Με τον ερχομό του 2026, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) αναμένεται να αποτελέσει κάτι περισσότερο από υποδομή, καθώς θα επιταχύνει τις οικονομίες αλλά και θα αποτελέσει πηγή νέων ανισοτήτων, ενεργειακών πιέσεων και στρατηγικών ρίσκων.

Μιλώντας στο AlphaNews.Live, ο Δρ. Σάββας Α. Χατζηχριστοφής, Αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας και Καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης στο Neapolis University Pafos, έδωσε τη δική του αποτίμηση για το τι άλλαξε εντός του 2025, τα ζητήματα που κυριάρχησαν και τι μπορεί να φέρει το 2026.

Με έμφαση όχι μόνο στα νούμερα, αλλά και στο ανθρώπινο αποτύπωμα της ΤΝ, σκιαγραφεί μια ψύχραιμη, απαιτητική και βαθιά πολιτική ανάγνωση της τεχνητής νοημοσύνης ως τεχνολογίας, προϊόντος και εθνικής πρόκλησης.

Ο μεγαλύτερος επιταχυντής

Κλείνοντας το 2025, ποιος ήταν ο καθοριστικός παράγοντας στον χώρο της ΤΝ;

Για μένα, το 2025 ήταν η χρονιά που η τεχνητή νοημοσύνη σταμάτησε να είναι «πείραμα» και έγινε υποδομή. Δεν μιλάμε πια για ένα εργαλείο, αλλά για ένα νέο στρώμα πάνω στο οποίο χτίζονται προϊόντα, υπηρεσίες και ολόκληρα επιχειρηματικά μοντέλα.

Σε επίπεδο επενδύσεων, τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά. Τα πιο πρόσφατα πλήρη διεθνή δεδομένα αφορούν το 2024, γι’ αυτό και αναφέρομαι σε αυτά, καθώς οι τελικές μετρήσεις για το 2025 δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με αυτά, η ιδιωτική επένδυση σε ΤΝ στις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασε τα 109,1 δισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν δωδεκαπλάσια από την αντίστοιχη επένδυση στην Κίνα, που εκτιμάται στα 9,3 δισεκατομμύρια. Την ίδια χρονιά, η γενετική ΤΝ προσέλκυσε περίπου 33,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε ιδιωτικές επενδύσεις παγκοσμίως, με αύξηση κοντά στο 19 τοις εκατό σε σχέση με το 2023, και αντιστοιχεί περίπου στο ένα πέμπτο της συνολικής ιδιωτικής επένδυσης στην ΤΝ. Οι αναλυτές συγκλίνουν στο ότι η αγορά της γενετικής ΤΝ ήδη κινείται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια έσοδα, με προβλεπόμενους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 30 έως 40 τοις εκατό τον χρόνο για τα επόμενα χρόνια, ανάλογα με τη μεθοδολογία κάθε μελέτης.

Στο επίπεδο εργαλείων, το 2025 είδαμε την ΤΝ να κουμπώνει σχεδόν σε κάθε πτυχή της δουλειάς γραφείου και της παραγωγής περιεχομένου. Από τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT, μέχρι το Microsoft 365 Copilot μέσα στο περιβάλλον εργασίας, το Google Gemini σε αναζήτηση και παραγωγικότητα, το GitHub Copilot για προγραμματιστές, αλλά και πιο εξειδικευμένα εργαλεία όπως το Runway και το Synthesia για βίντεο, το Notion AI και το GrammarlyGO για κείμενο, και enterprise πλατφόρμες που λειτουργούν ως «στρώμα ΤΝ» πάνω σε εταιρικά δεδομένα. Δεν είναι πια τυχαίο ότι όλο και περισσότερες εταιρείες μιλούν για «AI first» και για «agentic AI» ως το επόμενο βήμα, με συστήματα που δεν απαντούν απλώς σε ερωτήσεις αλλά αναλαμβάνουν ολόκληρες ροές εργασίας από άκρη σε άκρη.

Ο καθοριστικός παράγοντας, όμως, ήταν κάτι πιο βαθύ: η σταδιακή συνειδητοποίηση ότι η ΤΝ είναι ταυτόχρονα τεχνολογία και προϊόν. Ως τεχνολογία θα συνεχίσει να εξελίσσεται, ανεξάρτητα από το αν κάποιες σημερινές εταιρείες αποτύχουν. Ως προϊόν όμως, ως συγκεκριμένα επιχειρηματικά μοντέλα, δεν είναι προεξοφλημένο ότι όλοι θα επιβιώσουν. Βλέπουμε ήδη μια έντονη συγκέντρωση επενδύσεων και ισχύος σε λίγους παρόχους υποδομών, cloud και μεγάλων μοντέλων, ενώ πολλά μικρότερα σχήματα θα δοκιμαστούν σκληρά τα επόμενα χρόνια.

