Η πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη ολοκληρώθηκε με μικρά βήματα προόδου. Η συμφωνία σε σειρά πρωτοβουλιών και η δέσμευση για δύο νέες συναντήσεις εντός του 2025 δίνουν «οξυγόνο» στο Κυπριακό.
Είναι ή όχι σημαντικές οι εξελίξεις που επιτεύχθηκαν; Πώς καθορίζουν το παιχνίδι οι «εκλογές» στα κατεχόμενα και τι ρόλο παίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Πού πραγματικά βρισκόμαστε σήμερα; Απαντήσεις δίνει μιλώντας στο AlphaNews.Live ο Αναπληρωτής καθηγητής συγκριτικής πολιτικής Γιάννος Κατσουρίδης.
Επιτεύχθηκε όντως «σημαντική πρόοδος» στο Κυπριακό; Πως διαβάζετε τα αποτελέσματα της πενταμερούς διάσκεψης στη Νέα Υόρκη;
Δεν νομίζω να μπορεί να πει κάποιος ότι επιτεύχθηκε κάποια σημαντική ή ουσιαστική πρόοδος επί της ουσίας του κυπριακού, που είναι αυτό που μας ενδιαφέρει. Ούτε και να το περίμενε βέβαια με βάση τα δεδομένα που είχαμε. Αυτό που έχει σημασία, δεδομένης της στάσης της τουρκικής πλευράς, είναι ότι διατηρήθηκε η διαδικασία εν ζωή με κάποια μικρά έστω βήματα σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και κυρίως με τη συμφωνία για νέες συναντήσεις.
Πώς αξιολογείτε τα δύο ραντεβού που κλείδωσαν εντός του χρόνου και δη την προαναγγελία για μια τρίτη πενταμερή εντός του 2025;
Ως μια προσπάθεια του ΟΗΕ αλλά και της δικής μας πλευράς για να διατηρηθεί εν ζωή η διαδικασία. Αν το αποτέλεσμα θα είναι ένα από τα ίδια, ή θα αποφέρει κάτι πιο θετικό είναι πολύ νωρίς να αποφανθούμε. Συνολικά, πρέπει να κατανοήσουμε ότι είμαστε σε πολύ δύσκολη κατάσταση με την τουρκική πλευρά να είναι προσκολλημένη στη θέση για δύο κράτη, κάτι που αφήνει πολύ μικρά περιθώρια για ουσιαστική πρόοδο, εκτός αν αλλάξουν στάση ισχυροί διεθνείς δρώντες ή αν η περιφερειακή γεωπολιτική συγκυρία δημιουργήσει ευνοϊκότερες συνθήκες επίλυσης του κυπριακού.
Οι λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα παίζουν εκ των πραγμάτων καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία, πώς ορίζει το παιχνίδι η επανεκλογή ή όχι Τατάρ;
Ο τελικός και καθοριστικός λόγος στο κυπριακό ανήκει στην Τουρκία. Οι εξελίξεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, όμως, πάντα διαδραματίζουν ρόλο και έχει σημασία ποιες δυνάμεις αποκτούν δυναμική εντός των Τουρκοκυπρίων. Στην προκειμένη περίπτωση οι εκλογές στα κατεχόμενα θα καταδείξουν αφενός την προτίμηση της Τουρκίας ως προς τον νέο ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας με επιπτώσεις και μηνύματα ως προς την πορεία του κυπριακού και αφετέρου θα αποτυπώσει το ισοζύγιο δυνάμεων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Τυχόν επανεκλογή Τατάρ θα σημαίνει πολύ αρνητικά μηνύματα και ως προς τις δύο διαστάσεις που έχω σημειώσει. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εκλογή ενός άλλου προσώπου στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας θα δημιουργήσει κατ’ ανάγκη ή αυτοδίκαια καλύτερες συνθήκες επί της ουσίας.
Πώς σχολιάζετε τον παράγοντα «Ευρώπη», λαμβάνοντας υπόψη και τα όσα ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για την συζήτηση που είχε με τον Χακάν Φιντάν;
Η ΕΕ και όχι η Ευρώπη, είναι σαφέστατα παράγοντας ο οποίος αν θέλει να συνδράμει θετικά την όλη διαδικασία μπορεί να το κάνει. Είτε ως συλλογικός φορέας, είτε ως επιμέρους συνιστώντες μονάδες (τα κράτη-μέλη δηλαδή). Μπορεί να προσφέρει κίνητρα προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και ειδικά την Τουρκία, μπορεί από την άλλη να επιφέρει και επιπτώσεις στο μέρος εκείνο που δεν συμμορφώνεται με τα συμφωνημένα και το κεκτημένο της μορφής της λύσης. Αν και η Τουρκία είναι δύσκολος εταίρος, η ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει και κανονιστικά ως προς τη μορφή και τη λειτουργικότητα της λύσης. Να ξεκαθαρίσει δηλαδή τις αρχές εκείνες οι οποίες πρέπει να τηρούνται σε περίπτωση λύσης. Θεωρώ πως η ΕΕ θα είναι ουσιαστικά παρούσα όταν θα δημιουργηθούν συνθήκες ουσιαστικών διαπραγματεύσεων διότι η επίλυση του κυπριακού θα επηρεάσει και τη δική της λειτουργία και προοπτική.
Σχολιάστηκε ιδιαίτερα η παρουσία Κόμπου στη διαδικασία με αναφορές για πρόδρομο επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Πόσο κοντά ή μακριά είμαστε από τον ουσιαστικό μας στόχο;
Δεδομένου ότι ουσιαστικός στόχος είναι η επίλυση του κυπριακού και η επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων για επίλυση του κυπριακού τότε αυτή τη στιγμή δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος, για να το θέσω όσο πιο ήπια μπορώ. Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα μέχρι την επερχόμενη τριμερή καθώς και στην ίδια την τριμερή και στις εκλογές στα κατεχόμενα και να επαναξιολογήσουμε τα δεδομένα.
