Την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του θεσμού του Γενικού Εισαγγελέα, με διαχωρισμό του υφιστάμενου διττού ρόλου του, τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας στο Ετήσιο Συνέδριο με θέμα «Ιστορική εξέλιξη, Προοπτικές και Προκλήσεις για τον θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας».

«Ο διαχωρισμός αυτού του διττού ρόλου κρίνεται αναγκαίος ως μέτρο εκσυγχρονισμού, ως απαίτηση της κοινωνίας για λόγους ανεξαρτησίας, πλήρους διαφάνειας και αποφυγής ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων ή ρόλων», ανέφερε ο Πρόεδρος, προσθέτοντας ότι «θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και στη δικαιοσύνη, θα εξασφαλίσει τη λογοδοσία και θα εναρμονίσει τα δεδομένα της χώρας μας με ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα».

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις της κυβέρνησης προβλέπουν τον διαχωρισμό του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας με την απονομή της ποινικής φύσεως αρμοδιοτήτων του στον Γενικό Δημόσιο Κατήγορο, ενώ ο Γενικός Εισαγγελέας θα παραμείνει ως ο νομικός σύμβουλος του κράτους και προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας.

Όπως πρόσθεσε, αντίστοιχα τον διαχωρισμό του θεσμικού ρόλου ακολουθεί ο διοικητικός διαχωρισμός της Νομικής Υπηρεσίας με τη δημιουργία της ανεξάρτητης υπηρεσίας του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου.

Ο Πρόεδρος είπε ακόμη ότι η μεταρρύθμιση συνάδει με τις κατά καιρούς αναφορές και συστάσεις ευρωπαϊκών και διεθνών οργάνων, όπως η Επιτροπή της Βενετίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Κράτος Δικαίου και η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO).

Παράλληλα, εξέφρασε σεβασμό προς τις επιφυλάξεις που έχει διατυπώσει ο Γενικός Εισαγγελέας για τη συνταγματικότητα της μεταρρύθμισης.

«Αναγνωρίζω και σέβομαι απόλυτα το γεγονός ότι ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, όπως δημόσια εξάλλου έχει αναφέρει, διατηρεί επιφυλάξεις ως προς τη συνταγματικότητα των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων. Επαναλαμβάνω ότι οι επιφυλάξεις, οι σκέψεις, οι προβληματισμοί είναι απόλυτα σεβαστές και μέσα στο πλαίσιο του διαλόγου θα εργαστούμε προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος της κυβέρνησης για εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας μετά από 65 χρόνια».

Αναφερόμενος στην ιστορική πορεία του θεσμού, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπενθύμισε ότι από το 1960 το Σύνταγμα καθιέρωσε τον Γενικό Εισαγγελέα και τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα ως ανεξάρτητους αξιωματούχους με ευρείες εξουσίες, «θεματοφύλακες της νομιμότητας, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας».

Εξήρε επίσης τη συμβολή της Νομικής Υπηρεσίας «στην υπεράσπιση της διεθνούς νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των προσφύγων και των εγκλωβισμένων, καθώς και στη διατήρηση της νομιμότητας σε συνθήκες εθνικής τραγωδίας.

Αναφερόμενος στην περίοδο ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημείωσε ότι το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ανέλαβε τεράστιο έργο, εργάστηκε για την εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, για τη μεταρρύθμιση του ποινικού και αστικού δικαίου και για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης».

«Είναι, θεωρώ αδιαμφισβήτητο ότι από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα η Νομική Υπηρεσία, ο Γενικός Εισαγγελέας καθοδήγησε νομικά, ενίσχυσε θεσμικά και προστάτεψε πολιτικά το κράτος μας», είπε.

Παράλληλα ο Πρόεδρος συνεχάρη τη Νομική Υπηρεσία για την εξαιρετική δουλειά που έγινε με αφορμή την πρόσφατη απόφαση σε σχέση με το θέμα των σφετεριστών, αναφέροντας ότι η κατάληξη της υπόθεσης, η εξέλιξη της πορείας, αποδεικνύει την εξαιρετική δουλειά που έγινε.

Ο Πρόεδρος έκανε, τέλος, ιδιαίτερη αναφορά στους αείμνηστους Γενικούς Εισαγγελείς, Κρίτωνα Τορναρίτη, Στέλλα Σουλιώτου, Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη, Αλέκο Μαρκίδη και Σόλωνα Νικήτα, τονίζοντας ότι «καθένας τους άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην πορεία του τόπου μας» και πως «η μνήμη τους δεν είναι απλώς ιστορική, αλλά ζωντανή παρακαταθήκη και οδηγός για όλους μας».

Πιο αποτελεσματικό το νομικό σύστημα από διαχωρισμό εξουσιών Γ. Εισαγγελέα, είπε η ΠτΒ

Η συζήτηση για τον διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δεν έχει ως στόχο την καταστρατήγηση του θεσμού, αλλά τη διασφάλιση και ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας  του νομικού μας συστήματος, προς όφελος της Δημοκρατίας, ανέφερε από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτα Δημητρίου, στον χαιρετισμό της κατά το Συνέδριο.

Σύμφωνα με την κ. Δημητρίου, η Νομική Υπηρεσία δεν είναι κάτι θεωρητικό, απόμακρο ή απρόσιτο αλλά ένας θεσμός «βαθιά συνδεδεμένος με την καθημερινότητά μας, με την ουσία του Κράτους Δικαίου, με τη λειτουργία της Δημοκρατίας και, τελικά, με τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής για όλους τους πολίτες».

«Γιατί χωρίς νομική κατοχύρωση, δεν υπάρχουν δικαιώματα. Χωρίς θεσμικά αντίβαρα, δεν υπάρχει ισότητα, και χωρίς δικαιοσύνη, η Δημοκρατία, είναι εκτεθειμένη σε εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η Νομική Υπηρεσία στέκεται ως πυλώνας ευθύνης και θεσμικής αντίστασης απέναντι στην αυθαιρεσία – είτε αυτή είναι γραφειοκρατική, είτε είναι πολιτική, είτε είναι οικονομική».

Το συνέδριο είναι αφιερωμένο σε έναν θεσμό-πυλώνα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορική διαδρομή της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού η συμβολή του υπήρξε καθοριστική σε κρίσιμες και κομβικής σημασίας περιόδους της πατρίδας μας, συνέχισε η Πρόεδρος της Βουλής.

«Από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-1964 και την τουρκική εισβολή του 1974, έως την οικονομική κρίση και την πανδημία COVID-19, ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας κλήθηκε να διαχειριστεί συνθήκες πολιτικής αστάθειας και σύνθετων συνταγματικών προκλήσεων», είπε. Σήμερα, πρόσθεσε, «καλείται να ανταποκριθεί σε ακόμη πιο πολύπλοκες και ιδιαίτερες προκλήσεις, αφού η σύγχρονη κοινωνία απαιτεί  απόλυτη διαφάνεια, λογοδοσία και αποτελεσματικότητα. Και ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της πρόκλησης».

Η κ. Δημητρίου πρόσθεσε ότι η κοινωνία ζητά και προσδοκά, δικαίως, θεσμούς που συνδυάζουν την ανεξαρτησία με τη λογοδοσία. «Πρόκειται για λεπτές και ταυτόχρονα άκρως απαιτητικές ισορροπίες που χρήζουν προσεκτικής αντιμετώπισης, με γνώμονα πάντα το δημόσιο συμφέρον και με σεβασμό  στην ιδιομορφία του κυπριακού Συντάγματος, μακριά από κάθε είδους λαϊκισμό», σημείωσε.

«Σε μια εποχή που η πίστη στους θεσμούς δοκιμάζεται, ο ρόλος της Νομικής Υπηρεσίας είναι να αποδεικνύει, καθημερινά, ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους. Ότι η δικαιοσύνη δεν είναι προνόμιο, αλλά δικαίωμα. Κι ότι ο νόμος δεν πρέπει να προστατεύει μόνο τους ισχυρούς, αλλά πρώτα και κύρια τους ευάλωτους», συνέχισε η κ. Δημητρίου.

«Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας καλείται καθημερινά να διαχειρίζεται πολυσύνθετες υποθέσεις, διαδραματίζοντας καθοριστικό  ρόλο στη λειτουργία και την αξιοπιστία του νομικού μας συστήματος», ανέφερε η Πρόεδρος της Βουλής. 

«Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αυστηρή τήρηση της αρχής της νομιμότητας, η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, η εμπέδωση της χρηστής διοίκησης και του Κράτους Δικαίου, η διασφάλιση των θεσμικών ισοζυγίων, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η προσαρμογή του εθνικού μας νομικού πλαισίου στη βάση των ευρωπαϊκών και διεθνών εξελίξεων, αλλά και  των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, είναι μόνο μερικά από όσα καλείται να προασπίσει ο εκάστοτε Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας», σημείωσε. «Γνωρίζοντας παράλληλα πως κάθε του πράξη, κάθε του απόφαση αποτελεί  δοκιμασία εμπιστοσύνης για τους πολίτες», επεσήμανε περαιτέρω.

Αναφέρθηκε επίσης στην εν εξελίξει συζήτηση ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως σχετικά με τον πολυσυζητημένο διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, λέγοντας πως πρόκειται για μία δέσμη νομοσχεδίων που αποσκοπεί αφενός στη διατήρηση του ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ως νομικού συμβούλου της εκτελεστικής εξουσίας, αφετέρου στη δημιουργία ενός νέου θεσμού, του Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου της Δημοκρατίας, στην αρμοδιότητα του οποίου θα εμπίπτουν οι ποινικές διώξεις.

«Η συζήτηση αυτή, αν και δύσκολη, είναι αναγκαία, καθώς αποτελεί σαφή ένδειξη θεσμικής ωριμότητας ενός σύγχρονου Κράτους Δικαίου που επιδιώκει περισσότερη διαφάνεια και λογοδοσία και παράλληλα ανταποκρίνεται στις συστάσεις διεθνών οργανισμών, όπως η GRECO, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Επιτροπή της Βενετίας», είπε.

«Είναι μία θεσμική τομή που ουδόλως έχει ως στόχο την καταστρατήγηση του θεσμού, αλλά τη διασφάλιση και ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας  του νομικού μας συστήματος, προς όφελος της Δημοκρατίας», τόνισε επί του θέματος.

«Οφείλουμε, λοιπόν, όλοι να προσεγγίσουμε το θέμα αυτό με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η όποια μεταρρύθμιση δεν θα υπονομεύει τη συνταγματική τάξη, αλλά θα συμβάλει στην αποτελεσματικότητα της διαδικασίας της ποινικής δίωξης, θα θωρακίσει την ανεξαρτησία του θεσμού και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτόν», συμπλήρωσε.

Σύμφωνα με την Πρόεδρο του σώματος, η σημερινή ημερίδα έχει και έναν ιδιαίτερα συγκινησιακό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί φιλολογικό μνημόσυνο προς τιμήν όλων των αποβιωσάντων προκατόχων του σημερινού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Κρίτωνα Τορναρίτη, Στέλλας Σουλιώτη, Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη, Αλέκου Μαρκίδη και Σόλωνα Νικήτα, «για την ανεκτίμητη προσφορά τους στη Δικαιοσύνη και στους θεσμούς του τόπου, οι οποίοι υπηρέτησαν με αυταπάρνηση αυτό το λειτούργημα».

Πηγή: ΚΥΠΕ