Η ιστορία της Φινλανδής Πρωθυπουργού Σάνα Μαρίν και των βίντεο που είδαν το φως της δημοσιότητας, καθώς επίσης κι ο αντίκτυπος που αυτά είχαν στην εικόνα της νεαρής πολιτικού, αποτελούν εδώ και βδομάδες αντικείμενο συζητήσεων. Με αφορμή το περιστατικό αυτό, προκύπτουν ανάλογα ερωτήματα που σχετίζονται με τη χώρα μας και το τι θα γινόταν αν διέρρεαν ανάλογα βίντεο Κυπρίων πολιτικών. Θα γίνονταν αποδεκτά από τη δικιά μας κοινωνία ή θα προκαλούσαν αντιδράσεις; Υπάρχουν όρια μεταξύ της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής των πολιτικών προσώπων κι αν ναι, ποια είναι αυτά; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρήσαμε να απαντήσουμε, με τη βοήθεια του Διευθυντή Επικοινωνίας της εταιρείας ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας, Χαράλαμπου Ρωσσίδη.
Ο σάλος στη Φινλανδία
Σε ομιλία της, η Σάνα Μαρίν υπεραμύνθηκε των επιλογών της, λέγοντας με δάκρυα στα μάτια ότι είναι πάνω απ’ όλα άνθρωπος και μερικές φορές προσβλέπει στη χαρά, στο φως και στην ευχαρίστηση. Το τεστ ναρκωτικών στο οποίο υπεβλήθη βγήκε αρνητικό και σταδιακά οι αντιδράσεις έπαυσαν.
Πολιτειακοί αξιωματούχοι, δημόσια εικόνα και ιδιωτική ζωή
Ποια είναι, όμως, η αλήθεια; Ποιοι έχουν, τελικά, δίκιο; Όσοι τάχθηκαν κατά ή όσοι συστρατεύτηκαν με την Πρωθυπουργό; Υπάρχουν όρια μεταξύ της ιδιωτικής και της επαγγελματικής ζωής των πολιτικά εκτιθέμενων προσώπων; Κι αν ναι, πώς επηρεάζονται από τη χώρα, την κουλτούρα και το φύλο;
Με αφορμή, λοιπόν, το σκάνδαλο στη Φινλανδία, ο Διευθυντής Επικοινωνίας της εταιρείας ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας, Χαράλαμπος Ρωσσίδης, λύνει τις απορίες μας σχετικά με τα ενδεχόμενα όρια που πρέπει να τηρούνται ανάμεσα στην ιδιωτική και τη δημόσια ζωή των πολιτικών. Ποια είναι η εικόνα στην Κύπρο; Τι θα συνέβαινε, για παράδειγμα, αν ένα πολιτικό πρόσωπο, καλείτο να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις από τη διαρροή αντίστοιχου βίντεο;
Καταρχάς, σχολιάζοντας το σκάνδαλο που δημιουργήθηκε γύρω από το όνομα της Σάνα Μαρίν, αλλά και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ο κ. Ρωσσίδης ανέφερε ότι σε κάθε περίπτωση, οι όποιες αντιδράσεις εξαρτώνται από το ηθικό και αξιακό πλαίσιο που ασπάζεται κάθε πολίτης. Σημείωσε, ωστόσο, ότι οι αντιδράσεις ήταν υπερβολικές και σκοπός τους ήταν η αποκόμιση πολιτικού οφέλους και η δημιουργία εντυπώσεων, με απώτερο στόχο να πληγεί η εικόνα και η φήμη της Πρωθυπουργού.
«[…] (Η Πρωθυπουργός) φαίνεται να απορρίπτει τον παραδοσιακό καθωσπρεπισμό και την κοινωνική συμβατικότητα, στοιχεία που συνήθως περιβάλλουν την κοινωνική και προσωπική ζωή των πολιτικών ηγετών. Θα συμφωνήσω με την ίδια, ότι και οι πολιτικοί είναι ελεύθεροι άνθρωποι και όπως όλοι μας, έχουν προσωπικές και ιδιωτικές στιγμές. Δικαιούνται να διασκεδάσουν, να τραγουδήσουν και να χορέψουν […]».
