weather widget icon
13.8 °C
ΚΥΡΙΑΚΗ
09.02.2025 12:52
Powered by:
Μέλος του ομίλου
Alpha Cyprus
alpha-letter

Της Άσπας Κόγκα

Τρικυμιώδης –και καθόλου προβλέψιμη– αναμένεται να είναι η δεύτερη θητεία Τραμπ που εγκαινιάζεται σε λίγες ώρες από τώρα. Η «εποχή των τεράτων» όπως χαρακτηρίστηκε από τον Έζρα Κλάιν των «New York Times» κρατά σε διαρκή επαγρύπνηση τη Δύση, την ώρα που ο 78χρονος Ρεπουμπλικανός, και οσονούπω 47ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, έχει προαναγγείλει αμφισβήτηση των πάγιων συμμαχιών της χώρας και επικέντρωση στον –κατά τον ίδιο μεγαλύτερο– εχθρό του, την Κίνα. Εν μέσω θεμελιώδους πολιτικοοικονομικής κρίσης στις δύο μεγάλες δυνάμεις της Ε.Ε., δύο ρευστών μετώπων σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, ο «δεύτερος γύρος» του Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί μια στροφή των παγκόσμιων ισορροπιών.

Advertisement

Το AlphaNews.Live επικοινώνησε με δύο ειδικούς σε θέματα διεθνών και μεσανατολικών σχέσεων, επιχειρώντας να σκιαγραφήσει τις δυναμικές της νέας εποχής Τραμπ. Τι θα πρέπει να αναμένουμε την επόμενη μέρα, σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Μιχάλη Κοντό, και τον Πολιτικό Αναλυτή, Χρίστο Ιακώβου.

Ήδη οι κινήσεις Τραμπ έχουν σχολιαστεί ποικιλοτρόπως. Θα πρέπει να αναμένουμε κάποια ανατροπή συγκριτικά με την προηγούμενη θητεία στους χειρισμούς του;

Μ.Κ. Οι επιλογές του κάθε Προέδρου εξαρτώνται από μια σειρά παράγοντες, όπως π.χ. οι απόψεις των συνεργατών του, οι δικές του πολιτικές συμμαχίες, τα χαρακτηριστικά του διεθνούς συστήματος κλπ. Οι παράγοντες αυτοί λειτουργούν ως ένα σύστημα ελέγχων και εξισορροπήσεων (checks and balances), που τείνει να περιορίζει και να διαμορφώνει τις τελικές επιλογές του Προέδρου. Ο ίδιος ο Τραμπ δεν αναμένω ότι θα αλλάξει ως πολιτικό ον.

Advertisement

Ως προς τους συνεργάτες του, αυτή τη φορά φαίνεται προετοιμασμένος να επιλέξει κατά κύριο λόγο άτομα που ανήκουν στο στενό του κύκλο. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο, όπως π.χ. καταδεικνύουν οι επιλογές του Αντιπροέδρου Βανς και του Υπουργού Εξωτερικών Ρούμπιο.

People take their places as a rehearsal begins on the West Front of U.S. Capitol ahead of President-elect Donald Trump’s upcoming inauguration, Sunday, Jan. 12, 2025, in Washington. (AP Photo/Jon Elswick)

Ως προς τις συμμαχίες του, αυτή τη φορά έχει δεχθεί πολύ σημαντικά ποσά σε δωρεές, ενώ έχει στο πλάι του μεγάλους επιχειρηματικούς κολοσσούς, περιλαμβανομένων εταιρειών της Silicon Valley. Σε σχέση δε με το διεθνές σύστημα, ως Πρόεδρος του ισχυρότερου κράτους στον κόσμο θα έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ πιο ασταθές διεθνές περιβάλλον, με δύο πολέμους εν εξελίξει και αρκετές «καυτές πατάτες», όπως π.χ. το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, η επανεκκίνηση των Συμφωνιών του Αβραάμ μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς. Γενικά, είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε σύγκριση του τότε με το σήμερα, μπορούμε όμως να περιμένουμε έναν Πρόεδρο με εξ ίσου ανατρεπτικές προθέσεις, όπως και πριν από 4 χρόνια, οι οποίες όμως, όπως και τότε, θα φιλτράρονται από το σύστημα ελέγχων και εξισορροπήσεων που περιορίζει την εκτελεστική εξουσία.