Αν το συνοψίσω σε μια φράση, το 2025 η τεχνητή νοημοσύνη έγινε ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος επιταχυντής και ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες αβεβαιότητας στις παγκόσμιες αγορές.

Ποια τρία ζητήματα κυριάρχησαν στη δημόσια συζήτηση για την ΤΝ το 2025;

Πρώτον, η παραγωγικότητα και η πραγματική αξία. Μελέτες εκτιμούν ότι η γενετική ΤΝ μπορεί να προσθέσει από 2,6 έως 4,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην παγκόσμια οικονομία σε βάθος χρόνου, κυρίως μέσω corporate use cases. Το 2025, ένα μεγάλο μέρος των enterprise projects εστιάζει σε customer service, marketing, software development και αναλύσεις, με την επίλυση προβλημάτων πελατών να είναι η πιο συχνή χρήση σε εταιρικά έργα γενετικής ΤΝ. Παρ’ όλα αυτά, πολλές εταιρείες δηλώνουν χρήση ΤΝ, αλλά λίγες έχουν καταφέρει να κλιμακώσουν λύσεις με σαφές οικονομικό αποτέλεσμα.

Δεύτερον, η ανισότητα στην πρόσβαση και η πιθανότητα φούσκας. Η έκρηξη επενδύσεων και κεφαλαιοποιήσεων δημιούργησε σοβαρές ανησυχίες για «φούσκα ΤΝ». Κεντρικές τράπεζες και θεσμοί προειδοποιούν ότι οι αποτιμήσεις εταιρειών ΤΝ μπορεί να είναι υπερβολικές σε σχέση με την πραγματικά υλοποιημένη αξία, κάνοντας άμεσες αναλογίες με τη φούσκα του dot-com. Ταυτόχρονα, βλέπουμε τεράστια συγκέντρωση ισχύος σε λίγους παρόχους cloud, chips και foundation models, ενώ η Ευρώπη και πολλές μικρότερες οικονομίες παλεύουν να προλάβουν το τρένο. Αυτό ενισχύει τον κίνδυνο μιας διπλής ανισότητας, τόσο γεωγραφικής όσο και ανάμεσα σε μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Τρίτον, η ευθύνη, η κατανάλωση πόρων και η ρύθμιση. Το 2025 η συζήτηση για την ΤΝ έφυγε από το «τι μπορεί να κάνει» και πήγε στο «με τι κόστος». Οι αναφορές για την κατανάλωση ενέργειας των data centers είναι χαρακτηριστικές: εκτιμάται ότι το 2024 τα data centers κατανάλωσαν περίπου 415 TWh, δηλαδή γύρω στο 1,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού, με προβολές να μιλούν για διπλασιασμό μέχρι το 2030, κυρίως λόγω ΤΝ. Υπάρχουν προβλέψεις ότι μέχρι το 2026 η κατανάλωση ρεύματος από data centers, ΤΝ και crypto μπορεί να έχει διπλασιαστεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.

Αυτό δημιουργεί έναν νέο άξονα δημόσιας συζήτησης: δεν είναι μόνο τι κάνει η ΤΝ για την οικονομία, αλλά και τι κάνει στην ενέργεια, στο περιβάλλον και στην πίεση στα δίκτυα. Ήδη βλέπουμε περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικές κοινωνίες να αντιδρούν σε νέα data centers.

Στο φόντο όλων αυτών, ρυθμιστικά πλαίσια όπως το AI Act στην Ευρώπη, αλλά και εθνικές στρατηγικές, προσπαθούν να βάλουν κανόνες σε μια αγορά που κινείται γρηγορότερα από τους θεσμούς.

Τι περιμένετε να αλλάξει το 2026 και τι φοβάμαι ότι θα μείνει στάσιμο;

Πιστεύω ότι το 2026 θα είναι χρονιά διαφοροποίησης. Από τη μια, περιμένω να δούμε πιο ώριμες, κάθετες λύσεις ΤΝ, συστήματα σχεδιασμένα για συγκεκριμένους κλάδους όπως η υγεία, τα χρηματοοικονομικά, ο τουρισμός και τα logistics, και όχι απλώς γενικά chatbots. Η τάση προς agentic AI, δηλαδή συστήματα που αναλαμβάνουν αυτόνομα αλληλουχίες ενεργειών, θα ενισχυθεί σε εταιρικά περιβάλλοντα, ειδικά σε back office και «βαριές» διαδικασίες.

