Στον επικοινωνιακό θόρυβο που προκλήθηκε με αφορμή τις επαφές που προηγήθηκαν μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας-Ιράν και την διάψευση του Υπουργείου Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τεχεράνης αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο αναλυτής του σταθμού μας για ζητήματα Μέσης Ανατολής, επισκέπτης καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και ερευνητής του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας, Γαβριήλ Χαρίτος, μιλώντας στην εκπομπή ALPHA Ενημέρωση με την Κάτια Σάββα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ποιοι είναι οι τρεις ρόλοι που έχει η Κύπρος στην σύρραξη Ισραήλ-Ιράν και ποια η θέση της

Σημαντικά ανοιχτά θέματα στις σχέσεις Κύπρου-Ιράν

Αναφερόμενος στις διμερείς σχέσεις Κύπρου-Ιράν, ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε ότι , παρά τις εξαιρετικά στενές στρατηγικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν από το 2010 και εντεύθεν ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και το Ισραήλ, οι σχέσεις Κύπρου-Ιράν δεν επλήγησαν. Αυτό είναι ένα δεδομένο που τιμά τόσο την κυπριακή όσο και την ιρανική διπλωματική υπηρεσία – καθότι, τόσο η Λευκωσία όσο και η Τεχεράνη αντιλαμβάνονται ότι η διατήρηση διαύλων μεταξύ τους είναι ποικιλοτρόπων χρήσιμη και αναγκαία. Μία βασική παράμετρος διατήρησης καλών σχέσεων με το Ιράν είναι η σημαντική παρουσία της κυπριακής εμπορικής ναυτιλίας στον Περσικό Κόλπο – μία παρουσία που δεν είναι προς το συμφέρον καμίας χώρας να διακοπεί ή να διαταραχθεί. Ένα δεύτερο σημαντικό δεδομένο είναι ότι τόσο η Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και το Ιράν συμφωνούν απόλυτα στην ανάγκη διατήρησης των διεθνών συνόρων. Από τη μια, η Κύπρος αποτελεί θύμα εισβολής και κατοχής, ενώ από την άλλη το Ιράν ανέκαθεν ανησυχεί για την εσωτερική του συνοχή, νοουμένου ότι η παρουσία εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων απασχολεί το βαθύ ιρανικό κράτος, τόσο πριν όσο και μετά την επικράτηση της Ισλαμικής Επανάστασης το 1979.

Πέρα όμως από αυτά τα δύο δεδομένα, η παρούσα συγκυρία έχει δημιουργήσει πλείστα νέα ανοικτά ζητήματα που Κύπρος και Ιράν όφειλαν να συζητήσουν. Όπως τόνισε ο κ. Χαρίτος, με δεδομένο ότι πάνω από 100.000 Ισραηλινοί έχουν εγκλωβιστεί στο εξωτερικό μετά το κλείσιμο του διεθνούς αεροδρομίου του Τελ Αβίβ, έχει συγκεντρωθεί στο νησί όχι μόνο μεγάλος αριθμός πολιτών του Ισραήλ αλλά και πολλά αεροσκάφη ισραηλινών εταιρειών, οι πτήσεις των οποίων έχουν εκτραπεί στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου. Το νέο αυτό δεδομένο αυξάνει τον κίνδυνο να αποτελέσει το νησί θέατρο αντιπαράθεσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Συγκεκριμένα, συνεχίζει ο Χαρίτος, διαβιούν πολλοί Ιρανοί πολίτες τόσο στις ελεύθερες περιοχές, ως επίσης και στα Κατεχόμενα, έχοντας αγοράσει εκεί ακίνητη περιουσία, ενώ κάποιοι από αυτούς διαθέτουν και ευρωπαϊκά διαβατήρια, που τους δίνουν την δυνατότητα να μετακινούνται χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις ανάμεσα στις κατεχόμενες και τις ελεύθερες περιοχές. Όλα αυτά ήταν ζητήματα που η κυπριακή πλευρά όφειλε – και εν τέλει προφανώς βρήκε την ευκαιρία – να συζητήσει με την ιρανική πλευρά.

