Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 2000. Το όνομα που του έδωσαν κοριτσίστικο. Μα ποτέ δεν άκουσε πιο σωστά να φωνάζουν το όνομά του, παρά μόνο τον Φεβρουάριο του 2022, όταν το ελληνικό κράτος αναγνώρισε την ταυτότητα φύλου: άρρεν.
Άνοιξαν την πόρτα και με υποδέχθηκαν στο σπίτι τους, καθίσαμε στο τραπέζι της κουζίνας, εκείνος στα αριστερά, η μητέρα του δίπλα του, με τρόπο όμως που να μπορεί να τον κοιτάει με τα μάτια της να εκπέμπουν αγάπη. Δίπλα του, όπως είναι και όλα αυτά τα χρόνια. Θα μιλούσαμε για ένα μισάωρο, άντε μια ώρα…τελικά μιλούσαμε για δυόμιση ώρες και θα μπορούσαμε να μιλούσαμε για άλλες τόσες.
Αρχίσαμε την κουβέντα…
«Ήταν μπορώ να σου πω από νηπιαγωγείο που ξεκίνησε όλο αυτό. Πολλά κοριτσάκια παίζουν με αγοράκια, ανακαλύπτουνε πράγματα, είναι η ηλικία τέτοια αλλά ήταν διαφορετικό. Στο Δημοτικό δεν έπαιξα με τα κοριτσάκια πάλι. Δεν είχα ποτέ επαφές ή φίλες, να πω ότι θα παίζαμε. Πάντα έβγαινα στη γειτονιά με τα αγόρια, παίζαμε μπάλα, με τα όπλα, με τα αμαξάκια.»
Πότε το είπες στη μητέρα σου;
Στα 13 μου κατάφερα να της το πω και επειδή δεν έλεγα ψέματα ποτέ, ένιωθα να μιλάω. Είπα ένα ψέμα και το κατάλαβε, είπα ότι θα πάω μια φίλη μου σπίτι και πήρε τηλέφωνο τη μάνα μου τη μάνα της και τη ρώτησε. Θυμάσαι μια κοπέλα που ερχόταν στο σπίτι και βγαίναμε; Λέει «ναι», λέω «κάτσε». Λέω «είναι η κοπέλα μου». Σηκώθηκε, πήρε ένα χάπι και λέει «συνέχισε».
Ο «Δημήτρης» μετέτρεπε τα κοριτσίστικα παιχνίδια που του έφερναν σε παιχνίδια του γούστου. Θυμάται όταν του έφεραν μια κουζίνα για να την κάνει να μοιάζει με αμαξάκι και να του δώσει τελικά τη χαρά και την ικανοποίηση που θα του έδινε ένα «παιχνίδι για αγόρια». Η μητέρα του θυμάται όταν του έδωσαν μια στρατιωτική στολή και έλαμψαν τα μάτια του.
«Η πιο χαρούμενη παιδική μου ανάμνηση ήταν όταν παρακαλούσα, έκλαιγα μες το κομμωτήριο κι ήθελα να κουρέψω κοντά τα μαλλιά μου. Μετά από πολλά κλάματα, τα κούρεψα αγορέ. Έχω κρατήσει μια φωτογραφία από τότε και είναι μια που φοράω μια φανελίτσα με την ελληνική σημαία και σορτσάκι και κάνω το μπράτσο μου.»
Όταν κουρεύτηκες και είδες τον εαυτό σου στον καθρέφτη, πως ένιωσες;
Πάρα πολύ ωραία, όλο στον καθρέφτη καθόμουνα. Από το Δημοτικό μέχρι το Γυμνάσιο δεν είχα βγάλει μια φωτογραφία που να μου αρέσω. Τώρα μπορεί να κάθομαι με τις ώρες στον καθρέφτη, δεν είμαι νάρκισσος αλλά τώρα αυτό που αντικρύζω είναι αυτό που νιώθω. Οπότε τώρα με μεγαλύτερη άνεση και μεγαλύτερη ευκολία μπορώ να κοιταχτώ στον καθρέφτη.
