Η εκτελεστική εξουσία έχει συμπληρώσει όλες τις συστάσεις που έκανε η GRECO για το δικαστικό σύστημα και έχει μάλιστα προχωρήσει και πέραν των συστάσεων, τόνισε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνάς Νικολάου, ανακοινώνοντας παράλληλα πως θα κατατεθεί αύριο στο Υπουργικό Συμβούλιο ένα «νέο σημαντικό νομοσχέδιο» για σύσταση ανεξάρτητης αρχής κατά της διαφθοράς.
Στόχος, σύμφωνα με τον Υπουργό, είναι μέχρι το Καλοκαίρι να υπάρχουν ψηφισμένα νομοσχέδια που έχει ετοιμάσει η Κυβέρνηση και τα οποία «να επιτρέψουν την υλοποίηση αυτών των αλλαγών».
«Πρέπει να εγκαταλειφθούν κάποια πράγματα που έχουν εδραιωθεί για πολλά χρόνια, νοοτροπίες και αντιλήψεις που ήθελαν ότι ο διαχωρισμός των εξουσιών δεν επέτρεπε τη συνεργασία μεταξύ αυτών για να μπορέσουμε να έχουμε ένα δικαστικό σύστημα που αξίζει στον τόπο μας και στον λαό μας», υπογράμμισε.
«Πρέπει να απονέμεται η δικαιοσύνη μέσα σε 2-3 μήνες στο επαρχιακό δικαστήριο και σε ένα χρόνο να μπορεί να εκδικάζεται οριστικά η έφεση», τόνισε.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης είπε ότι «ούτε ο Οδηγός (Δικαστικής) Συμπεριφοράς (Κώδικας Δεοντολογίας) αλλά και η δικαστική πρακτική που ήρθε για να ρυθμίσει αυτό το σοβαρότατο θέμα δεν το πράττει, ενώ ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου Δώρος Ιωαννίδης είπε ότι δεν μπορεί να λυθεί το θέμα αν δεν γίνουν ουσιαστικές τομές οι οποίες θα αλλάζουν την κατάσταση που υπάρχει σήμερα.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών συνέχισε, σήμερα, για τρίτη στη σειρά συνεδρία της, τη συζήτηση του θέματος "οι καταγγελίες για διαπλοκή και οικογενειοκρατία στην κυπριακή δικαιοσύνη" και ειδικότερα ενημέρωση της Επιτροπής για τις εξελίξεις μετά την επίσκεψη της επιτροπής GRECO, για τη σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο (Εκτελεστική - Δικαστική Εξουσία) και την υιοθέτηση Κώδικα Δεοντολογίας εκ μέρους του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στη συνεδρία συμμετείχαν ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας Κώστας Κληρίδης και ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου Δώρος Ιωαννίδης.
Ο Υπουργός εξέφρασε την ανάγκη «να υπάρξει ανταπόκριση σε αυτό που εννοεί η GRECO σε σχέση με τον Οδηγό Δικαστικής Συμπεριφοράς», ενώ αναφορικά με τον χρόνο συμμόρφωσης με την έκθεση της GRECO, είπε ότι υπάρχει υποχρέωση συμμόρφωσης μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2019 και πρόσθεσε ότι η Επιτροπή θα κάνει μια ενδιάμεση αξιολόγηση τον Ιούνιο του 2019.
Ο Γενικός Εισαγγελέας είπε ότι είχε «εκ των υστέρων ενημέρωση» από τον Υπουργό Δικαιοσύνης «με έτοιμα κείμενα τα οποία έχουν ετοιμαστεί μετά από όλες αυτές τις διαβουλεύσεις, συσκέψεις που έγιναν στην απουσία του Γενικού Εισαγγελέα».
«Αν ήμουν εγώ εκτελεστική εξουσία και πήγαινα σε συσκέψεις με τη δικαστική εξουσία να συζητήσω κατά πόσον θα αλλάξω τη δομή των δικαστηρίων, κατά πόσον ένα άρθρο του συντάγματος είναι θεμελιώδες ή όχι, κατά πόσον μπορεί να τροποποιηθεί, κατά πόσον νόμιμο και συνταγματικό να διορίζει ο Πρόεδρος ή αυτό συνιστά παραβίαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών και πρέπει οι δικαστές να διορίζουν ή όχι, ναι απαραίτητα θα έπαιρνα - έστω και αν είμαι καλός δικηγόρος- τη νομική συμβουλή από εκείνο ο οποίος σύμφωνα με το σύνταγμα είναι ο νομικός μου σύμβουλος», πρόσθεσε.
Αναφορικά με τον Οδηγό Δικαστικής Συμπεριφοράς, ο κ. Κληρίδης είπε ότι «ο ίδιος ο Οδηγός αναφέρει ότι δεν πρόκειται για Κώδικα Δεοντολογίας και δεν περιέχει κανόνες ή κανονισμούς, αλλά παραθέτει ένα αριθμό βασικών αρχών ώστε να παράσχει βοήθεια, όπως αναφέρει στους δικαστές για να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις».
Σε σχέση με την αναδρομικότητα, ο κ. Κληρίδης είπε ότι «με μια επόμενη της ίδιας δικαστικής πρακτικής προστέθηκε ότι οι πρόνοιες της πρακτικής αυτής δεν ισχύουν αναδρομικά και επομένως σε εκκρεμούσες υποθέσεις ενώπιον σύνθεσης που μπορούσε να έχει το πρόβλημα είτε με ένα ή περισσότερους δικαστές μπορεί να συνεχιστεί η δίκη κανονικά και ότι δεν καλύπτει εργοδοτούμενους στη νομική υπηρεσία».