Από την άλλη, είμαι πεπεισμένος ότι θα ενταθούν οι συζητήσεις για μια πιθανή «φούσκα ΤΝ», ειδικά αν κάποιες προβολές εσόδων δεν επιβεβαιωθούν. Ήδη κορυφαίοι οικονομολόγοι, κεντρικές τράπεζες και διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι η έκρηξη επενδύσεων και η αυξανόμενη χρήση χρέους για την ανάπτυξη data centers και υποδομών ΤΝ θυμίζει σε αρκετά σημεία τις υπερεπενδύσεις της εποχής του dot-com, σε ένα περιβάλλον όπου τα συνολικά επίπεδα χρέους είναι ήδη ιστορικά υψηλά και πιο διασπαρμένα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αν υπάρξει απότομη διόρθωση, υπάρχει κίνδυνος να επηρεαστεί όχι μόνο η πορεία συγκεκριμένων μετοχών, αλλά και η πραγματική οικονομία σε χώρες που έχουν «ποντάρει» μαζικά στην ΤΝ.

Θέλω να είμαι σαφής: ως τεχνολογία, η ΤΝ δεν θα «σκάσει». Θα συνεχίσει να εξελίσσεται, όπως συνέχισε το διαδίκτυο μετά το 2000. Ως προϊόν όμως, ως hype σε συγκεκριμένες αποτιμήσεις και επιχειρηματικά σχέδια, είναι πιθανό να δούμε το 2026 μια κρίση εμπιστοσύνης. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι πραγματικά δυνατοί θα είναι οι οργανισμοί που χρησιμοποίησαν την ΤΝ για να χτίσουν θεμελιώδη πλεονεκτήματα, όχι απλώς για να φτιάξουν ωραία demos.

Πιστεύω επίσης ότι το 2026 θα αυξηθούν σημαντικά οι φωνές που θα θέσουν στο κέντρο την κατανάλωση πόρων. Τα στοιχεία για την κατανάλωση ενέργειας σε data centers, την πίεση στα δίκτυα και τη χρήση νερού ήδη ανησυχούν ρυθμιστές, ενεργειακούς οργανισμούς και κοινωνία, και θα δούμε πιο δυνατά αιτήματα για διαφάνεια, reporting και σύνδεση της ανάπτυξης της ΤΝ με συγκεκριμένους στόχους βιωσιμότητας.

Τέλος, στην Κύπρο, προσωπικά περίμενα το 2025 να έχουμε κάνει πιο γενναία βήματα στην εκπαίδευση και στη συστηματική επιμόρφωση εκπαιδευτικών και δημοσίων λειτουργών γύρω από την ΤΝ. Νιώθω ότι χάθηκε μια σημαντική ευκαιρία να κινηθούμε πιο γρήγορα και πιο ολιστικά. Από την άλλη, αναμένω με πραγματική αγωνία το αποτέλεσμα της διαβούλευσης για την Εθνική Στρατηγική για την ΤΝ. Τη θεωρώ από τις πιο ώριμες και ισορροπημένες στρατηγικές στην Ευρώπη και πιστεύω ότι, αν εφαρμοστεί με συνέπεια, μπορεί να φέρει άλματα σε τομείς όπως ο τουρισμός, τα χρηματοοικονομικά, η υγεία και η εκπαίδευση.

Παραγωγικότητα κι ανθρωπιά

Αν μπορούσατε να αλλάξετε ένα πράγμα το 2026, ποιο θα ήταν;

Αν έπρεπε να διαλέξω ένα πράγμα, θα άλλαζα τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις ορίζουν την «επιτυχία» στα έργα ΤΝ.

Σήμερα, σχεδόν όλα τα business cases είναι δομημένα γύρω από κλασικά KPIs: μείωση κόστους, αύξηση παραγωγικότητας, βελτίωση χρόνου απόκρισης, αύξηση εσόδων. Αυτά είναι σημαντικά και πρέπει να μετριούνται. Αλλά για μένα δεν αρκούν. Θα ήθελα το 2026 κάθε σοβαρή επένδυση στην ΤΝ να συνοδεύεται από μια δεύτερη, εξίσου σημαντική δέσμη δεικτών:

• Πώς αλλάζει η εμπειρία των εργαζομένων;
• Μειώνεται η εξουθένωση, το άγχος, η αίσθηση «διεκπεραίωσης χωρίς νόημα»;
• Απελευθερώνεται χρόνος για δημιουργικότητα, συνεργασία, επαφή με τον πελάτη;
• Αυξάνεται η ικανοποίηση από τη δουλειά, όχι μόνο ο όγκος της δουλειάς;

Η επένδυση στην ΤΝ πρέπει να συνδέεται με την αύξηση της ικανοποίησης των εργαζομένων και με πιο ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, όχι μόνο με το πόσα email στέλνουμε την ώρα ή πόσες κλήσεις κλείνουμε. Η ΤΝ οφείλει να αφαιρεί διεκπεραίωση, αυτό που κουράζει και «καίει» τον άνθρωπο, και να αφήνει περισσότερο χώρο για εκείνα που κανένα μοντέλο δεν μπορεί να αντιγράψει: κρίση, ενσυναίσθηση, δημιουργικότητα, ευθύνη.