Υπάρχουν όρια;
Συζητώντας την ύπαρξη ορίων στην πολιτική, ο κ. Ρωσσίδης έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι το ζήτημα των ορίων δεν αφορά μόνο στους πολιτικούς, αλλά ευρύτερα την κοινωνία, υποδεικνύοντας ότι τα πολιτικά πρόσωπα, καλό θα ήταν να κρίνονται για τις θέσεις, το έργο και τις πολιτικές τους.
«Όρια υπάρχουν για όλους. Όμως, από τη στιγμή που οι πράξεις είναι εντός του πλαισίου της νομιμότητας, πεποίθησή μου είναι ότι δεν πρέπει να τίθεται θέμα. Απ’ εκεί και πέρα, οι πολιτικοί πρέπει να κρίνονται για τις θέσεις τους, το έργο τους και τις πολιτικές τους και όχι για το αν στον ελεύθερο τους χρόνο πληρούν τα ηθικά μας πρότυπα και στερεότυπα. Η στάση της Σάνα Μάριν, το ότι δηλαδή υπηρετεί τη χώρα και παράλληλα παραμένει ο εαυτός της, μάλλον το πολίτευμα της Δημοκρατίας ενισχύει».
Τα νέα δεδομένα που «φέρνει» η ανάπτυξη της τεχνολογίας
Την ίδια ώρα, ο Χαράλαμπος Ρωσσίδης εφιστά την προσοχή σε όλους, τονίζοντας ότι, λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας, υπάρχουν διαθέσιμες συσκευές και εργαλεία που, λίγο-πολύ, καθιστούν τον καθένα από εμάς εκτεθειμένο κι εν δυνάμει «θύμα» μίας παρόμοιας κατάστασης. Ιδίως οι πολιτικοί, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς είναι πολύ εύκολο μία ιδιωτική τους στιγμή να διαρρεύσει, πλήττοντας σοβαρά την εικόνα τους.
«[…] στην εποχή των smartphones και των chats, όλοι μας είμαστε εκτεθειμένοι στην κρίση και τη διάθεση του καθενός στον περίγυρό μας. Χρειάζεται μόλις λίγα δευτερόλεπτα μια ιδιωτική στιγμή να μετατραπεί σε δημόσιο ή και παγκόσμιο θέαμα. Συνεπώς, υπό αυτό το πρίσμα, ιδιαίτερα οι πολιτικοί πρέπει να είναι προσεκτικοί. Η ίδια όμως η Σάνα Μαρίν, δεν κρύφτηκε. Βγήκε μπροστά και υπερασπίστηκε τον εαυτό της, ενώ προκειμένου να διαλύσει κάθε υποψία, υποβλήθηκε σε τεστ ανίχνευσης ναρκωτικών, το οποίο βγήκε αρνητικό».
Το παράδειγμα της Κύπρου
Στην εποχή της εικόνας και του ήχου, καθίσταται εξαιρετικά εύκολο, το παραμικρό ατόπημα εκ μέρους ενός εκτιθέμενου προσώπου, να αποβεί «μοιραίο» για την καριέρα του ή να προκαλέσει σημαντικές απώλειες, που είναι δύσκολο να ανατραπούν ή να αποκατασταθούν. Στην Κύπρο, ειδικότερα, που η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα χαρακτηρίζονται από συντηρητισμό, οι ενδεχόμενες επιπτώσεις από τη διαρροή ενός «ακατάλληλου» βίντεο, πολλαπλασιάζονται.
Την άποψη αυτή ασπάζεται και ο κ. Ρωσσίδης. Επισημαίνει, ότι παρ’ όλο που τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα προόδου στην κυπριακή κοινωνία, ένα αντίστοιχο βίντεο με αυτό της Φινλανδής Πρωθυπουργού, θα προκαλούσε αντιδράσεις, κυρίως αν αφορούσε σε πολιτικό πρόσωπο. Ποιες είναι, ωστόσο, οι παράμετροι που θα επηρέαζαν την έκταση που θα έπαιρνε το περιστατικό;
«[…] οι αντιδράσεις για ένα περιστατικό που συνδέεται με την πολιτική ζωή του τόπου είναι συνήθως περισσότερες σε σύγκριση με ένα αντίστοιχο από τη βιομηχανία του lifestyle ή του θεάματος. Ασφαλώς, πάντοτε εξαρτάται από το περιεχόμενο, το timing και το πόσο ψηλά στην ιεραρχία είναι το πρόσωπο που εκτίθεται. Εξαρτάται, επίσης, από το αν η αντίπαλη πλευρά διαθέτει τα εργαλεία και τους μηχανισμούς για να αναδείξει και να συντηρήσει το θέμα ψηλά στην επικαιρότητα».
Παρ’ όλη την πρόοδο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, η κυπριακή κοινωνία, σύμφωνα με τον κ. Ρωσσίδη, είναι πιο συντηρητική, ως προς τις προσδοκίες που έχει από έναν ή μία πολιτικό, γεγονός που αποδίδει στην πολιτική κουλτούρα που επικρατεί στη χώρα μας, αλλά και στην αντίληψη που έχουμε για τον ρόλο των πολιτικών, που είναι η διαφύλαξη αρχών και αξιών που «περνούν» στην κοινωνία μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, της Εκκλησίας, αλλά και τις σχέσεις κράτους-Εκκλησίας.
Αναδεικνύει, παράλληλα, το στοιχείο του φύλου και πώς αυτό πιθανόν να επηρέαζε την έκταση των αντιδράσεων, σε περίπτωση που αντίστοιχο γεγονός, με πρωταγωνίστρια γυναίκα πολιτικό, έβλεπε το φως της δημοσιότητας.
[…] κάτι που θεωρείται φυσιολογικό σε μια χώρα, μπορεί να θεωρείται οπισθοδρομικό κάπου αλλού. Σ’ αυτό το πλαίσιο, οι αντιδράσεις στην Κύπρο θα ήταν μεγαλύτερες εάν ο πρωταγωνιστής του βίντεο ήταν γυναίκα αντί άντρας. Και αυτό έχει να κάνει με μια σειρά από λόγους. Από την ευρύτερη αντίληψή μας για τον ρόλο μιας γυναίκας στην κοινωνία και τον κώδικα συμπεριφοράς που πρέπει να ακολουθεί, σε σύγκριση με έναν άντρα, με τον οποίο, συνήθως, είμαστε πιο ελαστικοί και ανεκτικοί. Οι γυναίκες κρίνονται πολύ πιο αυστηρά, η κοινή γνώμη ενοχλείται πολύ πιο εύκολα. Οι γυναίκες πιο συχνά στοχοποιούνται με ρητορική μίσους, λόγω του φύλου και της εμφάνισής τους».
Ποιο μοντέλο πολιτικού προκρίνουν οι Κύπριοι;
Ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Ρωσσίδης υπέδειξε ότι οι πολιτικοί που έχουν μεγαλύτερη «πέραση» στην Κύπρο αυτήν την περίοδο, είναι αυτοί που δεν αναλώνονται σε συγκρούσεις κι αντιπαραθέσεις, προωθούν την εικόνα ενός ανθρώπου που «βοηθά κόσμο» και δεν αμφισβητούν παραδοσιακές αρχές και αξίες που είναι βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία μας. Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα δημοφιλές είναι και το μοντέλο πολιτικού που προωθείται ως εναλλακτικό και αποκλίνει από την παραδοσιακή έννοια του όρου. Ωστόσο, ο κ. Ρωσσίδης επισημαίνει ότι το πρότυπο αυτό περικλείει κινδύνους γι’ αυτούς που το υιοθετούν.
«[…]Συχνά, υποψήφιοι νιώθουν την ανάγκη να τονίσουν το ότι «εγώ δεν είμαι πολιτικός, είμαι κάτι άλλο». Αυτή η προσέγγιση ενέχει κινδύνους, καθότι αντί να απαλλαγεί η πολιτική από τα κακώς έχοντα, στο τέλος απομακρύνεται η ίδια η πολιτική και επικρατούν οι δημόσιες σχέσεις».