Νομοσχέδιο για διεύρυνση Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου
Όσον αφορά τη σύσταση της GRECO για διεύρυνση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου, το οποίο θα διορίζει και θα προάγει τους δικαστές, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι με βάση το νομοσχέδιο που ετοίμασε η Κυβέρνηση και θα υποβληθεί στη Βουλή τον Απρίλιο, διαμορφώνεται Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο στο οποίο θα μετέχουν ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Εφετών, δύο αρχαιότεροι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου Εφετών, δύο δικαστές των Ανωτάτου Δικαστηρίου Εφετών που θα υποδεικνύονται από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, δύο αρχαιότεροι πρόεδροι των Επαρχιακών Δικαστηρίου, ο Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών, ο Γενικός Εισαγγελέας, ο Πρόεδρος του Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου και ένας δικηγόρος που ασκεί δικηγορία όχι μικρότερη των 25 ετών και θα υποδεικνύεται από τον ΠΔΣ και δεν θα είναι μέλος των οργάνων του Συλλόγου.
Ανέφερε ότι θέλουμε να υπάρχει αυτού του είδους η συμμετοχή όπως αυτή είχε καθοριστεί το 1964 με την αλλαγή που έγινε τότε στη βάση του δικαίου της ανάγκης και πρόσθεσε ότι θα ιδρυθεί και το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο οι δικαστές του οποίου δεν θα μετάσχουν στη διαδικασία του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου για να έχουν τη δυνατότητα να εξετάζουν τυχόν ενστάσεις που υποβάλλονται σε μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου.
Ανέφερε επίσης ότι δημιουργούνται ακόμη δύο δικαστικά συμβούλια που θα ρυθμίζουν τα πειθαρχικά θέματα των δικαστών, ενώ σε σχέση με τη σύσταση της GRECO για ακεραιότητα ενός δικαστής στις περιπτώσεις που εξετάσουν θέματα διορισμού ή προαγωγών δικαστών, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι υπάρχει ομάδα ξένων εμπειρογνωμόνων που ήρθαν και συζήτησαν στην Κύπρο τον Οκτώβριο του 2018 για θέματα σε σχέση με διορισμό και αξιολόγηση δικαστών και άλλα και θα υποβάλουν έκθεση στις 18 Μαρτίου του 2019.
Κριτήρια επιλογής δικαστών
Όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής δικαστών, ο κ. Νικολάου είπε ότι «προτείναμε όπως εφαρμοστούν ακόμη και ψυχολογικά τεστ ή κατά την εξέταση να υπάρχει ψυχολόγος που να καταθέτει τη δική του άποψη μέσω έκθεσης», προσθέτοντας ότι δεν αποκλείστηκε να υπάρξει και γραπτή εξέταση.
Ο Υπουργός είπε ότι αναμένει την έκθεση των τριών εμπειρογνωμόνων και στη συνέχεια θα καταθέσουμε τις απόψεις μας στο Δικαστήριο για τα κριτήρια επιλογής των δικαστών και σημείωσε ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί κριτήριο η αρχαιότητα. Σημείωσε ότι θα πρέπει να υπάρχει διαδικασία αξιολόγησης των δικαστών και στη διάρκεια της υπηρεσίας τους και όχι μόνο την ώρα της επιλογής τους, ενώ θα πρέπει να γίνεται αξιολόγηση για την υπόθεση του δικαστή ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας της κάθε υπόθεσης που δικάζει και κατά πόσον τελικά η απόφαση του ακυρώνεται στη συνέχεια.
Σχολή Δικαστών
Αναφορικά με την έκθεση ξένου καθηγητή για τον τρόπο εκπαίδευσης των δικαστών, ο κ. Νικολάου είπε ότι με βάση την έκθεση «έχουμε διαμορφώσει νομοσχέδιο για την ίδρυση Σχολής Δικαστών», το οποίο έχει κατατεθεί στο Ανώτατο από τον Ιούνιο του 2018, σημειώνοντας ότι η εισήγηση για ίδρυση Σχολής περιλαμβάνεται και στην έκθεση των Ιρλανδών.
Ανέφερε ότι στη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας λέχθηκε αυτή η Σχολή να ονομάζεται Ινστιτούτο Δικαίου για να μην παραπέμπει στο ηπειρωτικό δίκαιο όπου υπάρχουν σχολές δικαστών και για να μπορεί κάποιος να διοριστεί δικαστής θα πρέπει να τελειώσει αυτή τη σχολή.
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Ζαχαρίας Ζαχαρίου εξέφρασε απογοήτευση για την μη παρουσία στη συνεδρία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και απέρριψε αναφορά σε επιστολή του Ανωτάτου ότι η νομοθετική εξουσία επεμβαίνει στη δικαστική εξουσία.
Ανέφερε ότι η νομοθετική εξουσία είναι εξουσία που για να εκσυγχρονιστεί η δικαστική εξουσία πρέπει να ψηφίσει τους προϋπολογισμούς και πρόσθεσε ότι «είμαστε εξουσία που για ό,τι κάνουν στα δικαστήρια περνά μέσα από τη Βουλή».