Πιο πριν μπορούσες να αποδεχθείς τον εαυτό σου;
Όχι, μπορώ να πω ότι ακόμα κάνω προσπάθειες για κάποια πράγματα. Είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθείς τον εαυτό σου. Πριν ξεκινήσω την ορμονοθεραπεία, ήμουν 17 χρονών, κόντευα τα 18 για να μπορώ να πάω στον ψυχολόγο και στον ψυχίατρο μόνος μου γιατί τότε δεν μπορούσα, πήγα και μου είπε ότι πρέπει να πάω με κάποιον από τους γονείς μου. Περίμενα πως και πως να γίνω 18 και ξύπνησα ένα πρωί με τα κλάματα και της λέω «ξυπνάω κάθε μέρα και δεν ζω, δηλαδή καλύτερα να πεθάνω».
Όποιος έχει αυτό το θέμα, θέλει να τελειώσει όσο πιο γρήγορα και ανώδυνα γίνεται και να μην είναι τόσο πολύ ψυχοφθόρο.
Ήταν ψυχοφθόρο;
Ήταν, γιατί σκέψου κατέβηκα να πάρω ένα ψωμί από το φούρνο ένα πρωί, φορούσα φανελάκι, στήθος δεν είχα ποτέ, να πω ότι είχα κάποιο πρόβλημα. Όπως ήμουν στη σειρά, λέει η κυρία, ποιος είναι ο τελευταίος και πετάγεται ένας κύριος και λέει «το κοριτσάκι», λέω εγώ «ποιο κοριτσάκι», λέει «εσύ», λέω «δεν είμαι κοριτσάκι». Πριν ξεκινήσω την ορμονοθεραπεία, η φωνή μου ήταν πιο λεπτή. Μου λέει «εγώ αυτό βλέπω, στήθος βλέπω ότι έχεις», του λέω «κι εσείς έχετε, τι πάει να πει αυτό;». Εκεί πήρα ανάποδες, ανέβηκα πάνω με κλάματα. Είχα ακόμα και περίοδο, οπότε ήταν ακόμα πιο δύσκολο. Λέω, έχω περίοδο, ένας κύριος μου είπε ότι επειδή έχω στήθος είμαι κορίτσι, δεν σέβονται, θέλω να τελειώνω μια ώρα αρχύτερα με αυτό, αλλιώς τι νόημα έχει;
Είδα τρεις ψυχίατρους και δύο ψυχολόγους, πήρα το χαρτί, έκανα ένα τεστ με 612 ερωτήσεις και άλλες 20 προφορικά. Τεστ διαταραχής προσωπικότητας και πολλαπλών προσωπικοτήτων. Οι κλίμακες ανδροπρέπειας-θηλυπρέπειας βγήκαν τόσες όσες ώστε να δείξουν ότι τείνω προς το αρσενικό. Ορμονικά, οιστρογόνα ήταν αρκετά πεσμένα και τεστοστερόνη ήταν περισσότερη. Και ορμονικά ήταν δηλαδή αυτό που ένιωθα περισσότερο.
Ήμουν 16 ετών και πέρασα με την τότε κοπέλα μου έξω από τα γραφεία ενός κόμματος και ήρθαν κάποια προσβλητικά σχόλια, κάποιες χειρονομίες άσεμνες. Μου έπιασε ο ένας το χέρι, είπα στην κοπέλα μου να τρέξει, με έσπρωχναν.
Μου μίλησες για μια χρονοβόρα διαδικασία, για μια ψυχοφθόρα διαδικασία, για πόνο, αλλά μου μίλησες και για τα συναισθήματα που είχες όταν δεν έβλεπες τον εαυτό σου στον καθρέφτη, σήμερα βλέπεις τον εαυτό σου;
Σήμερα βλέπω τον εαυτό μου, βγάζω φωτογραφίες, βιντεάκια, έχω αυτοπεποίθηση πλέον, αλλιώς δεν θα σου μιλούσα.
