Εκατοντάδες νεκροί, τρεις …νικητές και ένας παγκόσμιος συναγερμός. Ο Ιούνιος στιγματίστηκε από τη δώδεκα ημερών διαρκείας σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, που έστρεψε -ξανά- το βλέμμα της παγκόσμιας κοινότητας στη Μέση Ανατολή, πυροδοτώντας ακόμη και σενάρια για Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η άνευ προηγουμένου εμπλοκή της Αμερικής σε πυρηνικές και στρατιωτικές υποδομές της Τεχεράνης, κορύφωσε την ανησυχία, επιβεβαιώνοντας την απροβλεψιμότητα των εμπλεκόμενων δυνάμεων. Τον κύκλο των σφοδρών εκατέρωθεν αεροπορικών πληγμάτων έκλεισε με παρέμβασή του ο Ντόναλντ Τραμπ, κηρύσσοντας εν μια νυκτί την έναρξη μιας κατάπαυσης πυρός δύο φάσεων.

Γιατί το Ισραήλ επέλεξε να «χτυπήσει» τώρα;

Κατά τη διάρκεια των 17 και πλέον ετών στην εξουσία, ως ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Βενιαμίν Νετανιάχου είχε επανειλημμένα πλησιάσει το σενάριο στρατιωτικής δράσης κατά του Ιράν. Όμως κάθε φορά λειτουργούσε ανασταλτικά η πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών ή του επιτελείου του. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ λειτούργησε ως μία διάνοιξη, με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό να παρουσιάζει, μάλιστα, τον σχεδιασμό του στον Αμερικανό Πρόεδρο τον περασμένο Απρίλιο και τον τελευταίο να το απορρίπτει.

Στα τέλη Μαΐου, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Βενιαμίν Νετανιάχου είχε αποφασίσει να προχωρήσει στον σχεδιασμό του, με την Ουάσιγκτον να εμμένει στην αρχική της θέση, μή αποτρέποντας, ωστόσο, το χτύπημα. Τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου 200 μαχητικά ισραηλινά αεροσκάφη απογειώνονται, διασχίζουν τον εναέριο χώρο της Ιορδανίας και της Συρίας και βομβαρδίζουν ιρανικά στρατιωτικά και πυρηνικά σημεία.

Ποια η συνέπεια των ισραηλινών επιθέσεων;

Μέσα σε λίγες ώρες, τέσσερις από τους ανώτατους Ιρανούς στρατηγούς σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων ο Χοσεΐν Σαλαμί, διοικητής των επίλεκτων Φρουρών της Επανάστασης, και ο Μοχάμεντ Μπαγκερί, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Το ίδιο συνέβη και με αρκετούς κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες. Τις επόμενες ημέρες, επιβεβαιώθηκε ο θάνατος έως και 20 ανώτερων στρατιωτικών αξιωματούχων και 14 πυρηνικών επιστημόνων.

Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι οι αεροπορικές επιδρομές προκάλεσαν «σημαντικές ζημιές» στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. Παράλληλα, πλήγησαν δεκάδες ακόμη τοποθεσίες που σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Το ακριβές εύρος των ζημιών στο πυρηνικό πρόγραμμα παραμένει ασαφές, με την μεν πλευρά να μιλάει για καθυστέρηση «για χρόνια» της εξέλιξης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και την άλλη να κάνει λόγο για «σοβαρές ζημιές».

Πώς απάντησε το Ιράν;

Σύμφωνα με τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF), κατά τη διάρκεια του πολέμου το Ιράν εκτόξευσε περίπου 550 βαλλιστικούς πυραύλους και γύρω στα 1.000 drones εναντίον του Ισραήλ. Η πλειονότητα των πυραύλων αναχαιτίστηκε από τα ισραηλινά και αμερικανικά συστήματα αεράμυνας, με ποσοστό επιτυχίας περίπου 90%. Τουλάχιστον 31 βαλλιστικοί πύραυλοι κατέληξαν σε κατοικημένες περιοχές ή σημεία κρίσιμων υποδομών, μεταξύ αυτών ένας σταθμός παραγωγής ενέργειας στο νότιο Ισραήλ, ένα διυλιστήριο πετρελαίου στη Χάιφα και ένα πανεπιστήμιο στο κεντρικό Ισραήλ, με αποτέλεσμα θανάτους και τραυματισμούς.