Advertisement

Διακρίνετε -βάσει και των κινήσεων του Ίλον Μασκ- ότι αυτή τη φορά θα επιχειρήσει να παρεισφρήσει στην εσωτερική πολιτική των ευρωπαϊκών χωρών;

Μ.Κ. Όπως ήδη ανέφερα, οι προθέσεις του Προέδρου θα πρέπει να περάσουν μέσα από το φίλτρο των ελέγχων και εξιρορροπήσεων πριν μετατραπούν σε αποφάσεις πολιτικής. Π.χ. δεν νομίζω το διπλωματικό κατεστημένο της χώρας να ωθήσει αβίαστα τον Πρόεδρο προς μια πολιτική παρεμβατισμού στο εσωτερικό συμμαχικών κρατών. Ρήξεις με φιλικά κράτη  θα υπάρξουν, κυρίως ως προς την εμπορική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, όπως π.χ. και προ τετραετίας με την δασμολόγηση των γερμανικών αυτοκινήτων και τις αιχμηρές δηλώσεις για το ΝΑΤΟ. Δεν πιστεύω όμως ότι θα έχουμε μια εκτεταμένη πολιτική παρεμβατισμού στο εσωτερικό τρίτων και δη συμμαχικών κρατών, τουλάχιστον όχι ανοιχτά.

FILE – President-elect Donald Trump listens to Elon Musk as he arrives to watch SpaceX’s mega rocket Starship lift off for a test flight from Starbase in Boca Chica, Texas, Nov. 19, 2024. (Brandon Bell/Pool via AP, File)

Από τη στιγμή που οι Τραμπ και Μασκ θα αναλάβουν κυβερνητικά καθήκοντα θα πρέπει να συντονιστούν με τις ανάγκες όχι μόνο της υλοποίησης των πολιτικών τους δεσμεύσεων, αλλά και της επίτευξης πολιτικών συγκλίσεων σε διάφορα επίπεδα. Επιπλέον, αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσουν προεκλογικές ανάγκες (π.χ. σε δύο χρόνια θε έχουμε εκλογές για το Κογκρέσο), οι οποίες επιβάλλουν συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές προκειμένου να κερδηθούν δύσκολες εκλογικές μάχες.

Advertisement

Δύναται να υλοποιήσει την υπόσχεσή του για επίλυση του Ουκρανικού και τερματισμό του πολέμου;

Μ.Κ. Σίγουρα θα το ήθελε και θα το προσπαθήσει. Ήδη γίνεται προσπάθεια συνάντησης με τον Πρόεδρο Πούτιν. Όμως δεν θα είναι τόσο εύκολη η υλοποίηση αυτής της υπόσχεσης, τουλάχιστον όχι χωρίς να ρισκάρει σημαντικό κόστος για το κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η προώθηση μιας κατάπαυσης του πυρός είναι λογική επιλογή και αργά ή γρήγορα σε αυτήν θα κατέληγε ο οποιοσδήποτε Πρόεδρος. Εν τούτοις, θα πρέπει να διαφυλαχθούν και τα αμερικανικά συμφέροντα. Π.χ. ναι μεν είναι δυσάρεστη για τους Ρεπουμπλικανούς νεο-απομονωτιστές η άνευ όρων στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, εν τούτοις από την άλλη δεν θα ήθελαν η παρέμβαση της αμερικανικής κυβέρνησης να οδηγήσει σε μια διευθέτηση που να ερμηνευθεί από τη διεθνή κοινότητα ως θρίαμβος της Ρωσίας. Υπάρχουν λεπτές ισορροπίες που θα πρέπει να τηρηθούν έτσι ώστε να έχουν όλοι οι παίχτες κίνητρα συνεργασίας

Θα πρέπει να αναμένουμε διαφοροποίηση της εξωτερικής πολιτικής Τραμπ όσον αφορά την Μέση Ανατολή συγκριτικά με την προηγούμενη θητεία του;

Advertisement

Χ.Κ. Θα υπάρξει σίγουρα διαφοροποίηση, αλλά όχι σε βαθμό που θα αλλοιώνει τα βασικά χαρακτηριστικά της αμερικανικής γεωστρατηγικής στην Μέση Ανατολή. Οι βασικοί άξονες της αμερικανικής γεωστρατηγικής στην περιοχή που παραμένουν σταθεροί είναι, αρχικά, η προστασία των φιλοαμερικανικών μοναρχιών στον αραβικό κόσμο και η προστασία των οδών ναυσιπλοΐας από τον κόλπο προς τη Δύση. Το δεύτερο είναι η απομόνωση των καθεστώτων τα οποία απειλούν τα αμερικανικά συμφέροντα και κυρίως το Ιράν και το τρίτο είναι η ενίσχυση της ασφάλειας του Ισραήλ μέσω της ενίσχυσης της άμυνας του και των περιφερειακών συνεργασιών που δημιουργούνται για να ενισχύσουν την ασφάλειά του.