Θα ήθελα να βλέπω δίπλα στα KPIs παραγωγικότητας και KPIs ανθρωπιάς. Και αυτό να μην είναι ευχή, αλλά ρητή δέσμευση στις στρατηγικές ΤΝ των οργανισμών.

Σε επίπεδο χώρας, αν μπορούσα να αλλάξω ένα πράγμα, θα ήταν να αντιμετωπίσουμε επιτέλους την ΤΝ ως οριζόντια εθνική προτεραιότητα με συνέχεια και όχι ως αποσπασματικές δράσεις. Η Κύπρος μπορεί, αν συνδέσει την Εθνική Στρατηγική για την ΤΝ με συγκεκριμένα σχέδια δράσης σε τουρισμό, χρηματοοικονομικά, υγεία και εκπαίδευση, να γίνει εργαστήριο εφαρμογών ΤΝ σε ανθρώπινη κλίμακα. Για αυτό, όμως, χρειάζονται λιγότερα «έργα βιτρίνας» και περισσότερη συνέπεια στην υλοποίηση.

Για ξεκάθαρο επιχειρηματικό αποτέλεσμα

Ποιο είναι το μήνυμά σας για όσους δραστηριοποιούνται στον χώρο της ΤΝ και των επιχειρήσεων για το 2026;

Το 2026, το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν θα κάνουμε ΤΝ, αλλά τι είδους σχέση θα έχουμε μαζί της.

Στους ηγέτες επιχειρήσεων θα έλεγα:

• Δείτε την ΤΝ ταυτόχρονα ως τεχνολογία και ως προϊόν. Ως τεχνολογία, επενδύστε σε υποδομές, δεδομένα, αρχιτεκτονικές που σας δίνουν ευελιξία. Μην κλειδώνεστε σε ένα μόνο πάροχο ή ένα κλειστό οικοσύστημα.
• Ως προϊόν, σχεδιάστε με σενάριο ότι ένα κομμάτι της σημερινής «φούσκας» μπορεί να διορθωθεί. Χτίστε έργα που στέκονται και χωρίς υπεραισιόδοξες αποτιμήσεις.
• Συνδέστε κάθε έργο ΤΝ με ξεκάθαρα επιχειρηματικά αποτελέσματα, αλλά και με ρητές δεσμεύσεις για τους ανθρώπους σας. Μην βλέπετε την ΤΝ μόνο ως εργαλείο περικοπής κόστους, αλλά ως ευκαιρία να κάνετε τη δουλειά των ανθρώπων πιο ουσιαστική.

Στους εργαζόμενους θα έλεγα:

• Μην φοβάστε να ζητήσετε να συμμετέχετε στον σχεδιασμό. Πείτε καθαρά ποια κομμάτια της δουλειάς σας θα θέλατε να αναλάβει η ΤΝ και ποια θέλετε να παραμείνουν δικά σας.
• Επενδύστε στις δεξιότητες που η ΤΝ δεν αντικαθιστά εύκολα: κριτική σκέψη, επικοινωνία, συντονισμός, κατανόηση συστημάτων, ικανότητα να δουλεύετε με εργαλεία ΤΝ χωρίς να χάνετε την κρίση σας.

Και κάτι τελευταίο που πιστεύω βαθιά: Η ΤΝ θα συνεχίσει να ανεβαίνει και πιθανότατα θα περάσει φάσεις υπερεπενδύσεων και διορθώσεων. Αν υπάρξει φούσκα που θα σκάσει, θα πονέσουν κάποιοι ισολογισμοί και κάποιες αγορές. Αυτό που έχει σημασία είναι να μη χαθεί η ουσία: να χρησιμοποιήσουμε την ΤΝ για να χτίσουμε πιο ανθεκτικές επιχειρήσεις, πιο δίκαιες υπηρεσίες και πιο ανθρώπινους χώρους εργασίας. Αν κρατήσουμε αυτή την πυξίδα, ό,τι και αν γίνει στα χρηματιστήρια, η επένδυση στην ΤΝ θα αξίζει.