Άμα είχες ένα κουμπί που άμα το πατούσες θα παράκαμπτες όλη τη διαδικασία και θα γινόσουν αυτόματα αυτό που νιώθεις, θα το πατούσες;
Σίγουρα θα έκανα άλλα πράγματα, είναι μια διαδικασία πολύ κοστοβόρα. Θα είχα μια πολύ φυσιολογική ζωή, θα είχα τη ζωή μου, το αμάξι μου, ίσως να νοίκιαζα ένα σπίτι. Είναι διαφορετικά τα πράγματα για ένα αγόρι που γεννιέται και για ένα αγόρι που πρέπει να γίνει, που πρέπει να αποδείξει.
Θα το πατούσες δηλαδή το κουμπί;
Εννοείται θα το πατούσα το κουμπί.
Όλη αυτή η διαδικασία σου πρόσφερε όμως κάτι που ίσως να μην το εκτιμούσες διαφορετικά;
Ναι, ίσως να μην εκτιμούσα τις προσπάθειες αυτών των παιδιών. Αν πατούσα αυτό το κουμπί και άλλαζαν τα πράγματα τόσο πολύ, ίσως να μην εκτιμούσα αυτά τα παιδιά.
Το θέμα της αποδοχής είναι τεράστιο, τόσο προσωπικά, όσο και για τους άλλους, ιδιαίτερα από το σπίτι μας, πως ένιωσες τη στιγμή που έλαβες την αποδοχή;
Ήμουν 14 χρονών όταν έκανα αυτή την κουβέντα μαζί τους. Στα 18 μου, 18 Οκτωβρίου, είπα στον πατέρα μου «η συζήτηση που κάναμε τότε», μου λέει «ξέρω, δεν χρειάζεται να μου μιλήσεις για κάτι, τα γνωρίζω όλα». Αυτό που του είχα πει τότε, του αρκούσε. Το μόνο πράγμα που μου είπε είναι ότι δεν ξέρει πολλά, «ό,τι είναι εγώ θα είμαι δίπλα σου, δεν θα με βρεις απέναντί σου και όποιος σταθεί απέναντί σου, εγώ θα είμαι δίπλα σου». Εμένα μου αρκούσε αυτό. Μέρα, νύχτα, χαρές, λύπες, ήταν εκεί.
Από το 2014 μέχρι το 2022, τους πήρε όλα αυτά τα χρόνια για να το αποδεχθούν. Ήμουνα κι εγώ υπομονετικός, συζήτηση στη συζήτηση. Έχω ένα άτομο στο κοντινό μου περιβάλλον που με ρώτησε αν πήγα με άντρα και μου λέει, αν δεν πας με άντρα εγώ δεν θα το δεχθώ. Ήρθε μετά την αναγνώριση φύλου και μου λέει, «το μόνο που έχω να σου πω είναι συγγνώμη».
Αντιμετώπισες πρόβλημα στην εξεύρεση εργασίας;
Πριν να αλλαχθούν τα χαρτιά, ζητούσαν για παράδειγμα σερβιτόρους, άντρες, πήγαινα διστακτικά, ήξερα τι θα γίνει, ναι αλλά και όταν ζητούσαν σερβιτόρες ήξερα τι θα γίνει, γιατί τα χαρτιά μου έγραφαν το θηλυκό όνομα, ενώ το παρουσιαστικό δεν ήταν θηλυκό, ήταν πιο ανδροπρεπές. Μέχρι να αλλάξουν (τα χαρτιά) έφαγα πολλές ήττες. Πήγαινα σε συνέντευξη, με ρωτούσαν το όνομά μου και έλεγα αυτό που ήθελα, έλεγα ότι στα χαρτιά θα έβλεπαν κάτι διαφορετικό και ότι είναι στη διαδικασία του επαναπροσδιορισμού. Ρωτούσαν κάποια πράγματα, είτε από περιέργεια, είτε ειρωνικά.
Νιώθεις εντελώς ο εαυτός σου αυτή τη στιγμή;
Αυτή τη στιγμή, σε μεγάλο βαθμό νιώθω επαρκής. Μου αρκεί που πλέον ακούω τη φωνή μου, είναι η δικιά μου η φωνή και άμα φωνάξω γίνεται ακόμα πιο βραχνή και μου αρέσει ακόμα περισσότερο. Αποδοχή προς τον εαυτό μου κατά 70%.
Και πως θα γίνει στο 100%;
Όταν τελειώσω τα δύο βασικά χειρουργεία που θέλω. Από τα 15 μέχρι και σήμερα προσπαθώ όσο μπορώ να δουλέψω, να βγάλω λεφτά, να επενδύσω σε αυτό, για να μπορέσω στα 30 μου, σκέφτομαι ότι στα 30 μου θα ξεκινήσω μια νέα ζωή. Ό,τι τραβάω τώρα είναι για να μπορέσω στα 30 μου να ξεκινήσω μια ζωή όπως τη θέλω εγώ. Τώρα συμβιβάζομαι, εκεί θα είναι το τέλειο, ένα ακόμα αστεράκι!
Τα έχεις (τα χειρουργεία) στο πρόγραμμα;
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σιγουριά για το πότε μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.
Ποιος το ορίζει;
Η τσέπη σου. Τα δύο βασικά χειρουργεία στα 10,000-12,000. Όλο το πακέτο είναι γύρω στα 120,000. Τα οποία 120,000 στο εξωτερικό μπορεί να είναι 180,000 και εσύ να πληρώσεις 35,000 γιατί τα υπόλοιπα σου τα καλύπτει η ασφάλειά σου και να έχεις ένα φουλ πακέτο, το οποίο να είναι λειτουργικό, έχεις αίσθηση παντού, εντάξει εννοείται παιδιά δεν μπορείς να κάνεις, αλλά τουλάχιστον έχεις αίσθηση σε όλα σου τα μέρη.
Αφού το αναφέρεις, θα ήθελες να κάνεις παιδιά;
Ναι, σίγουρα όχι τώρα. Γενικότερα όμως θα ήθελα, έχεις το παιδί σου, το μεγαλώνεις, του δίνεις αξίες, δηλαδή ό,τι πήρα εγώ από τους δικούς μου, θα ήθελα να τα δώσω κάπου αλλού. Τώρα κατά πόσο θα είναι εφικτό δεν ξέρω, θα δείξει όμως.
Με το θέμα της θρησκείας;
Όλοι περνάμε τη φάση που αρχίζουμε να αμφιβάλλουμε για την ύπαρξή Του, όταν το έκανα αυτό όλα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο. Ό,τι και να προσπάθησα πήγαινε τσάμπα.
Τώρα μιλάμε για το θέμα της θρησκείας, για το θέμα της εκκλησίας;
Έχω ξεχωρίσει δύο ιερείς, ο ένας στην Χαλκιδική και ο ένας εδώ, πριν πάρω την απόφαση να πάω Ολλανδία. Είχα σχολάσει στις 7 το πρωί και ήθελα να πάω. Ποτέ δεν πήγαινα, πήγαινα μόνο στην Ανάσταση. Πήγα 7 η ώρα το πρωί, τελείωσε τη λειτουργία και ήρθε και με έπιασε, καθόμουνα πίσω μόνος μου και με ρώτησε τι έχω, γιατί ήμουν το μοναδικό παιδί 20 χρονών εκεί μέσα, με τα τατουάζ μου, με το σκισμένο μου το τζιν, το πουκάμισό μου ανοιχτό. «Τι έχεις; Γιατί είσαι εδώ τέτοια ώρα; Καλημέρα.» Λέω, «πάτερ, ένιωσα την ανάγκη να έρθω και ήρθα, δεν ήρθα για να μιλήσω, ήρθα για να ανάψω κεράκι και να κάτσω», μου λέει, «θέλεις να μου μιλήσεις;». Μου μίλησε πάρα πολύ όμορφα και μου έδωσε κουράγιο, ένας άνθρωπος ξένος, που δεν με ήξερε και όμως μου έβγαλε αυτό να του μιλήσω και να τον εμπιστευτώ. Όταν μου έβαλε το πετραχήλι στο κεφάλι και μου διάβασε μια ευχή, ένιωσα ότι δεν ήταν προσποιητό όλο αυτό, ότι νοιάστηκε πραγματικά. Εμένα αυτό μου έδωσε κουράγιο, σίγουρα δεν είναι όλοι ίδιοι και σίγουρα δεν πιστεύω στην εκκλησία. Ο Θεός είναι ψηλά, όποτε θέλω μπορώ να κάτσω να προσευχηθώ.
Φτάνουμε στον Φεβρουάριο του 2021 όταν αναγνωρίστηκε το φύλο, γιατί ένιωσες αυτή την ανάγκη να αναγνωριστείς ενώπιον της πολιτείας;
Στην Ελλάδα, όσο και να θέλουμε να λέμε ότι τα πράγματα είναι πιο φιλελεύθερα και έχουν εξελιχθεί περισσότερο, οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι. Δεν ξέρω πως είναι στην Κύπρο, αλλά εδώ πέρα υπάρχει αυτή η «ταμπέλα». Στα χαρτιά έπρεπε να παρουσιάσω τη δική μου πραγματικότητα, γιατί η πραγματικότητα που μου δόθηκε δεν ήτανε και πολύ βατή με το όλο σύνολο. Έπρεπε δηλαδή σε μια συνέντευξη που θα πήγαινα να πω την ιστορία της ζωής μου για να καταλάβει ο άλλος, ενώ τώρα δεν χρειάζεται. Μέχρι τα 18-19 μου έπρεπε να μιλήσω για εμένα, να εξηγήσω για εμένα και όλο αυτό κουράζει. Το ’19 άλλαξα πέντε μαγαζιά, μπορώ να ζήσω με κάποιου την άρνηση απέναντι σε αυτό το κομμάτι, όχι όμως να μου δημιουργεί πρόβλημα στη δουλειά μου, δηλαδή δεν θα με κρίνεις στο αν είμαι καλός στη δουλειά μου από αυτό.
Και όταν βγήκε η απόφαση;
Όταν βγήκε η απόφαση…πρέπει να είμαι ο μοναδικός άνθρωπος που χαίρεται τόσο πολύ να δείχνει την ταυτότητά του και τη φωτογραφία του. Ήμουνα πάρα πολύ χαρούμενος, νόμιζα έπιανα ένα αστέρι και το κουνούσα, ήταν η ταυτότητά μου. Ήταν πολύ όμορφα. Στο δικαστήριο έκλαιγε η μητέρα μου.
Μητέρα: Όταν ερωτήθηκα από την Πρόεδρο είπε «θέλω να βοηθήσω το παιδί μου να ζήσει». Αυτό ζήτησα, να γίνει αποδοχή να ζήσει, δεν ζει εις βάρος αλλουνού, οπότε γιατί να μην ζήσει; Και δεν ήταν επιλογή του να συμβεί αυτό. Ο «Δημήτρης» δεν έκανε καμία επιλογή, ο «Δημήτρης» έτσι γεννήθηκε.
Ο «Δημήτρης» όμως έκανε μια επιλογή, επέλεξε να ακούσει τον εαυτό του, να μην καταπιεστεί. Χ ποιο είναι το μήνυμά σου σε άλλα παιδιά που περνάνε το ίδιο;
Εγώ είχα στήριξη, είναι πολύ δύσκολο αυτό το κομμάτι χωρίς στήριξη. Το μόνο που έχω να πω, είναι πως αν θέλεις κάτι πάρα πολύ, δεν χρειάζεται να ρωτήσεις κανέναν, δεν χρειάζεται να βασιστείς σε κανέναν. Να κυνηγάνε αυτό που θέλουνε, δηλαδή να το προσπαθήσουνε, να ρισκάρουνε για αυτό, γιατί πρώτα θα ακούσουνε τον εαυτό τους, πρώτα θα πάρουνε αποδοχή από τον εαυτό τους και μετά από τους γύρω τους, άμα δεν αποδεχθείς εσένα, όχι 100%, αλλά σε έναν μεγάλο βαθμό, δεν μπορείς να έχεις την απαίτηση να σε αποδεχθεί ο άλλος. Πρέπει πρώτα εσύ να το βρεις μέσα σου και πρέπει να είσαι σίγουρος γιατί αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.
Τα έβαλες ποτέ με τον Θεό ή με την μητέρα σου;
Με τη μητέρα μου δεν τα έβαλα ποτέ. Με τον Θεό πολλές φορές είχε τύχει να πω «Θεέ μου γιατί σε εμένα» όταν πειράχτηκε το συκώτι μου και δεν μπορούσα να κάνω την επόμενη ένεση. Μετά είχαμε μια συζήτηση με τη μάνα μου και μου λέει ρίχνει όσα προβλήματα αντέχει η πλάτη σου, δεν σου ρίχνει παραπάνω. Σε κάποια φάση είπα ότι αν όλοι κουβαλάνε από έναν σταυρό, μπορεί ο δικός μας να είναι αυτός. Πολλές φορές έχω σκεφτεί τον Παράδεισο και την Κόλαση και το που μπορεί να καταλήξω κάποια στιγμή αλλά μέσα από αυτό, αν αυτός είναι ο σταυρός που πρέπει εγώ να κουβαλήσω όπως και τόσες χιλιάδες εκατομμύρια κόσμος νομίζω ότι ας είναι αυτό, καλύτερα να είναι αυτό παρά να είναι κάποια αρρώστια η οποία δεν περνάει.
Το να έχεις γεννηθεί σε ένα φύλο το οποίο δεν αρμόζει στην σεξουαλικότητά σου, δεν έχεις ξυπνήσει ένα πρωί και λες «τι θα κάνω; Πάω να κάνω έναν επαναπροσδιορισμό φύλου εφόρου ζωής, να ρίχνω λεφτά στον εαυτό μου και να μην μπορώ να επενδύσω πουθενά αλλού».
Κράτησες παιδικές φωτογραφίες από πριν αρχίσεις την ορμονοθεραπεία;
Όχι, τις περισσότερες φωτογραφίες τις έχω κάψει ή τις έχω σχίσει. Έχω κρατήσει συγκεκριμένες
Δεν έχεις ευχάριστες παιδικές αναμνήσεις, για αυτόν τον τομέα;
Για αυτόν τον τομέα όχι, δεν έχω. Κρατούσα μόνο τέτοιες φωτογραφίες, αυτή είναι η αγαπημένη μου, φοράω τζιν και απλό πουκάμισο. Δεν έχω κρατήσει δηλαδή κάτι άλλο. Δεν ήθελα. Και πάντα στο γυμνάσιο φορούσα καπέλο, τα μαλλιά μου από μέσα και καπέλο.
«Δημήτρη» αν ήσουν στην Κύπρο, δεν θα είχες την ταυτότητα την οποία με τόση χαρά κατέκτησες, όπως μας περιέγραψες, γιατί τώρα συζητείται αυτό στη Βουλή, επομένως ένας Κύπριος ή μια Κύπρια δεν θα είχε μια τέτοια δυνατότητα.
(Έκπληκτος) Σοβαρά; Σας είχα για πιο προοδευτικούς. Δηλαδή στην Κύπρο άμα θέλει να ξεκινήσει μια ορμονοθεραπεία, δεν έχει το δικαίωμα μου λες να αλλάξει το όνομά του; Μου είχε στείλει ένα παιδί από Κύπρο για γιατρούς εδώ πέρα.
Μητέρα: Ακούμε καθημερινά ανθρώπινα δικαιώματα και ανθρώπινα δικαιώματα, ποια ανθρώπινα δικαιώματα όταν δεν με αφήνεις να ζήσω; Δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα αυτό; Δεν είναι δικαίωμα μου να ζήσω; Ποιος είσαι εσύ που θα αποφασίσεις;
*Σεβόμενοι την επιθυμία του να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητα και το όνομά του, του «δίνουμε» το όνομα «Δημήτρης» για τους σκοπούς του ρεπορτάζ.