Η διαφοροποίηση θα γίνει ως προς το εξής: Θα είναι πολύ πιο σκληρός ο Τραμπ, θα είναι πιο σκληρή η στάση του έναντι του Ιράν. Θα προσπαθήσει να μεγιστοποιήσει το κόστος για το Ιράν μέσα από τις κυρώσεις. Η πίεση θα είναι πολύ πιο έντονη από ό,τι της κυβέρνησης Μπάιντεν η οποία χαρακτηρίστηκε ως ήπια. Το δεύτερο σημείο το οποίο θα διαφοροποιηθεί είναι ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη πίεση για σύσφιξη σχέσεων του Ισραήλ με κράτη όπως η Σουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Θα επαναφέρει τις Συμφωνίες του Αβραάμ για να κάνει το Ισραήλ πιο αποδεκτό στο υποσύστημα ασφάλειας της Μέσης Ανατολής, μέσω της αμερικανικής γεωστρατηγικής.

President-elect Donald Trump speaks during a news conference at Mar-a-Lago, Tuesday, Jan. 7, 2025, in Palm Beach, Fla. (AP Photo/Evan Vucci)

Πώς θα επιδράσει στον παράγοντα «Τουρκία και Μέση Ανατολή»;

Χ.Κ. Παρά το ότι διατήρησε στενές και φιλικότατες σχέσεις με την Τουρκία στην πρώτη του περίοδο, αυτό θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: Ο πρώτος θα είναι, από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Μια επίλυση του Ουκρανικού, αυτομάτως μειώνει τον ειδικό ρόλο τον οποίον έχει η Τουρκία για την αμερικανική εξωτερική πολιτική έναντι της Ρωσίας, διότι η σύγκρουση Ρωσίας και Δύσης πάντα αναβαθμίζει τη Τουρκία. Η βελτίωση των σχέσεων Ρωσίας – Δύσης υποβαθμίζει τον ρόλο της Τουρκίας. Το δεύτερο σημείο, είναι το πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία. Αν η Τουρκία, μέσω Συρίας, επιδιώξει να υπονομεύσει την ασφάλεια του Ισραήλ, αυτό θα είναι κόκκινη γραμμή για τον Τραμπ, οπότε θα βρεθεί στο στόχαστρο μιας αναθεωρημένης πολιτικής πίεσης και απομόνωσης της Άγκυρας.

Ποια δείγματα έχουμε μέχρι στιγμής για το ενδιαφέρον του Τραμπ για την υπό διαμόρφωση κατάσταση στη Συρία;

Χ.Κ. Κατά την περίοδο της πρώτης θητείας του Τραμπ, είχαμε δύο σημαντικές εξελίξεις στην Μέση Ανατολή, στις οποίες επέδειξε γεωστρατηγική αδιαφορία: Οι εξελίξεις στη Λιβύη και τη Συρία. Γιατί και η Λιβύη και η Συρία δεν ήταν περιοχές μείζονος γεωπολιτικής αξίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο παρατεταμένος εμφύλιος στις περιοχές αυτές, δημιούργησε ένα κενό που έσπευσε διεθνώς να καλύψει η Ρωσία, η οποία έχει μια αρχική επιτυχία και στη Λιβύη αλλά και στη Συρία, μέσω της εμπλοκής της στη σταθεροποίηση και της ενίσχυσης του καθεστώτος Άσαντ μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024. Αυτό βέβαια το υπερεκτίμησαν πολύ, όπως και τον ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η Ρωσία στην περιοχή.

Η Συρία για πρώτη φορά στην ιστορία της από το 1946 αποκτά μια τέτοια γεωπολιτική αξία, που προσεκλύει το διεθνές ενδιαφέρον. Όμως είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο και αυτό θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: Σε ποιον βαθμό οι κυρίαρχες ομάδες που ανέτρεψαν τον Άσαντ, όταν σταθεροποιηθούν, κατά πόσο θα κινηθούν εναντίον του Ισραήλ και σε ποιον βαθμό η Τουρκία θα τους κατευθύνει χρησιμοποιώντας τους ως πληρεξουσίους. Κάτι ανάλογο έκανε το Ιράν με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ. Αυτό θα επηρεάσει σε καθοριστικό βαθμό τη στάση του Τραμπ, γιατί θα αναγκαστεί να ενισχύσει την ασφάλεια του Ισραήλ, που είναι η βασική του προτεραιότητα, επιτιθέμενος ή ερχόμενος σε αντιπαράθεση με τη Τουρκία για την κατάσταση στη Συρία.

A member of the new Syrian security forces walks along the cells gallery of the Saydnaya military prison on the outskirts of Damascus, Syria, Sunday Jan. 12, 2025. (AP Photo/Mosa’ab Elshamy)

Η κατάσταση στη Συρία είναι χαοτική αυτή τη στιγμή. Είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο. Το πιο δύσκολο στάδιο όταν ανατρέπεται ένα καθεστώς στην Μέση Ανατολή, είναι όταν προσπαθεί το νέο καθεστώς να σταθεροποιηθεί. Γιατί πρέπει και εκεί να επιλύσει τις εσωτερικές του διαφορές, να βρει μια ομοιογένεια στην ανομοιογένεια που δημιούργησε η συμμαχία ανατροπής του καθεστώτος Άσαντ. Πρέπει να περιμένουμε ότι για μια περίοδο θα υπάρχει, κατά κάποιον τρόπο, ησυχία και επίκεντρο θα είναι η προσπάθεια εσωτερικού ελέγχου. Αλλά από εκεί και πέρα, όταν σταθεροποιηθεί το καθεστώς και δε θα απειλείται εσωτερικά, εκεί θα δείξει και τους προσανατολισμούς του. Αν η Τουρκία βρεθεί σε μία κατάσταση που υποβαθμιστεί ο ρόλος της λόγω επίλυσης του Ουκρανικού ζητήματος και αναζητήσει να διερύνει τον ρόλο της στην Μέση Ανατολή χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο τη Συρία για να απειλήσει την ασφάλεια του Ισραήλ, θα είναι πολύ επικίνδυμο εγχείρημα, γιατί εκεί θα «παίξει με τη φωτιά».

Τι περιμένει η Τεχεράνη από τον Τραμπ;

Χ.Κ. Αναμένουν ότι θα σκληρύνει τη στάση του ο Τραμπ. Όπως έκανε την πρώτη τετραετία. Ο Τραμπ έχει ξεκάθαρες απόψεις. Θεωρεί ότι στην Μέση Ανατολή, ο «κακός δαίμονας» είναι το Ιράν. Το οποίο υπονομεύει την ασφάλειας της περιοχής, του Ισραήλ αλλά και τον άλλων φιλοαμερικανικών καθεστώτων. Το Ιράν από την πλευρά του βρίσκεται σε μια θέση αναμονής. Περιμένει να δει ποια θα είναι τα πρώτα βήματα του Τραμπ, γιατί δε μπορεί να προκαλέσει από την αρχή και να δώσει ερίσματα στον Τραμπ να σκληρύνει τη στάση του. Γιατί καταγράφει αποτυχίες. Σήμερα είμαστε σε μία αντίστροφη μέτρηση. Οι δύο βραχίονές της, η Χαμάς βρίσκεται σε μια κατάσταση εξαντλητικής υποχώρησης, από την άλλη πλευρά η ισχύς της Χεζμπολάχ έχει συρρικνωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και το Ιράν έχει χάσει τα υπουργικά του ερίσματα στη Συρία και αντιμετωπίζει και το φάσμα μιας εσωτερικής αναταραχής. Βρίσκεται σε μια κατάσταση αναμονής, έτσι ώστε ένας συντονισμένος πολυεπίπεδος πόλεμος, κυρίως οικονομικός μέσω των κυρώσεων, εναντίον του Ιράν, μπορεί να είναι μοιραίος για το καθεστώς του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Βρείτε όλες τις θεματικές κατηγορίες του Alpha News παρακάτω

Ζωντανή Ροή Ειδήσεων

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

More