Η τέχνη της ξυλογλυπτικής μας ταξιδεύει στον κόσμο της κυπριακής παράδοσης. Ο Χριστόδουλος Αγριδιώτης είναι ένας από τους ελάχιστους γλύπτες που μαζί με τον αδελφό του Γιώργο, συνεχίζουν την τέχνη του σκαλιστού ξύλου που τους έμαθε ο πατέρας τους, πριν από 40 χρόνια.
Είναι μάλιστα ένας από τους κύπριους καλλιτέχνες που βρίσκεται στον ευρωπαϊκό χάρτη αριστοτεχνίας και την ψηφιακή πλατφόρμα Homo Faber Guide.
«Η ιστορία της τέχνης της ξυλογλυπτικής στην Κύπρο πάει περίπου χίλια χρόνια, όσον αφορά τα εκκλησιαστικά. Αλλά η γλυπτική, σαν μέσον έκφρασης, υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων και μπορεί να πω ότι ίσως είναι και πιο παλιά και από τη Γραφή.»
Χριστόδουλος Αγριδιώτης
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δια μέσω των αιώνων η τέχνη της γλυπτικής εξελίχθηκε και συνέχιζε να αποτελεί μέσω έκφρασης. Ανάλογα με την εποχή και τη χώρα, οι συμβολισμοί και τα σχήματα άλλαζαν.
«Οι βασικοί ρυθμοί που ασχολούμαστε είναι ο βυζαντινός ρυθμός. Αυτό το είδος είναι το μπαρόκ, έχει πουλιά, λουλούδια μαργαρίτες, βάθος. Αυτό είναι δείγμα κυπριακής σχολής.»
Χριστόδουλος Αγριδιώτης
Τα βασικά σύμβολα στην κυπριακή ξυλογλυπτική είναι μεταξύ άλλων τα πουλιά, τα λουλούδια, οι άγγελοι, ο σταυρός, και τα κυπαρίσσια.
Πριν από περίπου 30 χρόνια σε όλα σχεδόν τα κυπριακά σπίτια κυριαρχούσαν τα ξυλόγλυπτα – χρηστικά και διακοσμητικά – αντικείμενα.
Ξύλα πελεκημένα που μεταμορφώθηκαν σε έργα τέχνης.
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο η μοντέρνα τέχνη που είναι πιο οικονομική εξαιτίας της μαζικότητας στην παραγωγή και της πιο χαμηλής ποιότητας τα εκθρόνισε τόσο από τις αγροτικές όσο και από τις αστικές οικίες.
Η τέχνη της ξυλογλυπτικής στην Κύπρο διατηρείται σήμερα χάρις στην εκκλησιαστική παράδοση.
«Όσον αφορά την ξυλογλυπτική στην Κύπρο, το 95% είναι εκκλησιαστική τέχνη. Η παράδοση, η τέχνη της ξυλογλυπτικής στην Κύπρο, διασώθηκε ως επί το πλείστον λόγω της εκκλησιαστικής παράδοσης. Τα ξυλόγλυπτα σε σπίτια εξαφανιστήκαν.»
Χριστόδουλος Αγριδιώτης
Κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις, όπως τα ξενοδοχεία συνεχίζουν να επενδύουν τα ταβάνια και τους τείχους με διαχρονικά και χειροποίητα ξυλόγλυπτα.
Σε αντίθεση με πολλές χώρες της Ευρώπης η Κύπρος δεν ακολούθησε την αρχιτεκτονική τάση να στολίζει τα δημόσια κτήρια με πλούσια πέτρινα γλυπτά αλλά επενδύει στα τετραγωνισμένα κτίρια.
«Έχουμε πολύ μπετόν, τετράγωνο, τσιμέντο παντού, χωρίς κάποιο στόλισμα, και το κράτος έπρεπε να επενδύσει πάνω σε τούτο το πράγμα. Δηλαδή, να μην έχουμε μόνο τα δημόσια κτίρια μόνο σε μπετόν. Έπρεπε να φροντίσει το κράτος να βρει τεχνίτες, στην περίπτωση αν δε βρει να κάνει τεχνίτες, της πέτρας, του ξύλου, της γλυπτικής, διάφορα πράγματα, ώστε αυτό να το εντάξει μέσα στα προγράμματα του και να έχουμε καλύτερα και πιο όμορφα δημόσια κτίρια.»
Στα χέρια του κάθε τεχνίτη, το ακατέργαστο ξύλο μεταμορφώνεται σε καλλιτεχνικό δημιούργημα. Η ολοκλήρωση του έργου απαιτεί σωστό σχεδιασμό, γνώση, εμπειρία, χρόνο και φυσικά υπομονή.
«Για να το τελειώσεις πρέπει να κάνεις τον σχεδιασμό το σωστό, τι θα κάνεις, το ξύλο θα επεξεργαστεί, να κοπεί, να πλανιαριστεί, να ενωθεί, μετά θα έρθει το τεχνικό, το αρτιστικό κομμάτι, δηλαδή πρέπει να το σχεδιάσεις, πού θα σκαλιστεί, τι θα κάνεις πάνω, ποια μορφή θα πάρει, θα είναι βυζαντινού ρυθμού, θα είναι κυπριακού ρυθμού, θα είναι γοτθικού ρυθμού, και μετά θα διαλέξεις τα κομμάτια που να κόψεις και είναι ένα τεράστιο πάζλ, ένα τεράστιο πάζλ που πρέπει να το ενώσεις και να γίνει το έργο που πρέπει.»
Μπορεί το νησί μας για αιώνες να είχε τεράστια ιστορία στην ξυλιά και τα ξύλα της να χρησίμευαν στην κατασκευή καραβιών και εργαλείων σήμερα όμως η κυπριακή καρυδιά καλλιεργείται μόνο σε περιορισμένες εκτάσεις με τους τεχνίτες να προμηθεύονται την πρώτη ύλη από το εξωτερικό.
«Τώρα δουλεύουμε Αφρικάνικη Καρυδιά, δουλεύουμε Ευρωπαϊκό, που είναι σκληρός και αυτός, δουλεύουμε Οξιά, Γερμανική, και έχουμε και το Φλαμούρι, που είναι Ρουμάνικο.»
Ένα από τα μεγαλύτερα έργα των αδελφών Αγριδιώτη, αποτελεί το τέμπλο του Καθεδρικού Ναού του Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία. Κατασκεύασαν επίσης το εικονοστάσι στον Άγιο Χαράλαμπο στην Ερήμη, ξυλόγλυπτά έπιπλα για μοναστήρι του Κύκκου αλλά και για την Αγία Μαρίνα στο νησί της Άνδρου.
Δείτε το ρεπορτάζ της Όλγας Κωνσταντίνου:
