Στον «πάγο» ο τομέας της ενέργειας. Πότε θα έρθει το φυσικό αέριο; Πότε θα μειωθεί η τιμή του ρεύματος; Θα γίνει ο GSI, ποιος θα πληρώσει τις κρατικές υποδομές αποθήκευσης ενέργειας και τα έργα της ΑΗΚ στη Δεκέλεια; 

Η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την κοινωνία και την οικονομία παγκοσμίως. Στην Κύπρο όπου η ενεργειακή ακρίβεια «σκοτώνει» επιχειρήσεις και νοικοκυριά, στον τομέα της ενέργειας συνεχίζουμε να βρισκόμαστε ενώπιον τραγικών αδιεξόδων.

Οι υποδομές στο Βασιλικό για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου έχουν σταματήσει, οι συμβατικές μονάδες παραγωγής της ΑΗΚ είναι απηρχαιωμένες και καθημερινά παρουσιάζουν βλάβες, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας επίσης, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, η ανταγωνιστική αγορά αμφισβητείται από τον ίδιο τον Υπουργό Ενέργειας προτού ακόμη λειτουργήσει, ενώ η ανταγωνιστική αγορά στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας έχει εξουδετερωθεί αφού τις επενδύσεις θα τις κάνει το κράτος και μάλιστα με ευρωπαϊκές επιδοτήσεις.     

Η εκπομπή «Άλφα Ενημέρωση» προχώρησε σε μία χαρτογράφηση της κατάστασης σε όλους τους επιμέρους τομείς της ενέργειας. Η εγκληματική ολιγωρία, τα λάθη και οι τσαπατσουλιές που πληρώνει αβέρτα ο Κύπριος πολίτης.

Στη μέγγενη νοικοκυριά, επιχειρήσεις, οικονομία 

Η τιμή του ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ. Κάθε νοικοκυριό πληρώνει 5 σεντ περισσότερα την κιλοβατώρα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρώπης, 33 σεντς/kWh ο Κύπριος έναντι 28 σεντ/kWh ο Ευρωπαίος.  Αυτό καθιστά τη χώρα μας την 7η ακριβότερη στην ΕΕ. Στη βάση του δείκτη αγοραστικής δύναμης η κατάσταση είναι ακόμη πιο ζοφερή. Η Κύπρος είναι η δεύτερη ακριβότερη με 36,1 σεντ μετά τη Τσεχία. 5,5 σεντ σεντ ανά kWh, ποσοστό 26%, είναι το περιβαλλοντικό κόστος, από την καύση μαζούτ.

Αν είχαμε φυσικό αέριο, η τιμή του ρεύματος θα έπεφτε θα κυμαινόταν στα 23 – 24,5 σεντ λόγω φθηνότερου καυσίμου και μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Με το λογαριασμό του ρεύματος για το μέσο νοικοκυριό να πέφτει κατά €400-480 ετησίως με βάση τις σημερινές τιμές. Από τα €1.600 το μάξιμουμ που θα πλήρωνε ετησίως €1.200.

Στον αέρα και η επάρκεια ρεύματος

Η 20ετής καθυστέρηση στην έλευση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, η αδυναμία για εκσυγχρονισμό των μονάδων της ΑΗΚ και του δικτύου ώστε να μπορούν να ενσωματωθούν οι ΑΠΕ, και να παρέχονται αποδοτικότερες, πιο ποιοτικές και αξιόπιστες υπηρεσίες, μας έχουν φέρει ενώπιον του κινδύνου black out. Με τεράστιες οικονομικές συνέπειες για την οικονομία στην περίπτωση που αυτός ο εφιάλτης γίνει πραγματικότητα.

Η παταγώδης αποτυχία για έλευση φυσικού αερίου

Οι σχεδιασμοί για την έλευση φυσικού αερίου ξεκίνησαν το έτος 2000. Πρώτο ορόσημο για εισαγωγή του ήταν το 2007. Ερασιτεχνισμοί και πολιτικά τερτίπια οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα.

Πριν από ένα ακριβώς χρόνο ο νυν Υπουργός Ενέργειας έλυσε το συμβόλαιο με την κινέζικη κατασκευαστική εταιρεία του τερματικού αποϋγροποίησης φυσικού αερίου, πιστεύοντας ότι θα είναι πιο εύκολο και πιο φθηνό να το κατασκευάσουμε μόνοι μας.

Η ΕΤΥΦΑ δεν έχει βγει ακόμη σε προσφορές για την ολοκλήρωση της κατασκευής των χερσαίων και υποθαλάσσιων υποδομών, ενώ ο λογαριασμός για το τερματικό ανεβαίνει… Δεν υπάρχουν νέα χρονοδιαγράμματα για ολοκλήρωση του έργου.

Κυβέρνηση – ΑΗΚ: Πάνε να φορτώσουν €150 εκατ. στον πολίτη

Για χάρη της επάρκειας – για να μην οδηγηθούμε στο black out – με τις πλάτες του Προέδρου Χριστοδουλίδη, η ΑΗΚ προχωρεί με δύο νέες μονάδες στη Δεκέλεια 80ΜW, κόστους €150 εκατ., χωρίς διαφανή και διαγωνιστική διαδικασία. Οι μονάδες θα είναι υβριδικές, θα καίνε δηλαδή πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Εν ολίγοις την εγκληματική ολιγωρία για τον μη εκσυγχρονισμό της ΑΗΚ θα την πληρώσουν οι πολίτες.

Ηλεκτρική διασύνδεση: Επένδυση σε μία ουτοπία

Ένα ιδιωτικό έργο, περίπλοκο τεχνικά και τεράστιου κόστους, το οποίο κόστος ανεβαίνει μέρα με τη μέρα, μια ιδέα που ξεκίνησε το 2012, και που η προηγούμενη Κυβέρνηση συμπεριέλαβε στους σχεδιασμούς της με σύνθημα την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, αποδεικνύεται ουτοπία.

Εκτός από την ευρωπαϊκή ένωση που έδωσε χορηγία στο έργο ύψους €650 εκατ. μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν άλλοι επενδυτές/δανειοδότες. Πλην της Κυπριακή Δημοκρατία που έχει δεσμευτεί να πληρώσει €125 εκατ. κατά την περίοδο της κατασκευής με τον φορέα υλοποίησης ΑΔΜΗΕ να αξιώνει την πληρωμή των πρώτων €25 εκατ. εδώ και τώρα. Στον αέρα είναι επίσης η συμμετοχή της ΚΔ στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου με €100 εκατ. Η Κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει πειστεί ακόμη ότι το έργο δεν έχει παγώσει προ πολλού κι ως εκ τούτου ακόμη διαπραγματεύεται την εκταμίευση των πρώτων €25 εκατ.

Μονοπώλιο και η αποθήκευση ενέργειας

Σε όλη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί ανταγωνιστική δραστηριότητα. Ευρωπαϊκή οδηγία απαγορεύεται ρητά στους Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν στην ιδιοκτησία τους, να αναπτύσσουν, να διαχειρίζονται και να λειτουργούν εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Ο περιορισμός κρίνεται αναγκαίος για να αποτρέψει τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, να διαφυλάξει τη δίκαιη πρόσβαση και να διασφαλίσει τον διαχωρισμό μεταξύ ρύθμισης και επιχείρησης.

Στην Κύπρο, όπου η ανταγωνιστική αγορά ενέργειας θα λειτουργήσει κουτσουρεμένη με 20 χρόνια καθυστέρησης, τον προσεχή Οκτώβριο, η Κυβέρνηση αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ακόμη μονοπώλιο.  Αντί να αφεθεί τουλάχιστον η ανταγωνιστική αγορά σε αυτή τη νέα επενδυτική δραστηριότητα να έχει ενεργό και ισότιμο ρόλο, της σηκώσουν το χαλί κάτω από τα πόδια.

Συγκεκριμένα, με επίκληση της ανυπαρξίας πραγματικού επενδυτικού ενδιαφέροντος, ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ζήτησε και έλαβε παρέκκλιση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ώστε ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς να προχωρήσει με αυτό που απαγορεύει ρητώς η Ευρώπη: Να έχει δικό του σύστημα κεντρικής αποθήκευσης ενσωματωμένο στο δίκτυο.

Αξιοσημείωτο είναι πάντως το επενδυτικό ενδιαφέρον που υπάρχει από το 2023 για υποδομές αποθήκευσης, με 33 εταιρείες να έχουν αδειοδοτηθεί από τη ΡΑΕΚ.

Η ΡΑΕΚ εξέδωσε πριν από ένα μήνα απόφαση με την οποία εγκρίνεται η εγκατάσταση και λειτουργία από τον ΔΣΜΚ τριών έργων αποθήκευσης ενέργειας συνολικής ισχύος 120 MW και χωρητικότητας 400 MWh. Τα έργα θα τοποθετηθούν σε τρεις υποσταθμούς της ΑΗΚ και πρέπει να είναι έτοιμα τον Ιούνιο του 2026.

Η Κυβέρνηση προτίθεται να χρηματοδοτήσει με ευρωπαϊκά κονδύλια τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς για να προχωρήσει στην επένδυση. Κατακρίνοντας την απόφαση Παπαναστασίου, ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τονίζει πως ο τομέας της αποθήκευσης ενέργειας, αντί να ενταχθεί σε ένα διαφανές και ανταγωνιστικό πλαίσιο, εξελίσσεται σε προνομιακό πεδίο κρατικού παρεμβατισμού με διαδικασίες που παρακάμπτουν το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, δημιουργούν ένα νέο μονοπώλιο και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στην αγοράς.