Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας IQ Media, ο συντονιστής του έργου Καθηγητής Κωνσταντίνος Μούρλας παραχώρησε συνέντευξη στην ελληνική εφημερίδα tovima.gr, μιλώντας για τα «ρεαλιστικά» βίντεο διασήμων προσωπικοτήτων που δημιουργούνται με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους που εγκυμονούν τα λεγόμενα deepfakes για τη δημοκρατία και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Η νέα πραγματικότητα των deepfakes
Η ανησυχητική πραγματικότητα ότι τα προσωπικά μας δεδομένα μπορούν να γίνουν προσβάσιμα από τρίτους χωρίς συγκατάθεση, είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Η χρήση βίντεο που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη για παραπλανητικούς σκοπούς αυξάνεται ραγδαία.
Οι τεχνολογίες αυτές εμφανίζονται συχνά σε ακατάλληλα περιβάλλοντα, όπως πορνογραφικό υλικό με «πρωταγωνίστριες» διάσημες ηθοποιούς του Χόλιγουντ. Παράλληλα, χρησιμοποιούνται σε διαφημίσεις και τηλεπωλήσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ψευδή εμφάνιση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών σε διαφημιστικό σποτ που προωθούσε, με τη δική του φωνή, «θεραπεία» για την αρθρίτιδα και άλλες παθήσεις.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Μια παγκόσμια πρόκληση
Τα deepfakes συνιστούν μια σύγχρονη παγκόσμια πρόκληση, καθώς η τεχνολογία έχει πλέον φτάσει σε επίπεδο που μπορεί να ξεγελάσει τόσο τις ανθρώπινες αισθήσεις όσο και τους αλγόριθμους ανίχνευσης ψεύτικου περιεχομένου.
Ο Καθηγητής Μούρλας τονίζει τη δυσκολία ανίχνευσης τέτοιων βίντεο, εξηγώντας ότι «ο συγχρονισμός χειλιών και φωνής είναι από τους πρώτους τρόπους για να αντιληφθεί ένας χρήστης ότι το βίντεο που βλέπει είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Όμως, σε πολλές περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι τόσο πειστικό, που ο συγχρονισμός αυτός γίνεται εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί».
Η πολιτική προπαγάνδα
Σε επίπεδο πολιτικής προπαγάνδας, τα deepfakes αποτελούν ένα όπλο παραπληροφόρησης με ολοένα και πιο ανησυχητικές διαστάσεις. Ο Barack Obama «εμφανίστηκε» σε βίντεο να ομολογεί πως «είναι εξωγήινος», ενώ το 2022 ο Volodymyr Zelensky αποτέλεσε στόχο deepfake βίντεο, στο οποίο καλούσε τους Ουκρανούς να παραδώσουν τα όπλα. Το 2024, το ρωσικό κανάλι NTV πρόβαλε ψεύτικο βίντεο κορυφαίου Ουκρανού αξιωματούχου, επιχειρώντας να ενοχοποιήσει την Ουκρανία για τη σφαγή στο Crocus City Hall στη Μόσχα.
Όπως τονίζει ο Καθηγητής Μούρλας, «βρισκόμαστε αναμφίβολα σε μια νέα τεχνολογική επανάσταση που θυμίζει τη γέννηση του Διαδικτύου. Χρειάζεται να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στις ευκαιρίες και στους κινδύνους της τεχνολογικής προόδου, και να ενισχύσουμε τη ψηφιακή παιδεία των ηλικιωμένων που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως κύρια πηγή ενημέρωσης. Το ίδιο σημαντικό είναι και για τις νεότερες γενιές, που δείχνουν μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα».
Η συζήτηση γύρω από τα deepfakes και τις απειλές που φέρνουν για τη δημοκρατία και την κοινωνική εμπιστοσύνη είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Το IQ Media επιχειρεί να ενισχύσει τη γνώση και την ανθεκτικότητα των πολιτών απέναντι σε αυτές τις τεχνολογίες, φέρνοντας στο προσκήνιο το κρίσιμο ερώτημα: πώς μπορεί η καινοτομία να υπηρετεί, και όχι να υπονομεύει, την αλήθεια.
*Το έργο «IQ Media» υλοποιείται με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι απόψεις και οι γνώμες που διατυπώνονται εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA). Η Ευρωπαϊκή Ενωση και ο EACEA δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις εκφραζόμενες απόψεις. Η παραπάνω δημοσίευση συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. στο πλαίσιο του προγράμματος “IQ Media: a collaborative framework towards business transformation, Innovation, Quality journalism, and advanced digital skills in the Media environment covering Greece, Cyprus, France, and Portugal.” -“IQMedia” με ΑΡΙΘΜΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 101112285