Η αμερικανική παρέμβαση

Στη Σύνοδο Κορυφής της G7 στον Καναδά, οι ηγέτες της Δύσης πίστευαν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ παρέμενε προσηλωμένος στη διπλωματία. Όμως τη Δευτέρα 16 Ιουνίου, αποχώρησε αιφνιδιαστικά από τη σύνοδο και άρχισε να εκτοξεύει αυστηρά τελεσίγραφα, απαιτώντας την «άνευ όρων παράδοση» του ιρανικού καθεστώτος και προειδοποιώντας τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες γνώριζαν την ακριβή τοποθεσία όπου κρυβόταν. Τα ξημερώματα της Κυριακής, ο Τραμπ έδωσε την τελική έγκριση. Βομβαρδιστικά Β-12 έριξαν διατρητικές βόμβες στο Φορντό και άλλες δύο στη Νατάνζ. Ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να κηρύξει τη νίκη: το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, δήλωσε, είχε «πλήρως και ολοκληρωτικά εξολοθρευτεί».

Ο απολογισμός των νεκρών

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Ισραήλ, μέχρι τις 24 Ιουνίου, ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που τραυματίστηκαν ή νοσηλεύτηκαν σε όλη τη χώρα ανήλθε σε 3.238, ενώ ο αριθμός των νεκρών έφτασε τους 28. Από την πλευρά του Ιράν, το Υπουργείο Υγείας και Ιατρικής Εκπαίδευσης ανακοίνωσε ότι μέχρι την ίδια ημερομηνία, ο συνολικός αριθμός των τραυματιών έφτανε τους 4.746, εκ των οποίων 185 ήταν γυναίκες. Ο αριθμός των νεκρών ανήλθε στους 610, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 49 γυναίκες και 13 παιδιά, με το νεότερο θύμα να είναι μόλις δύο μηνών.

Ποιος, τελικά, νίκησε;

Παρότι και οι τρεις πλευρές (Ισραήλ-Ιράν-ΗΠΑ) μπορούν να υποστηρίξουν ότι πέτυχαν τους στόχους τους, ουσιαστικά κανείς βγήκε κερδισμένος από αυτό που ο Ντόναλντ Τραμπ ονόμασε «πόλεμο 12 ημερών».

Οι Ισραηλινοί μπορούν να ισχυριστούν ότι κατέστρεψαν μέρος του πυρηνικού προγράμματος, πλήττοντας και την αμυντική βιομηχανία. Οι Ιρανοί, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι άντεξαν την επίθεση των δύο άλλων δυνάμεων. Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός Πρόεδρος μπορεί να ενισχύσει την εικόνα του στο εσωτερικό, μετά από ένα περιορισμένο χτύπημα που, τελικά, «έφερε την ειρήνη».

Απεναντίας, το Ισραήλ δεν κατάφερε να καταστρέψει ολοσχερώς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά ούτε και να ρίξει το καθεστώς Χαμενεΐ. Παράλληλα, επλήγη σοβαρά οικονομικά και εσωτερικά, κάτι πρωτοφανές για την εικόνα της χώρας και τους κατοίκους της. Το, δε, Ιράν -με τις ζημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις να παραμένουν ασαφείς- πλήρωσε βαρύ τίμημα ηγετικά, οικονομικά και ανθρωπιστικά τις δώδεκα αυτές ημέρες, ενώ η τα πλήγματα της Αμερικής παραμένουν αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και μία «κίνηση εκ των προτέρων ασφαλής», όπως υποστηρίχθηκε από διεθνείς αναλυτές.