του λιμανιού της Λεμεσού, τα αναμενόμενα έσοδα από την αποκρατικοποίησή του τα επόμενα 25 χρόνια θα φτάσουν τα δυο δις ευρώ. Να θυμίσουμε πως οι τρεις διαχειριστές του λιμανιού της Λεμεσού είναι: (α) Η κοινοπραξία EUROGATE International Gmb, Interorient Navigation Company Ltd και East Med Holdings S.A. που ανέλαβε τον τερματικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων (β) Η κοινοπραξία DP World Limited και G.A.P. Vassilopoulos που ανέλαβε τις θαλάσσιες υπηρεσίες, ενώ συμμετέχει μαζί τους η P&O Maritime, θυγατρική εταιρεία της DP World Limited.

ΓΙΑ ΕΤΗ 2016 ΚΑΙ 2017.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις συνέχισαν με αμείωτους ρυθμούς και την περίοδο 2016 και 2017 καταγράφοντας θεαματική άνοδο, ιδιαίτερα στους τομείς της ναυτιλίας, των ακινήτων των εγγραφών / μεταφοράς έδρας εταιρειών κλπ.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ.

Αρχή έγινε με την εξαγορά της Τράπεζας Πειραιώς Κύπρου από τον Λιβανέζο επενδυτή Maurice Sehnaoui, μια επένδυση 40 εκατ., ευρώ από την Lebanese Holding M. Sehnaoui SAL “HMS”. Να σημειωθεί πως η τράπεζα μετονομάστηκε σε Astro Bank. Παράλληλα, με το καλημέρα και του 2018 (η συμφωνία έκλεισε στο 2017) έγινε πώληση κόκκινων δανείων ονομαστικής αξίας 145 εκατ., ευρώ από την Ελληνική Τράπεζα στην επενδυτική εταιρεία B2Kapital Cyprus Ltd θυγατρική της νορβηγικής εταιρείας B2Holding ASA.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ.

Στη ναυτιλία τα τελευταία τέσσερα χρόνια υπήρξε αύξηση 60% στις εγγραφές εταιρειών με παράλληλη αύξηση 25% στα έσοδα. Πέραν της εμπορικοποίησης του λιμανιού, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, υπήρξε και συγχώνευση της Columbia Shipmanagement (CSM) και της Marlow Navigation με τη δημιουργία της Columbia Marlow, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες πλοιοδιαχείρισης παγκοσμίως (διαχείριση πέραν των 1500 πλοίων και απασχόλησης 700 περίπου ατόμων στην Κύπρο). Παράλληλα, έγινε η εξαγορά της Songa Offshore SE με έδρα την Λεμεσό από την κορυφαία εταιρεία γεωτρήσεων Transocean, μια συμφωνία αξίας 3,4 δις ευρώ.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ.

Θεαματική άνοδος σημειώθηκε και στα επενδυτικά ταμεία της τάξεως του 18% από το 2014 με πέραν της εγγραφής 100 ταμείων και πέραν των 15 διαχειριστικών ταμείων τα τελευταία δυο χρόνια. Το 2016 σημειώθηκε αύξηση της τάξεως του 83% των καθαρών περιουσιακών στοιχείων των ταμείων συλλογικών επενδύσεων και το 2ο τρίμηνο του 2017 σημειώθηκε η 2η και 3η μεγαλύτερη αύξηση καθαρών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη για AIF’s (Alternative Investment Funds) και UCIT’s (Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities) αντιστοίχως.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ.

Στην πτυχή της ενέργειας έπεσαν οι υπογραφές για τον γ’ γύρο αδειοδοτήσεων με συμβόλαια σε Total, Eni, Exxon Mobil και Qatar Petroleum με έσοδα ύψους 103,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, έγινε εξαγορά 31 πρατηρίων της Lukoil Κύπρου από την ελληνική εταιρεία Motor oil Hellas με σταδιακή μετονομασία πρατηρίων σε Shell έναντι ποσού 10 εκατ., ευρώ.

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΜΕΣΟΥ.

Σε ένα εντυπωσιακό κτήριο με τις τελευταίες τεχνολογικές εγκαταστάσεις λειτούργησε πριν λίγους μήνες το γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο της Λεμεσού, του οποίου θεμελιωτής του έργου είναι ο γνωστός ακτινολόγος Δρ. Νικόλαος Ζάμπογλου. Η επένδυση ανήλθε στα 40 εκατ. ευρώ και το έργο πέραν της ανθρωπιστικής του φύσης ευελπιστεί ότι θα προσελκύσει σημαντικό αριθμό ασθενών από γειτονικές χώρες, ενισχύοντας παράλληλα την οικονομία του τόπου.

ΤΟΜΕΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ.

Πέραν των ανακαινίσεων / εξαγορών και ανεγέρσεων νέων ξενοδοχειακών μονάδων, ο τομέας των ακινήτων σημείωσε επίσης σημαντική άνοδο καθώς το 2016 σημείωσε 43% αύξηση συγκριτικά με το προηγούμενο έτος ή 7063 πωλήσεις. Παράλληλα και το 2017 αναμένεται να τελειώσει με επίσης σημαντική άνοδο αφού τους πρώτους 6 μήνες του 2017 παρουσιάστηκε άνοδος 20% (3610 πωλήσεις το 2017 συγκριτικά με 3012 το 2016).

ΕΞΑΓΟΡΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ.

Σημαντική από κάθε άποψη αποτελεί και η πρόσφατη εξαγορά των δραστηριοτήτων της Laureate Education στην Κύπρο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, από την Galileo Global Education για το συνολικό ποσό των 225 εκατ., ευρώ. Η εξέλιξη αυτή θα προσδώσει νέα δυναμική στην εκπαίδευση και θα ενισχύει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών για τους νέους μας.