Ανεπιτυχώς φαίνεται ότι επιχείρησε ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, να απαντήσει στην κριτική που δέχεται το τελευταίο διάστημα αναφορικά με το ότι δεν τηρήθηκαν διαδικασίες και προϋποθέσεις που προνοούνται από την εθνική νομοθεσία και την ευρωπαϊκή οδηγία, για την παρέκκλιση που εξασφάλισε για λογαριασμό του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς ώστε να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει κεντρικό σύστημα αποθήκευσης.

Το νέο μοντέλο ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού που αποφασίστηκε από την κυβέρνηση να τεθεί σε λειτουργία  την 1η Οκτωβρίου 2025, προνοεί ότι η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί κομμάτι του ανταγωνισμού και όχι του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, στον οποίο έχει δοθεί ο ρόλος του ανεξάρτητου λειτουργού της αγοράς.

«Κατηγορηματικά δηλώνω ότι δεν υπήρξε καμία αυθαιρεσία έναντι της ευρωπαϊκής οδηγίας», δήλωσε στο ΡΙΚ κύριος Παπαναστασίου, ενώ σε ερώτηση αν προηγήθηκε αξιολόγηση από τη ΡΑΕΚ που κατέδειξε την ανάγκη παρέκκλισης, απάντησε:

«Η ΡΑΕΚ πήρε την απόφαση ότι ο υπουργός δύναται να επιτρέψει στον Διαχειριστή (την κεντρική αποθήκευση), μέχρι το σύστημα της Κύπρου να συνδεθεί με άλλα συστήματα. Και αυτό δεν έχει ακόμα ουσιαστικά δημοσιευτεί η γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα διότι περίμενε αυτή την απόφαση της ΡΑΕΚ».

Ωστόσο, τα όσα προηγήθηκαν των δηλώσεων του Υπουργού Ενέργειας καταδεικνύουν ότι ο ίδιος φέρεται να επικαλείται μια απόφαση η οποία δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί, όπως θα έπρεπε βάση νομοθεσίας. Εξάλλου, εάν ανατρέξει κανείς στη χρονολογική σειρά των γεγονότων θα διαπιστώσει μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα:

• Η ΡΑΕΚ ξεκαθάρισε εκ των προτέρων, εγγράφως, πως βάσει της εθνικής νομοθεσίας και της ευρωπαϊκής οδηγίας ο ΔΣΜΚ δεν δύναται να αποκτήσει κεντρική αποθήκευση.
• Επιπλέον, ζήτησε τεκμηρίωση του αιτήματος για παρέκκλιση, δεδομένης και της προειδοποίησης από τον ACER προς το Υπουργείο Ενέργειας πως μια τέτοια απόφαση εδραιώνει το μονοπώλιο και πλήττει την ανταγωνιστική αγορά.
• Χωρίς να κατατεθεί καμία μελέτη για τα πιο πάνω, το Υπουργείο Ενέργειας προχώρησε μονομερώς τη διαδικασία της παρέκκλισης, με τον Γιώργο Παπαναστασίου να την περνά πρώτα από το Συμβούλιο Υπουργών, ώστε αυτή να προστεθεί στο κείμενο της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να παραχωρήσει την παρέκκλιση.
• Ακολούθως η ΡΑΕΚ ενέκρινε την παρέκκλιση, όχι γιατί έλαβε κάποια μελέτη ή τεκμηρίωση του αιτήματος, ούτε και προέβη στην απαιτούμενη αξιολόγηση, αλλά γιατί άναψε το «πράσινο φως» η Βουλή των Αντιπροσώπων. Συνεπώς, η τροπολογία που επικαλείται ο Γιώργος Παπαναστασίου πέρασε εκ των υστέρων.

Στον αέρα η μεταβίβαση

Ταυτόχρονα, οι θέσεις που διατύπωσε ο Υπουργός Ενέργειας για το ζήτημα της μεταβίβασης του συστήματος σε τρίτα μέρη, φέρονται να εμπεριέχουν αντιφάσεις που εγείρουν εύλογα σοβαρούς προβληματισμούς. Ενώ διαβεβαίωσε πως υπάρχει απόφαση, η οποία δεν έχει δημοσιοποιηθεί, σχετικά με τα χρονοδιαγράμματα μεταβίβασης του κεντρικού συστήματος σε τρίτα μέρη, «την ίδια ώρα υποσημειώνει πως αυτό θα γίνει «όταν το ηλεκτρικό δίκτυο θα μπει σε ανταγωνιστικό περιβάλλον» και «όταν θα είναι διασυνδεδεμένο». Αυτό σημαίνει ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων, η μεταβίβαση θα υλοποιηθεί το 2030 και εάν και εφόσον,  η Τουρκία επιτρέψει τη συνέχιση των εργασιών για την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο. Ένα ενδεχόμενο πλήρως ασύμβατο με το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού.

Ποιοι ειδικοί έκαναν την ανάλυση;

Ο Γιώργος Παπαναστασίου μίλησε για «ενσυνείδητη απόφαση του Υπουργείου Ενέργειας και της κυβέρνησης», να προχωρήσει με την παρέκκλιση στον ΔΣΜΚ και την επιλογή τριών υποσταθμών της ΑΗΚ για να τοποθετηθεί η κεντρική αποθήκευση επειδή «έχουν έτοιμο το δίκτυο», χωρίς να επεξηγήσει εάν υπήρξε ή όχι επενδυτικό ενδιαφέρον ή ιδιωτικά έργα που να μπορούν με γρήγορες διαδικασίες να συνδεθούν με το δίκτυο, όπως προνοεί η νομοθεσία. Την ίδια ώρα έκανε λόγο για «ανάλυση από εξειδικευμένους ειδικούς», τους οποίους δεν κατονόμασε και την οποία δεν παρουσίασε.

Ο σκοπός της παρέκκλισης

Ο Υπουργός Ενέργειας, προσπαθώντας να αιτιολογήσει την απόφασή του όπως το έργο του ΔΣΜΚ επιχορηγηθεί με 35 εκατομμύρια ευρώ, συμπεριέλαβε στα οφέλη, το ότι «θα μειώσει τις περικοπές από ΑΠΕ». Μια τοποθέτηση που προκαλεί έκπληξη, καθώς η παρέκκλιση που δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον ΔΣΜΚ για κεντρικό σύστημα αποθήκευσης στις εγκαταστάσεις της ΑΗΚ αφορά τη ρύθμιση της συχνότητας για την ευστάθεια του συστήματος.

Τα δεδομένα πάντως αναδεικνύουν ότι για ακόμη μια φορά, ένα κυβερνητικό εγχείρημα που υποτίθεται ότι προορίζεται να συμβάλει στη μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και να αποβεί επιτέλους προς όφελος του Κύπριου καταναλωτή, όπως είναι το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, τίθεται εν αμφιβόλω προτού καλά-καλά *τεθεί σε λειτουργία.

Με χειρισμούς που εγείρουν ερωτήματα, με μη ξεκάθαρες απαντήσεις και με διαδικασίες που κρατούν τους πολίτες στο σκοτάδι…