Όσοι επένδυσαν στην παρουσία του Ιρλανδού Φίλιπ Λέιν, στην Κύπρο, ως να ήταν το «εξωτικό» που θα τους έδειχνε που είναι κρυμμένος ο θησαυρός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μάλλον θα έχουν απογοητευτεί. Ωστόσο, η διάλεξη του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και οι συναντήσεις του με τους τοπικούς αξιωματούχους ήταν όσο διδακτικές, όσο και οι ιστορίες που λένε οι Ιρλανδοί για τα ξωτικά. Όσοι άκουσαν, κατάλαβαν αρκετά για να ξέρουν που πάει η οικονομία, τα επιτόκια και ο πληθωρισμός αλλά και οι μισθοί και τα κέρδη των εταιρειών και τι σημαίνουν όλα αυτά για την Κύπρο.
Το που πάει η οικονομία της ευρωζώνης είναι ξεκάθαρο και από τις ίδιες τις προβλέψεις της ΕΕ και της ΕΚΤ: σε μηδενική ανάπτυξη μέχρι το τέλος του χρόνου. Όπως μας εξήγησε ο Φίλιπ Λέιν, αυτό δεν είναι μόνο φυσιολογικό, αλλά και επιθυμητό, για να μειωθεί ο πληθωρισμός. Είναι μάλιστα στόχος της ΕΚΤ «να μειωθούν οι επενδύσεις και η κατανάλωση» στην ευρωζώνη. Όσο για το αν κάνουν δεύτερες σκέψεις μετά το «σκάσιμο» των τραπεζών, της SVB στις ΗΠΑ και της Credit Suisse στην Ευρώπη, μάλλον δεν κάνουν. Δηλώνουν μάλιστα περήφανοι γιατί τολμούν και μπορούν να μαζέψουν την ποσοτική χαλάρωση και την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων που διατήρησαν μέσα στην πανδημία.
Οπόταν, αυτό που περιμένουν να «σπάσει» στην ΕΚΤ δεν είναι η όποια τράπεζα, αλλά η ανάπτυξη. Μόνο εκεί θα πέσει ο πληθωρισμός και μόνο εκεί θα έχει γίνει η δουλειά της ΕΚΤ. Με αυτό ως δεδομένο, πιθανολογώ πως οι τιμές και τα επιτόκια θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, έστω και με μειωμένη ταχύτητα, μέχρι να μηδενίσει η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός επιστρέψει σε ακτίνα κοντά στο 2%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ιρλανδού οικονομολόγου αυτό θα συμβεί φέτος πριν το τέλος του χρόνου, με τον πληθωρισμό στο 2.8%. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως θα ακολουθήσει άμεση μείωση των επιτοκίων. Στο 2% πληθωρισμό η ευρωζώνη επιστρέφει το 2025 ενώ η πιθανότητα να επιστρέψουν τα επιτόκια σε αρνητική τροχιά είναι για την ώρα μηδενική. Όσο για τους μισθούς και τα κέρδη των εταιρειών, αυτά αναμένεται να υποφέρουν. Οι εταιρείες θα αναγκαστούν να απορροφήσουν μεγάλο μέρος του κόστους για να συγκρατήσουν τις πωλήσεις και αυτό θα τις εμποδίσει να από το να δώσουν αυξήσεις. Η απώλεια δηλαδή της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών θα «κλειδώσει» και μέσα από αυτό θα πληρωθούν τα «έξοδα» της πανδημίας.
Το μεγάλο ερώτημα για την κυπριακή οικονομία είναι πως θα επηρεαστεί από την πολιτική μηδενικής ανάπτυξης που εφαρμόζει η ΕΚΤ; Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: Να κρατηθεί η ανάπτυξη ακόμη και αν αυτό σημαίνει πως οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και με την ελπίδα πως αυτό θα σταματήσει μόλις οι τιμές διεθνώς τεθούν υπό έλεγχο. Θα πληρώσουμε κάτι περισσότερο σε υψηλές τιμές, αλλά θα έχουμε κρατήσει την ανάπτυξη, τις θέσεις εργασίας και τα εισοδήματα σε καλύτερη κατάσταση, με την ελπίδα πως αυτό θα βοηθήσει στη συνέχεια την αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης. Στοιχηματίζουμε δηλαδή πως εμείς θα είμαστε η εξαίρεση. Το ρίσκο βέβαια με μια τέτοια στρατηγική είναι και άλλα κράτη της ευρωζώνης να κρατήσουν την ανάπτυξη και τις τιμές υψηλότερα, για περισσότερο χρόνο από ότι αναμένεται. Τα στατιστικά στοιχεία του Ιρλανδού οικονομολόγου δεν το βλέπουν αυτό. Καλό όμως είναι να έχουμε πλάνο Β στην περίπτωση που χάσουμε το "στοίχημα".
