Σε shutdown μπήκαν και επίσημα οι ΗΠΑ τα μεσάνυχτα της Τρίτης (7 το πρωί της Τετάρτης ώρα Κύπρου) καθώς δεν υπήρξε κάποια συμφωνία ανάμεσα σε Ρεπουμπλικανούς και Δημοκρατικούς προκειμένου αυτό να αποφευχθεί.

Η αναστολή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ πιθανότατα θα αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους σε άδεια άνευ αποδοχών και θα διακόψει πολλά κυβερνητικά προγράμματα και υπηρεσίες.

Η αναστολή λειτουργίας έρχεται λίγες ώρες μετά την αποτυχία της Γερουσίας, που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, να ψηφίσει το νομοσχέδιο για τις κυβερνητικές δαπάνες.

Πρόκειται για το πρώτο shutdown από το 2018. Πριν από έξι χρόνια χρειάστηκαν 35 ημέρες για να ξεπεραστεί με κόστος 11 δισ. δολάρια και 800.000 ομοσπονδιακούς υπαλλήλους χωρίς μισθό.

Τι συμβαίνει στο shutdown

Κάθε οικονομικό έτος που ξεκινά την 1η Οκτωβρίου, το Κογκρέσο πρέπει να εγκρίνει χρηματοδότηση για τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Αν δεν ψηφιστεί πακέτο δαπανών ή έστω προσωρινή παράταση – γνωστή ως continuing resolution – πολλές υπηρεσίες αναστέλλουν τη λειτουργία τους.

Σε ένα shutdown δεν σταματά όλος ο κρατικός μηχανισμός. Συνεχίζουν να λειτουργούν η φύλαξη των συνόρων, οι υπηρεσίες νοσοκομειακής περίθαλψης, η αστυνόμευση και οι πτήσεις, ωστόσο χιλιάδες εργαζόμενοι τίθενται σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών. Αν και στο παρελθόν αυτοί οι υπάλληλοι αποζημιώθηκαν αναδρομικά, η καθημερινότητα των πολιτών επηρεάζεται σημαντικά.

Επιπτώσεις αναμένονται στα εθνικά πάρκα, στις επιθεωρήσεις τροφίμων, στη λειτουργία προγραμμάτων προσχολικής εκπαίδευσης, στην έκδοση φοιτητικών δανείων και σε υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας. Οι συντάξεις και τα επιδόματα του Medicare συνεχίζουν να καταβάλλονται, αλλά η επεξεργασία νέων αιτήσεων μπορεί να παγώσει. Ένα παρατεταμένο shutdown θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει καθυστερήσεις στις μετακινήσεις και να επηρεάσει την οικονομία.

Αξίζει να σημειωθεί πως το 2019, χιλιάδες φοιτητές είχαν δυσκολίες με φορολογικά έγγραφα για υποτροφίες, ενώ το υπουργείο Γεωργίας προειδοποιούσε ότι τα κουπόνια τροφίμων θα εξαντλούνταν μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Ιστορικό και ιδιαιτερότητες

Από το 1980 έχουν καταγραφεί 15 shutdowns, πλήρη ή μερικά, καθώς κάποιες υπηρεσίες είχαν διασφαλισμένη χρηματοδότηση, ενώ άλλες έμεναν χωρίς λειτουργία. Το επικείμενο θεωρείται πλήρες shutdown, καθώς καμία από τις 12 νομοθετικές πράξεις που συνθέτουν τον προϋπολογισμό δεν έχει περάσει από τη Βουλή και τη Γερουσία.

Το τελευταίο shutdown σημειώθηκε το 2018, κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, με αφορμή τη χρηματοδότηση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό. Διήρκεσε 35 ημέρες, το μεγαλύτερο στην ιστορία, και σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία του Κογκρέσου κόστισε περίπου 11 δισ. δολάρια στην οικονομία, εκ των οποίων τα 3 δισ. χάθηκαν οριστικά.

Από τη δεκαετία του 1980, τα shutdowns έχουν καταστεί συχνό φαινόμενο στην αμερικανική πολιτική σκηνή, με οκτώ να καταγράφονται επί προεδρίας Ρόναλντ Ρέιγκαν. Η ιδιαιτερότητα του αμερικανικού συστήματος – όπου ο προϋπολογισμός δεν συνδέεται με ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση – καθιστά τέτοιες κρίσεις πιθανές και επαναλαμβανόμενες.

Η διαφορά με το σημερινό αδιέξοδο είναι ότι η διοίκηση Τραμπ δείχνει διατεθειμένη να αφήσει μεγάλα τμήματα του κράτους να κλείσουν για μεγάλο διάστημα, ακόμη και χρησιμοποιώντας το shutdown ως μέσο για μόνιμη μείωση «μη απαραίτητων» θέσεων εργασίας. Αυτό, όπως εκτιμούν αναλυτές, θα μπορούσε να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού στην αμερικανική διακυβέρνηση.