Όλα τα παραπάνω είναι δεδομένα υπαρκτά και τα θέματα που έχουν προκύψει προς διαχείριση εκ μέρους της Λευκωσίας και της Τεχεράνης είναι εξίσου υπαρκτά – και, όπως εκτιμά ο κ. Χαρίτος, είναι προφανές ότι συζητήθηκαν ανάμεσα στις δύο χώρες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η Τεχεράνη αρνείται ότι ζήτησε από τη Λευκωσία να μεταφέρει μήνυμα στο Ισραήλ

Μηνύματα προς διαμεσολάβηση και η αξιοπιστία της Τεχεράνης

Σχετικά με τον θόρυβο που δημιουργήθηκε κατά πόσον δόθηκε η δυνατότητα στον ΠτΔ να διαβιβάσει μηνύματα μεταξύ Ιρανών και Ισραηλινών, πέρα από την πρωτοβουλία της Λευκωσίας να ζητήσει την

θεσμική ενεργοποίηση της ΕΕ για διπλωματική διαχείριση της έκρυθμης κατάστασης που διαμορφώθηκε, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι πολλές φορές κατά το παρελθόν η Ιστορία έχει διδάξει ότι όσα πολλά τυχόν είχαν πράγματι ειπωθεί και διατυπωθεί πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, είχαν συχνά διαψευσθεί προσχηματικά για λόγους σκοπιμότητας. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, η διάψευση εκ μέρους του Υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν – και μάλιστα υπ’ αυτές τις συγκυρίες – δεν θα έπρεπε ούτε να εκπλήσσει, αλλά ούτε και να της προσδίδεται περισσότερη αξιοπιστία από αυτήν που της αναλογεί.

Εξηγώντας τον συλλογισμό του, ο Γαβριήλ Χαρίτος ανέφερε ότι η κυβέρνηση της Τεχεράνης τις τελευταίες τέσσερεις ημέρες έχει εκτεθεί πρωτίστως έναντι των ίδιων της των πολιτών. Η ιρανική αεράμυνα έχει καταστεί ανύπαρκτη σε όλο το δυτικό Ιράν και στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας Τεχεράνης, με αποτέλεσμα τα ισραηλινά βομβαρδιστικά να κινούνται χωρίς κανένα εμπόδιο. Εάν η ιρανική κυβέρνηση θα παραδεχόταν ότι πράγματι ζήτησε τη συνδρομή τρίτης χώρας για να βρει έναν δίαυλο επικοινωνίας με το Ισραήλ, αυτό θα είχε αποτέλεσμα να πληγεί ακόμα περισσότερο το κύρος της έναντι των ίδιων της των πολιτών. Υπ’ αυτήν την συγκυρία, ο κ. Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι οποιαδήποτε διάψευση ή επιβεβαίωση εκ μέρους της ιρανικής πλευράς, ούτως ή άλλως θα είχε μειωμένη αξιοπιστία. Αντιθέτως, εξέφρασε την άποψη ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης δεν θα είχε κανέναν λόγο να δηλώσει κάτι το μη πραγματικό, ενώ η ιρανική πλευρά είχε πολύ σοβαρούς λόγους να εμφανίσει μία εικόνα διαφορετική από εκείνην που ίσως δεν την εξυπηρετεί επικοινωνιακά στο παρόν στάδιο.

Από την άλλη, δεν υπάρχει κάποια δημοσιογραφική επιβεβαίωση ότι ο ΠτΔ συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Νετανιάχου, παρότι τα ισραηλινά ΜΜΕ αναμετέδωσαν τις δηλώσεις Χριστοδουλίδη χωρίς περαιτέρω σχολαισμό.

Παρακολουθήστε την παρέμβαση του Γαβριήλ Χαρίτου στη σημερινή εκπομπή ALPHA Ενημέρωση με την Κάτια Σάββα: