Δεν δέχεται τις εναντίον του επικρίσεις ότι προστατεύει την ΑΗΚ, ανέφερε ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου. Η προσπάθεια του, είπε, αποσκοπεί στην αναβάθμισή της «με κάποιους τρόπους» ώστε να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κόσμου. Θέλοντας να εξηγήσει τι τον ώθησε να πάρει τη συγκεκριμένη απόφαση, παρέθεσε το επιχείρημα πως βρήκε έναν οργανισμό αποκλεισμένο από τις ΑΠΕ και τις ευέλικτες συμβατικές μονάδες.

«Αυτή τη στιγμή, η ΑΗΚ μπορεί να μην τα καταφέρνει. Γιατί; Την αποκλείσαμε από το να έχει φωτοβολταϊκά πάρκα. Άρα πώς περιμένουμε να μειώσει το κόστος της συμβατικής της ηλεκτροπαραγωγής;», υποστήριξε αρχικά ο Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας στο podcast του Χρύσανθου Τσουρούλλη. Πρόκειται για βάσιμο επιχείρημα; Σύμφωνα με στοιχεία από τη ΡΑΕΚ, όχι.

Δεν ανακοινώθηκε καμία απόφαση απαγόρευσης ή αποκλεισμού του ημικρατικού οργανισμού από την κατασκευή και λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου. Όσες αιτήσεις από πλευράς Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου παρουσίασαν καθυστέρηση στην υλοποίησή τους δεν οφείλονται σε κανένα μπλόκο από την αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου.

Προ διετίας, μάλιστα, με την απόφαση 353/2023, ως «αναλογικό μέτρο για την προώθηση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού και την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ από την ΑΗΚ», καθότι «η ΑΗΚ Παραγωγή και η ΑΗΚ Προμήθεια, λόγω του ότι κατέχουν θέση ισχύος στην αγορά ηλεκτρισμού, ρυθμίζονται από τη ΡΑΕΚ», παρότι «η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού βασίζεται στο ότι οι δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας είναι ανταγωνιστικές», ανακοινώθηκε το εξής: από το 2023 έως και το 2032, η ΑΗΚ θα μπορεί να φτάσει κλιμακωτά σε μέγιστη συσσωρευτική ισχύ μονάδων ΑΠΕ σε λειτουργία, 600MW.

Κατά το τρέχον έτος, σύμφωνα με την υπό αναφορά απόφαση της ΡΑΕΚ, η ΑΗΚ θα μπορούσε να έχει έως και 100MW εγκατεστημένη ισχύ μονάδων ΑΠΕ. Διαθέτει ωστόσο 23MW (φωτοβολταϊκά πάρκα σε Τσέρι, Ακρωτήρι, Άγιο Ιωάννη).

Ο μοναδικός περιορισμός που επέβαλε η ΡΑΕΚ στην ΑΗΚ ήταν να μην αγοράζει από παραγωγούς πράσινης ενέργειας, οι οποίοι συμμετείχαν στη Μεταβατική Λειτουργία της Αγοράς. Τη δημιουργία της Μεταβατικής είχαν ζητήσει από το 2016 οι βουλευτές που στελέχωναν την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και το σκεπτικό τους ήταν η προσαρμογή και η ενδυνάμωση των ιδιωτικών εταιρειών ενόψει του μοντέλου στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επρόκειτο να υιοθετήσει η Κύπρος. Επίσης με πολιτική και τεχνοκρατική απόφαση που έχει τις ρίζες της στο 2010.

Με την ίδια λογική, η ΡΑΕΚ ανακοίνωσε πως τα διμερή συμβόλαια στη Μεταβατική θα γίνονταν μεταξύ ανεξάρτητων παραγωγών από ΑΠΕ και προμηθευτών. Εάν συμμετείχε και η ΑΗΚ σε αυτή τη διαδικασία, όλοι θα πωλούσαν σε αυτήν και αντί για εκκόλαψη συνθηκών ανταγωνισμού, θα εδραιωνόταν ένα μοντέλο μοναδικού αγοραστή, ασύμβατο με την απόφαση της Πολιτείας. Ο λόγος που η Μεταβατική διήρκεσε περισσότερο καιρό από ότι είχε προγραμματιστεί ήταν επειδή σε δύο δοκιμαστικές περιόδους, η ΡΑΕΚ έκρινε πως ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς, όπως και οι συμμετέχοντες ήταν ανέτοιμοι σε διάφορα επίπεδα.

Στη Μεταβατική, η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών πάρκων ήταν ως πρόσφατα 326MW και ήταν προσβάσιμη στους ανεξάρτητους προμηθευτές, οι οποίοι με τη σειρά τους κατάφεραν σταδιακά να δημιουργήσουν ένα πελατολόγιο (εμπορικών και βιομηχανικών καταναλωτών) γύρω στο 8 με 9%. Το 91-92% εξυπηρετείται από την ΑΗΚ Προμήθεια, η οποία αγοράζει φτηνή πράσινη ενέργεια (με οροφή τα 11 σεντς την κιλοβατώρα) από τις ακόλουθες τεχνολογίες:

• Φωτοβολταϊκά Net Billing 109MW
• Φωτοβολταϊκά Feed in Tariff 77MW
• Αιολικά Feed in Tariff 158MW
• Βιομάζα Feed in Tariff 10MW
• Βιομάζα Net Billing 2MW

Ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας στο «Τσουρούλλης Uncensored», είπε επίσης για την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου πως «την αποκλείαμε από το να μπορέσει να αναπτύξει συμβατικές μονάδες, οι οποίες να είναι ευέλικτες. Έπρεπε η ΑΗΚ να ήταν σε θέση αυτή τη στιγμή να παράγει συμβατικό ηλεκτρισμό αποδοτικό και με κόστος όσο το δυνατό χαμηλότερο».

Τα ίδια τα γεγονότα διαψεύδουν και σε αυτή την περίπτωση τον Υπουργό. Οι αιτήσεις της ΑΗΚ για τη δημιουργία της έκτης μονάδας στο Βασιλικό καθώς και για την αναβάθμιση του σταθμού στη Δεκέλεια, εγκρίθηκαν από τη ΡΑΕΚ. Η έκτη μονάδα δεν λειτούργησε λόγω της μη έλευσης φυσικού αερίου. Για την καθυστέρηση στη Δεκέλεια είναι ενδεικτικές οι προ μερικών μηνών τοποθετήσεις συντεχνιακών της ΑΗΚ που επιρρίπτουν την ευθύνη στο Υπουργείο Ενέργειας, με  τον Γιώργο Παπαναστασίου να τους απαντά πως δεν θα πάει ο ίδιος να βιδώσει τη βίδα.

Η ανάγκη της ΑΗΚ να αναβαθμιστεί είναι αδιαμφισβήτητη και δεν είναι πρόσφατα που διαπιστώθηκε. Επί δυόμιση χρόνια, ο νυν Υπουργός Ενέργειας είχε τη δική του ευκαιρία να το πράξει όμως εκ του αποτελέσματος, απέτυχε. Περιορίστηκε σε κινήσεις που ναρκοθετούν την Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού, την οποία διακηρυγμένα δεν θέλουν οι συντεχνίες του προσωπικού της ΑΗΚ ενώ παράλληλα τροχοδρομεί συνθήκες μοναδικού αγοραστή. Δεν έχει όμως κανένα μετρήσιμο έργο να παρουσιάσει που να αφορά την έλευση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, την αναβάθμιση του άκρως ρυπογόνου σταθμού της Δεκέλειας, την επίλυση προβλημάτων όπως με τα ρεύματα βραχυκύκλωσης, τους περιορισμούς στο δίκτυο, την εξάρτηση από δύσκαμπτες συμβατικές μονάδες και τη μεγαλύτερη αξιοποίηση παραγόμενων μεγαβατώρων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η συνέπεια; Εδραιώνεται το πολύ ακριβό ρεύμα για τους καταναλωτές, οι ρύποι και οι εκτεταμένες περικοπές στα φωτοβολταϊκά. Όλα εις γνώση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη.

Ο Γιώργος Παπαναστασίου περιορίζεται στο να περιγράφει την κατάσταση και να επαναλαμβάνει τους ίδιους στόχους, με τοποθετήσεις που θυμίζουν 2023 και 2024, όπως την ακόλουθη (podcast Τσουρούλλη): «Η ΑΗΚ έμεινε με μηχανές καταπονημένες. Την ώρα που λειτουργούν αυτές οι ενεργοβόρες μηχανές παραγωγής, έχουν κόστος. Την ώρα που λειτουργούν και δεν σου δίνουν ηλεκτρισμό, έχουν λογαριασμό. Οπόταν το τι κάμνουμε αυτή τη στιγμή, προσπαθούμε να συνδυάσουμε τις ΑΠΕ, αποθήκευση ή δυνατόν ηλεκτρικές διασυνδέσεις και παράλληλα συμβατική ηλεκτροπαραγωγή».